ข้ามไปเนื้อหา

ชาน เทา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ชาน เทา
山濤
ภาพชาน เทาจากหนังสือกู่เชิ่งเสียนเซี่ยงจฺว้านเลฺว่ (古聖賢像傳略)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิดค.ศ. 205
อำเภออู่จื้อ มณฑลเหอหนาน
เสียชีวิต3 มีนาคม ค.ศ. 283 (78 ปี)
บุตร
  • ชาน ไก
  • ชาน ฉุน
  • ชาน ยฺหวิ่น
  • ชาน หมัว
  • ชาน เจี่ยน
ชื่อรองจฺวี้-ยฺเหวียน (巨源)
ชาน เทา (ซ้าย) กับอ๋องหยง (ขวา) ในรูปนูนจากคริสต์ศตวรรษที่ 4

ชาน เทา หรือ ซันถิว[a] (จีน: 山濤; พินอิน: Shān Tāo; ค.ศ. 205 - 3 มีนาคม ค.ศ. 283[2][3]) ชื่อรอง จฺวี้-ยฺเหวียน (จีน: 巨源; พินอิน: Jùyuán) เป็นหนึ่งในเจ็ดปราชญ์แห่งป่าไผ่ซึ่งเป็นกลุ่มบัณฑิตลัทธิเต๋า นักเขียน และนักดนตรีชาวจีนที่มีชีวิตในคริสต์ศตวรรษที่ 3 ชาน เทายังเป็นข้าราชการของรัฐวุยก๊กในยุคสามก๊กและของราชวงศ์จิ้นตะวันตก

ภูมิหลัง

[แก้]

บิดาของชาน เทาคือชาน เย่า (山曜) เป็นข้าราชการผู้น้อย[4] มารดาของจาง ชุนหฺวาเป็นพี่สาวหรือน้องสาวของปู่ของชาน เทา[5]

ประวัติในวุยก๊ก

[แก้]

ประมาณปี ค.ศ. 244 ชาน เทาเข้ารับราชการกับวุยก๊กขณะอายุ 40 ปี (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก) หลังจากดำรงตำแหน่งเล็ก ๆ หลายตำแหน่งก็ได้รับการเสนอชื่อเป็นเซี่ยวเหลียน (孝廉)[6]

คืนหนึ่งเมื่อประมาณปี ค.ศ. 247 ชาน เทาอยู่กับฉือ เจี้ยน (石鉴)[b] ระหว่างที่ทั้งคู่กำลังพักผ่อน จู่ ๆ ชาน เทาก็เตะฉือ เจี้ยนและอุทานว่า "เหตุใดท่านจึงหลับอย่างสบายใจในเวลาเช่นนี้ ท่านไม่รู้หรือว่าราชครู (สุมาอี้) กำลังคิดการใด" ฉือ เจี้ยนตอบว่า "อัครมหาเสนาบดี (โจซอง) มีอำนาจมากกว่าและกุมกฎหมายไว้ ท่านจะกังวลอะไรเล่า" ชาน เทาก็โต้กลับว่า "หึ! อาจารย์ฉือไม่ควรเดินไปทั่วเลย!"[c] ไม่ถึงสองปีต่อมา เกิดอุบัติการณ์สุสานโกเบงเหลง และชาน เทาก็ปลีกวิเวกอีกครั้ง[7]

ประมาณปี ค.ศ. 262 จี คาง (嵇康) สหายของชานเทาถูกประหารชีวิต ก่อนจี คางจะถูกประหารชีวิตได้พูดกับจี เช่า (嵇紹) บุตรชายว่า "หากมีจฺวี้-ยฺเหวียนอยู่เคียงข้าง เจ้าจะไม่เป็นเด็กกำพร้า"[8]

ดูเพิ่ม

[แก้]

หมายเหตุ

[แก้]
  1. "ซันถิว" เป็นชื่อที่ปรากฏในนวนิยายเรื่องไซจิ้นซึ่งแปลเป็นภาษาไทยในปี พ.ศ. 2410[1]
  2. ไม่ได้เป็นบุคคลเดียวกันกับฉือ เจี้ยน (石鑒) ซึ่งเป็นจักรพรรดิของราชวงศ์โฮ่วเจ้า
  3. ภายหลังเหวิน ถิงชื่อ (文廷式) กวีในยุคราชวงศ์ชิงนำคำพูดนี้มาใช้ในกวีนิพนธ์ (浣溪沙·旅情) และให้เกียรติชาน เทาในคำอธิบายของตน (“用山巨源语”。)

อ้างอิง

[แก้]
  1. ("ซันถิวขุนนางผู้ใหญ่จึงกราบทูลว่า พระองค์ทรงพระราชดำริดังนี้ไม่ควร ซึ่งราษฎรได้เป็นสุขอยู่ทุกวันนี้เพราะเจ้าเมืองกรมการทั้งปวงฝึกหัดทหารและสร้างสมเครื่องศาสตราวุธไว้พรักพร้อม ข้าศึกศัตรูจึงได้เกรงขาม ผู้ที่คิดประทุษร้ายต่อแผ่นดินนั้น ก็ครั่นคร้ามทำไปไม่ตลอด และผู้ที่มีใจหยาบช้าแต่ยังไม่ทรยศนั้นเล่า ก็ไม่อาจกำเริบขึ้นได้ เปรียบเหมือนมีกำแพงศิลาอันหนาแน่นรอบพระราชอาณาเขตอยู่ ถ้าพระองค์โปรดให้เลิกฝึกหัดทหารเสียแล้ว คนที่เป็นพาลสันดานโลภ ก็จะคิดตั้งตัวเป็นใหญ่มากระทำย่ำยีแก่บ้านเมือง แม้นเกิดศึกสงครามขึ้นแล้ว จะเรียกเอาทหารที่ไหนมาสู้รบกับข้าศึกได้ทันท่วงทีเล่า...") ไซจิ้น, พิมพ์ครั้งที่ 5, สำนักพิมพ์โฆษิต, 2551, หน้า 9-10.
  2. ([太康]四年春正月....戊午,司徒山涛薨。) จิ้นชู เล่มที่ 3.
  3. (...太康四年薨,时年七十九,...) จิ้นชู เล่มที่ 43.
  4. (父曜,宛句令。) จิ้นชู เล่มที่ 43.
  5. (宣穆張皇后諱春華,河內平臯人也。....;母河內山氏,司徒濤之從祖姑也。) จิ้นชู เล่มที่ 31.
  6. (涛年四十,始为郡主簿、功曹、上计掾。举孝廉,州辟部河南从事。) จิ้นชู เล่มที่ 43.
  7. (与石鉴共宿,涛夜起蹴鉴曰:“今为何等时而眠邪!知太傅卧何意?”鉴曰:“宰相三不朝,与尺一令归第,卿何虑也!”涛曰:“咄!石生无事马蹄间邪!”投传而去。未二年,果有曹爽之事,遂隐身不交世务。) จิ้นชู เล่มที่ 43.
  8. (康后坐事,临诛,谓子绍曰:“巨源在,汝不孤矣。”) จิ้นชู เล่มที่ 43

บรรณานุกรม

[แก้]