การตรวจเลือด
 |
การตรวจเลือด คือ การตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการทางการแพทย์จากเลือดซึ่งปกติแล้วได้จากการเก็บสิ่งส่งตรวจโดยการเจาะเก็บเลือดจากหลอดเลือดดำบริเวณแขนหรือปลายนิ้ว การตรวจเลือดใช้สำหรับตรวจสอบสถาวะทางสรีรวิทยาและชีวเคมี เช่น โรค แร่ธาตุ การใช้ยาอย่างมีประสิทธิภาพ และการทำงานของอวัยวะต่างๆ นอกจากนี้ ยังสามารถใช้ในการทดสอบสารเสพติด ถึงแม้เราจะใช้คำว่า "การตรวจเลือด" แต่การตรวจเลือดโดยทั่วไป (ยกเว้นทางโลหิตวิทยา) เราจะตรวจจากพลาสมาหรือซีรัมแทนของเซลล์เม็ดเลือด
การเจาะเลือด
[แก้]การเจาะเลือดเป็นวิธีการเก็บสิ่งส่งตรวจเพื่อให้ได้เซลล์และของเหลวนอกเซลล์ (พลาสม่า,ซีรัม) เพื่อนำมาวิเคราะห์ เนื่องจากการหมุนเวียนของโลหิตไปทั่วร่างกายจะทำหน้าที่เป็นสื่อกลางในการให้ออกซิเจนและสารอาหาร รวมถึงการนำของเสียกลับไปที่ระบบการขับถ่ายเพื่อกำจัดทิ้ง การตรวจเลือดจึงสามารถบ่งบอกสภาวะทางการแพทย์ได้มากมาย ดังนั้น การตรวจเลือดจึงเป็นการทดสอบทางการแพทย์ที่ถูกนำมาใช้โดยทั่วไป
ถ้าหากการทดสอบต้องการเลือดในปริมาณน้อยการ เราจะใช้การเจาะเลือดจากปลายนิ้วแทนการเจาะเลือดจากหลอดเลือดดำบริเวณแขน พนักงานเจาะเลือด พยาบาล พนักงานวิทยาศาสตร์การแพทย์ นักเทคนิคการแพทย์ รวมถึง แพทย์ จะเป็นผู้ที่ทำหน้าที่เจาะเลือดจากผู้เข้ารับบริการทางการแพทย์
ประเภทของการตรวจเลือด
[แก้]
การตรวจทางชีวเคมี
[แก้]การตรวจทางชีวเคมีขั้นพื้นฐาน ได้แก่ การตรวจโซเดียม, โพแทสเซียม,คลอไรด์, ไบคาร์บอเนต, ยูเรียไนโตรเจนในเลือด (BUN), แมกนีเซียม, ครีเอตินิน (Creatinine) น้ำตาล รวมไปถึง แคลเซียม ในบางกรณี เช่น การตรวจกลูโคส, คอเลสเตอรอล หรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ อาจต้องงดการบริโภคอาหารเป็นเวลา 8-12 ชั่วโมง ก่อนทำการเจาะเลือดเพื่อนำมาตรวจวิเคราะห์
การเก็บสิ่งส่งตรวจสำหรับการตรวจเลือด โดยปกติจะเก็บจากการเจาะเลือดจากหลอดเลือดดำของผู้เข้ารับบริการทางการแพทย์ ส่วนการตรวจเลือดแบบพิเศษ เช่น การตรวจก๊าซในเลือดจะเก็บเลือดจากหลอดเลือดแดง การวิเคราะห์ก๊าซในเลือดจากหลอดเลือดแดงเป็นการตรวจสอบระดับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และออกซิเจนซึ่งเกี่ยวข้องกับการทำงานของปอด แต่ก็สามารถใช้วัดค่าความเป็นกรดด่างในเลือดและระดับโซเดียมไบคาร์บอเนตได้เช่นกัน
สำหรับการทดสอบน้ำตาลกลูโคสโดยปกติเป็นการวัดระดับกลูโคส ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง ส่วนการวัดความทนทานต่อน้ำตาลกลูโคส (Glucose tolerance test) เป็นการทดสอบอัตราการจัดการกลูโคสของร่างกาย
