จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง
| จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง | |
|---|---|
.jpg){kind=small} จารึกความยาวห้าบรรทัด | |
.jpg) พระพุทธรูปปางนาคปรกจากวัดหัวเวียง จารึกนี้อยู่ที่ฐานของพระพุทธรูป ปัจจุบันตั้งจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร กรุงเทพมหานคร | |
| ประเภท | จารึก |
| ตัวหนังสือ | เขมรเก่า, อักษรกวิ |
| สร้าง | 1183 |
| ค้นพบ | 1904 ที่วัดเวียง อำเภอไชยา |
| ที่อยู่ปัจจุบัน | พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร |
จารึกครหิ หรือชื่อทางการว่า จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง[1] เป็นจารึกภาษาเขมรเก่าอักษรกวิที่ค้นพบในอำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี ทางตอนใต้ของประเทศไทย กำหนดอายุ พ.ศ. 1726 (ค.ศ. 1183)[2][3] จารึกความยาวห้าบรรทัดนี้อยู่บนฐานของพระพุทธรูปทองสัมฤทธิ์ปางนาคปรกที่ค้นพบในวัดเวียงในอำเภอไชยา[1] และเก็บรักษาที่วัดหัวเวียง[3] ปัจจุบันพระพุทธรูปองค์นี้เก็บรักษาเป็นสมบัติของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนครในกรุงเทพมหานคร[1] ชื่อของจารึกว่า ครหิ (Grahi) หรือ Kia-lo-hi ในบันทึกจีน จูฟานจื่อ เชื่อกันว่าเป็นชื่อเก่าของไชยา[4] นครซึ่งในอดีตเป็นส่วนหนึ่งของตามพรลิงค์ และในอดีตเป็นรัฐพรมแดนระหว่างศรีวิชัยกับเขมรในคาบสมุทรมลายู[2][4]
ชื่ออย่างเป็นทางการบนระเบียนของไทย ได้แก่[1] สฎ. 9 และ จารึกที่ 25 จารึกที่ฐานพระพุทธรูปจากวัดหัวเวียง
เนื้อความ
[แก้]ยอร์ช เซเดส์ ถอดความจารึกไว้ได้ว่า[5]
- ๑๑๐๕ ศกโถะนกฺษตฺร ด ตบะสกฺติ กมฺรเดง อญฺ มหาราช ศฺรีมต ไตฺรโลกฺยราชเมาลิภูษนพรฺมมเทว ปิ เกต
- เชฺยษฐ โนะ พุทธพาร มหาเสนาปติ คลาไน ต จำ สฺรุก คฺรหิ อาราธนา ต มฺรเตง ศฺรีญาโน เถฺว ปฺร
- ติมา เนะ ทํงน มาน สํริต การ มฺาย ตุล พิร ต ชา พฺยาย มาส ตบ ตนฺลิง ติ ษฺถาปนา ชา ปฺรติ
- มา มหาชน โผง ต มาน สรฺทธา อนุโมทนา ปูชา นมสฺการ นุ เนะ เลงฺ ส _ _ บาน สรฺวฺวชญตา
- _ ห ต ชา _ _
ซึ่งสามารถแปลได้ใจความเกี่ยวกับการสร้างพระพุทธรูปนี้ว่า[2] สร้างขึ้นในศักราช ๑๑๐๕ ปีกระต่าย (เถาะนักษัตร) โดยพระเจ้า ศรีมัตไตรโลกยราช เมาลิภูษนวรรมเทวะ มีพระราชโองการให้มหาเสนาบดี คลาไน ผู้รักษาเมือง ครหิ อาราธนา มฺรเตง ศรีญาโน[5] สร้างพระพุทธรูปนี้ขึ้น
อ้างอิง
[แก้]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง". ฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. 2007-02-13.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Muljana, Slamet (2006). Sriwijaya. Yogyakarta: LKiS Pelangi Aksara. pp. 279–284. ISBN 9789798451621. 9798451627, 9789798451621.
- ↑ 3.0 3.1 de Casparis, J.G. (1967). "The Date of The Grahi Buddha" (PDF). Journal of the Siam Society. London. 55 (1).
- ↑ 4.0 4.1 Braginsky, Vladimir (2014-03-18). Classical Civilizations of South-East Asia (ภาษาอังกฤษ). Routledge. pp. 86–98. ISBN 9781136848797.
- ↑ 5.0 5.1 ประชุมศิลาจารึกสยาม, ภาคที่ 2. แผนกโบราณคดี. โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. 2472.
| อาคารจัดแสดง | .png) | |
|---|---|---|
| โบราณวัตถุที่สำคัญ | ||