ซัมเปี๊ยะห์

คู่สมรสชาวเขมรขณะกำลังทำซัมเปี๊ยะห์ (การทักทายแบบกัมพูชา)

ซัมเปี๊ยะห์ (เขมร: សំពះ) เป็นการแสดงการทักทาย อวยพร หรือวิธีแสดงความเคารพรูปแบบหนึ่งในวัฒนธรรมกัมพูชาของชาวเขมร

ซัมเปี๊ยะห์ในภาษาเขมร หมายถึง พนมมือไหว้ ซัมเปี๊ยะห์มีความคล้ายคลึงกับการ ไหว้ ของวัฒนธรรมไทย ซึ่งทั้งซัมเปี๊ยะห์ของกัมพูชาและการไหว้ของไทย มาจากอิทธิพลวัฒนธรรมอินเดียเรียกว่า อัญชลีมุทรา (Añjali Mudrā) ใช้ในการนมัสเต

ประวัติ

หลักฐานการไหว้ซัมเปี๊ยะห์ที่ปราสาทบายนในนครธม จังหวัดเสียมราฐ

หลักฐานการไหว้ซัมเปี๊ยะห์ที่ปราสาทกระวาน จังหวัดเสียมราฐ

ชาวเขมรแสดงความเคารพด้วยการไหว้และกราบ โดยเฉพาะวัฒนธรรมการไหว้ที่มีมาแต่โบราณ โดยมีหลักฐานปรากฏภาพแกะสลักอยู่บนผนังปราสาทหินเป็นรูปแสดงความเคารพโดยการไหว้ นอกจากนี้ยังพบรูปนางอัปสราพนมมือไหว้ด้านนอกปราสาทหินอีกด้วย สะท้อนให้เห็นว่าซัมเปี๊ยะห์หรือการไหว้มีหลักฐานการปฏิบัติมาแต่สมัยเมืองพระนครของจักรวรรดิเขมรแล้ว

การใช้

การไหว้ซัมเปี๊ยะห์เป็นการแสดงออกถึงความสุภาพอ่อนน้อม การแสดงความเคารพด้วยการไหว้เป็นการแสดงออกถึงการรู้จักบุญคุณ ความกตัญญูและความนับถือ การไหว้อาจเป็นการไหว้เพือทักทายถามทุกข์สุข การลาจาก การขอบคุณ นอกจากนี้การไหว้ยังใช้ในโอกาสอื่นๆ เช่น การไหว้ทำความเคารพต่อพระมหากษัตริย์กัมพูชา การไหว้ผู้ใหญ่ในพิธีมงคลสมรส การไหว้ครู

การไหว้ซัมเปี๊ยะของเขมรจะพนมมือไหว้โดยพนมมือนิ้วชิดกัน ปลายนิ้วจดกัน ไม่แยกปลายนิ้วออกจากกัน เมื่อมีผู้มาไหว้ต้อง "รับไหว้" คือ ไหว้ตอบทุกครั้ง แต่สำหรับพระภิกษุ ผู้อาวุโสมากๆ หรือพ่อแม่ ไม่จำเป็นต้องไหว้ตอบ

โดยปกติขณะที่กำลังทำซัมเปี๊ยะห์ ในเวลาทักทายกันมักจะพูดว่า (เขมร: ជំរាបសួរ; จุมเรียบซัว) ในขณะที่ (เขมร: ជំរាបលា; จุมเรียบเลีย) ใช้พูดกันในเวลาลาจาก

ประเภท

การทำซัมเปี๊ยะห์แบ่งออกเป็น 5 ระดับ คือ

1. ระดับที่ 1 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមដើមទ្រូង; กาซัมเปี๊ยะห์ดะไดเตริมเดิมตรูง) หมายถึง พนมมือไหว้ให้มืออยู่ระดับหน้าอก ใช้ไหว้คนทั่วไปที่อยู่ในวัยใกล้เคียงกันหรือเพื่อน
2. ระดับที่ 2 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមមាត់; กาซัมเปี๊ยะห์ดะไดเตริมเมือด) หมายถึง พนมมือไหว้ให้ปลายนิ้วชี้อยู่ระดับปาก ใช้ไหว้ผู้อาวุโสหรือเจ้านาย
3. ระดับที่ 3 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមចុងច្រមុះ; กาซัมเปี๊ยะห์ดะไดเตริมจงจรอเมาะฮ์) หมายถึง พนมมือไหว้ให้ปลายนิ้วชี้อยู่ระดับจมูก ใช้ไหว้พ่อแม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ครูบาอาจารย์
4. ระดับที่ 4 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមចិញ្ជើម; กาซัมเปี๊ยะห์ดะไดเตริมจิญเจิม) หมายถึง พนมมือไหว้ให้ปลายนิ้วอยู่ระดับคิ้ว ใช้สำหรับเวลาไหว้ทำเคารพต่อองค์พระมหากษัตริย์กัมพูชา
5. ระดับที่ 5 (เขมร: ការសំពះដាក់ដៃត្រឹមថ្ងាស; กาซัมเปี๊ยะห์ดะไดเตริมทงาฮ์) หมายถึง พนมมือไหว้ให้ปลายนิ้วชี้ระดับหน้าผากเกือบจรดตีนผม ใช้ไหว้พระสงฆ์ในพระพุทธศาสนา

ดูเพิ่ม

• วัฒนธรรมกัมพูชา
• วัฒนธรรมอินเดีย
• การทักทายแบบไทย
• นมัสเต
• เซ็มบา