ชาวคูมัน
_eng.png) สมาพันธรัฐคูมัน-คิปชักในภูมิภาคยูเรเชีย ประมาณ ค.ศ. 1200 | |
| ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ | |
|---|---|
| คูมาเนีย | |
| ภาษา | |
| ภาษาคูมัน | |
| ศาสนา | |
| ศาสนาเทงรี แต่ภายหลังเป็นศาสนาคริสต์และอิสลาม | |
| กลุ่มชาติพันธุ์ที่เกี่ยวข้อง | |
| ชาวคิปชัก, ชาวเปเชเนก, ชาวตาตาร์, ชาวมานัฟ, ชาวบัชกอร์ต, ชาวโนไก, ชาวคาซัค[1] |
ชาวคูมัน (อังกฤษ: Cumans) เป็นชนร่อนเร่ในกลุ่มชนเตอร์กิกจากเอเชียกลางซึ่งพูดภาษาคูมัน โดยมีความเกี่ยวข้องกับชาวเปเชเนก[2] มีแหล่งที่อยู่ไม่แน่นอนบริเวณตอนเหนือของทะเลดำและตามแนวแม่น้ำวอลกาซึ่งเรียกว่าคูมาเนีย ซึ่งเป็นบริเวณที่ชาวคูมัน-คิปชักได้เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการเมืองในคอเคซัสและจักรวรรดิฆวอแรซม์[3]: 7 โดยชาวคูมันเป็นนักรบชนร่อนเร่แห่งสเตปป์ยูเรเชียผู้มีอุปนิสัยดุร้ายและน่าเกรงขามซึ่งมีอิทธิพลอย่างยาวนานในบอลข่านยุคกลาง[4]: 116 [5] และมีจำนวนมาก อีกทั้งยังช่ำชองในด้านวัฒนธรรม และมีกองกำลังที่ทรงพลังอีกด้วย[6]: 13
แต่ในที่สุด ชาวคูมันหลายคนก็ได้ตั้งถิ่นฐานที่บริเวณทิศตะวันตกของทะเลดำ และเข้ามามีอิทธิพลเหนือการเมืองในจักรวรรดิรุสเคียฟ ราชรัฐกาลิเชีย-โวลฮิเนีย อาณาจักรข่านโกลเดนฮอร์ด จักรวรรดิบัลแกเรียที่ 2 ราชอาณาจักรเซอร์เบีย ราชอาณาจักรฮังการี มอลเดเวีย ราชอาณาจักรจอร์เจีย จักรวรรดิไบแซนไทน์ จักรวรรดิไนเซีย จักรวรรดิละติน วอลเลเกีย โดยผู้ย้ายถิ่นชาวคูมันได้ผสานเข้ากับกลุ่มคนระดับนำของแต่ละประเทศ[7]: 281 และยังมีบทบาทในการก่อตั้งสาธารณรัฐบัลแกเรียที่ 2[3][8]: 50 ชาวคูมันและชาวคิปชักยังร่วมมือกันทางการเมืองเพื่อก่อตั้งสมาพันธรัฐคูมัน-คิปชัก (คูมาเนีย) ด้วย[6]: 7
หลังการรุกรานจักรวรรดิรุสเคียฟของมองโกลในปี ค.ศ. 1237 ชาวคูมันจำนวนมากได้ลี้ภัยไปยังราชอาณาจักรฮังการี เนื่องจากมีชาวคูมันหลายคนเคยตั้งถิ่นฐานอยู่ที่นั่นมาก่อนแล้วในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา ชาวคูมันยังมีบทบาทสำคัญในจักรวรรดิบัลแกเรียที่ 2 จักรวรรดิไบแซนไทน์ จักรวรรดิละติน และอานาโตเลียของจักรวรรดิไนเซีย[3]: 2 [7]: 283 [9][10]
ภาษาคูมันยังปรากฏเป็นหลักฐานในเอกสารยุคกลางบางส่วน และยังเป็นภาษาที่รู้จักกันดีที่สุดในกลุ่มภาษาเตอร์กิกช่วงต้น[11]: 186
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Williams, Brian G. (2001). The Crimean Tatars: The Diaspora Experience and the Forging of a Nation. Brill. pp. 42–43. ISBN 9004121226.
- ↑ "Cumans". Encyclopediaofukraine.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 August 2011. สืบค้นเมื่อ 13 April 2011.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Vásáry, István (2005). Cumans and Tatars: Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans, 1185–1365. Cambridge University Press. ISBN 978-0-5218-3756-9.
- ↑ Bartlett, W. B. (2012). The Mongols: From Genghis Khan to Tamerlane. Amberley Publishing Limited. ISBN 978-1-4456-0791-7.
- ↑ Prawdin, Michael (1940). The Mongol Empire: Its Rise and Legacy. Transaction Publishers. pp. 212–15. ISBN 978-1-4128-2897-0. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 January 2016. สืบค้นเมื่อ 14 June 2015.
- ↑ 6.0 6.1 Nicolle, David; Shpakovsky, Victor (2001). Kalka River 1223: Genghiz Khan's Mongols Invade Russia. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-233-3.
- ↑ 7.0 7.1 Sinor, Denis, บ.ก. (1990). The Cambridge History of Early Inner Asia, Volume 1. Cambridge University Press. ISBN 978-0-5212-4304-9.
- ↑ Grumeza, Ion (4 August 2010). The Roots of Balkanization: Eastern Europe C.E. 500–1500. University Press of America. ISBN 978-0-7618-5135-6. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 January 2016. สืบค้นเมื่อ 19 October 2015.
- ↑ Golev, Konstantin (2018). "The Bulgarophilia of the Cumans in the Times of the First Asenids of Bulgaria". Golden Horde Review. 6 (3): 455. doi:10.22378/2313-6197.2018-6-3.452-471.
- ↑ "Mitochondrial-DNA-of-ancient-Cumanians". Goliath.ecnext.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-01-24. สืบค้นเมื่อ 1 March 2014.
- ↑ Spinei, Victor (2009). The Romanians and the Turkic Nomads North of the Danube Delta from the Tenth to the Mid-Thirteenth Century. Leiden: Brill. ISBN 978-9004175365. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-12-07. สืบค้นเมื่อ 2015-10-19.