ตะโดธรรมราชาที่ 1

พระเจ้าตะโดธรรมราชา (นิต่า နီတာ)
พระเจ้าแปร
ครองราชย์	19 พฤษภาคม 2085 - 30 เมษายน พ.ศ. 2093(ประเทศราช) 30 เมษายน พ.ศ. 2093 – 30 สิงหาคม พ.ศ. 2094 (เอกราช)
ก่อนหน้า	มังฆ้อง
รัชกาลถัดไป	ตะโดธรรมราชาที่ 2
พระราชบุตร	พระนางขิ่นเมี๊ยะ
พระราชบิดา	เจ้าเมืองเจ๊ตโยบิน
ประสูติ	คริสต์ทศวรรษ 1490 ตองอู
สวรรคต	30 สิงหาคม พ.ศ. 2094 แปร
ศาสนา	พุทธเถรวาท

พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 1 (พม่า: သတိုးဓမ္မရာဇာ, ออกเสียง: [ðədó dəma̰ jàzà]; ประมาณ 1490s–1551) มีพระนามเดิมว่านิต่า ทรงเริ่มเข้ารับราชการในราชสำนักตองอูตั้งแต่ ค.ศ. 1516 แล้วได้รับสถาปนาเป็นพระเจ้าแปรในฐานะกษัตริย์เมืองออกของพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ผู้เป็นพระชามาดาระหว่าง ค.ศ. 1542 ถึง 1550 แต่ภายหลังพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้สวรรคตใน ค.ศ. 1550 ก็ประกาศตนเป็นเอกราชระหว่าง ค.ศ. 1550 ถึง 1551 ทรงพระนามว่า ตะโดตู (သတိုးသူ, [ðədó θù]) และประกาศไม่ยอมสวามิภักดิ์ต่อพระเจ้าบุเรงนองผู้ที่ขึ้นสืบราชบัลลังก์ต่อจากพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ ทำให้เกิดการสู้รบกันขึ้น หลังการสู้รบยาวนาน 6 เดือนกองทัพของพระเจ้าบุเรงนองก็โจมตีเมืองแปรแตกใน ค.ศ. 1551 และพระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 1 ก็ถูกสำเร็จโทษตามพระราชโองการของพระเจ้าบุเรงนอง

ในพระราชพงศาวดารของไทยพระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 1 หรือพระเจ้าแปรมีบทบาทสำคัญในฐานะแม่ทัพผู้ฟันสมเด็จพระสุริโยทัยสิ้นพระชนม์ระหว่างกระทำยุทธหัตถีในสงครามพระเจ้าตะเบ็งชเวตี้

อ้างอิง

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

• ประชุมพงศาวดารเล่ม 2 (ประชุมพงศาวดารภาค 1 ตอนปลาย และภาค 2). กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2506. 336 หน้า. หน้า 39-41.
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์. พระราชพงศาวดารพม่า. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2550. 1136 หน้า. หน้า 139-140. ISBN 978-974-7088-10-6
• Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd. 
• Kala, U (1724). Maha Yazawin (ใน Burmese) 1–3 (2006, 4th printing ed.). Yangon: Ya-Pyei Publishing. 
• Phayre, Lt. Gen. Sir Arthur P. (1883). History of Burma (1967 ed.). London: Susil Gupta. 
• Royal Historical Commission of Burma (1832). Hmannan Yazawin (ใน Burmese) 1–3 (2003 ed.). Yangon: Ministry of Information, Myanmar. 
• Sein Lwin Lay, Kahtika U (1968). Min Taya Shwe Hti and Bayinnaung: Ketumadi Taungoo Yazawin (ใน Burmese) (2006, 2nd printing ed.). Yangon: Yan Aung Sarpay. 

ก่อนหน้า		ตะโดธรรมราชาที่ 1		ถัดไป
พระเจ้ามังฆ้องแห่งแปร		พระเจ้าแปร (19 พฤษภาคม 2085 - 30 เมษายน พ.ศ. 2093(ประเทศราช) 30 เมษายน พ.ศ. 2093 – 30 สิงหาคม พ.ศ. 2094 (เอกราช))		พระเจ้าตะโดธรรมราชาที่ 2