การตรวจไขกระดูก

การตรวจไขกระดูก
ภาพเสมียร์ไขกระดูกย้อมสีไรท์ของผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดขาว
บัญชีจำแนกและลิงก์ไปภายนอก
MeSH	D001856

ระวังสับสนกับ การเจาะน้ำไขสันหลัง

การตรวจไขกระดูกหมายถึงการวิเคราะห์ทางพยาธิสภาพของไขกระดูกที่ได้จากการตัดเนื้อออกตรวจ (biopsy) และการดูดออกจากไขกระดูก (aspiration) การตรวจไขกระดูกใช้สำหรับตรวจวินิจฉัยต่าง ๆ เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาวและโลหิตจาง เป็นต้น ไขกระดูกผลิตองค์ประกอบระดับเซลล์ของเลือด เช่น เกล็ดเลือด เม็ดเลือดแดง และเม็ดเลือดขาว เป็นต้น แม้ว่าเราสามารถเก็บข้อมูลได้จากการทดสอบเลือดโดยตรง (ดึงจากเส้นเลือดดำโดยการผ่าหลอดเลือดดำ (Phlebotomy)) แต่บางครั้งก็จำเป็จต้องตรวจจากแหล่งกำเนิดเลือดในไขกระดูกเพื่อได้ข้อมูลมากขึ้นในการสร้างเม็ดเลือด (Haematopoiesis) และนี่คือบทบาทสำคัญของการตรวจไขกระดูก

กระบวนการและองค์ประกอบ

การเก็บเกี่ยวไขกระดูก

อาสาสมัครกำลังบริจาคไขกระดูกเพื่อการวิจัย

การเก็บตัวอย่างไขกระดูกสามารถทำได้โดยการดูดออกและการตัดเนื้อออกตรวจ หรือบางครั้งรวมก็รวมทั้งสองวิธี การดูดออกได้ไขกระดูกในลักษณ์กึ่งของเหลวที่สามารถตรวจโดยพยาธิแพทย์จะวิเคราะห์ด้วยกล้องจุลทรรศน์ เครื่องนับเซลล์ (flow cytometry) หรือ วิเคราะห์โดยปฏิกิริยาลูกโซ่พอลิเมอเรส (polymerase chain reaction; PCR) การตัดเนื้อออกตรวจโดยทั่วไปจะใช้ชิ้นไขกระดูกขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 2 มิลลิเมตร และยาว 2 เซนติเมตร (ปริมาตร 80 ไมโครลิตร) แล้วจึงตรวจในระดับจุลภาคทั้งลักษณะเซลล์ (cellularity) และการซึมทะลุ (Infiltration) การดูดออกจะได้ไขกระดูก 300 ไมโครลิตรจากหลอดฉีดยาขนาด 20 มิลลิลิตร ไม่แนะนำให้ดูดไขกระดูกมากกว่า 300 ไมโครลิตรเพราะตัวอย่างอาจถูกเจือจางด้วยเลือด

ตารางเปรียบเทียบระหว่างการดูดออกและการตัดเนื้อออกตรวจ

	การดูดออก	การตัดเนื้อออกตรวจ
ข้อดี	รวดเร็ว เปรียบเทียบจำนวนเซลล์ชนิดต่าง ๆ ได้ นำไปศึกษาด้วยวิธีอื่นได้ เช่น การตรวจอณูพันธุศาสตร์และเครื่องนับเซลล์ เป็นต้น	ให้ข้อมูลภาวะเซลล์และสตอมา แสดงให้เห็นเซลล์ทั้งหมด อธิบายสาเหตุของ dry tap ได้
ข้อเสีย	ไม่แสดงเซลล์ทุกชนิด	ใช้เวลานาน

ตำแหน่งการตรวจ

ทั้งการดูดและการตัดเนื้อไขกระดูกโดยทั่วไปจะกระทำบริเวณหลังกระดูกสะโพกหรือหลังกระดูกเชิงกรานชิ้น Iliac crest (posterior) การดูดไขกระดูกยังสามารถทำได้ที่กระดูกสันอกบริเวณ intercostals space ช่อง 2 ชิดกับ manubrium แต่ไม่ควรใช้วิธีการตัดเนื้อไขกระดูกเพราะเสี่ยงที่จะเกิดการบาดเจ็บที่หลอดเลือด ปอด และหัวใจได้

วิธีการตรวจ

เข็มสำหรับการดูดไขกระดูกพร้อมใส้เข็มถอดได้