นอกจากนี้ มักจะมีการตรวจนับเซลล์เม็ดเลือดขาว (รวมถึง T - cell) ด้วย
ค่าปกติ
[แก้]| การทดสอบ[1] | ค่าต่ำ | ค่าสูง | หน่วย | ข้อคิดเห็น |
|---|---|---|---|---|
| Sodium (Na) | 136 | 145 | mmol/L | |
| Potassium (K) | 3.5 | 5.5 | mmol/L | |
| Urea | 2.5 | 6.4 | mmol/L | BUN - blood urea nitrogen |
| Urea | 15 | 40 | mg/dL | |
| Creatinine - male | 62 | 115 | μmol/L | |
| Creatinine - female | 53 | 97 | μmol/L | |
| Creatinine - male | 0.7 | 1.3 | mg/dL | |
| Creatinine - female | 0.6 | 1.1 | mg/dL | |
| Glucose (fasting) | 3.9 | 5.8 | mmol/L | ดูเพิ่ม glycosylated hemoglobin |
| Glucose (fasting) | 70 | 105 | mg/dL |
การตรวจระดับโมเลกุล
[แก้]- Protein electrophoresis (เป็นเทคนิคโดยทั่วไป ไม่ใช่เทคนิคจำเพาะ)
- Western blot (เป็นเทคนิคโดยทั่วไป ไม่ใช่เทคนิคจำเพาะ)
- การตรวจการทำงานของตับ (Liver function tests)
- Polymerase chain reaction (ดีเอ็นเอ) การตรวจดีเอ็นเอ การตรวจชนิดนี้นิยมใช้ในนิติวิทยาศาสตร์ และยังใช้เป็นส่วนหนึ่งสำหรับของกระบวนการวินิจฉัยของความผิดปกติจำนวนมาก โดยใช้ปริมาณเลือดเพียงเล็กน้อย
- Northern blot (อาร์เอ็นเอ)
- โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
การตรวจระดับเซลล์
[แก้]- การตรวจนับเม็ดเลือดอย่างสมบูรณ์ (complete blood count)
- ฮีมาโตคริต (Hematocrit ) และ MCV (mean corpuscular volume)
- อัตราการตกตะกอนของเม็ดเลือดแดง (Erythrocyte sedimentation rate : ESR)
- Cross-matching เป็นการตรวจสอบการเข้ากันได้ของเลือดสำหรับการถ่ายเลือดหรือการถ่ายเปลี่ยนอวัยวะ
- Blood cultures สำหรับการวินิจฉัยเมื่อสงสัยว่ามีการติดเชื้อในกระแสโลหิต
ทางเลือกในอนาคต
[แก้]การตรวจน้ำลาย
[แก้]ในปี ค.ศ. 2008 นักวิทยาศาสตร์ประกาศว่า การตรวจน้ำลายสามารถนำมาใช้ทดแทนการตรวจเลือดบางอย่างได้และประหยัดค่าใช้จ่ายมากกว่า เนื่องจากน้ำลายประกอบด้วยโปรตีนประมาณ 20% ของโปรตีนที่พบในเลือด[2]
Microemulsion
[แก้]กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2011 : นักวิจัยชาวแคนาดาได้พัฒนาไมโครชิปสำหรับการตรวจเลือด เรียกว่า microemulsion โดยหยดเลือดถูกจับอยู่ภายในโดยสารอื่น มันสามารถควบคุมขนาดที่แน่นอนและระยะห่างของละออง การทดสอบแบบใหม่นี้สามารถปรับปรุงประสิทธิภาพ ความถูกต้อง และความเร็วของการทดสอบทางห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ รวมทั้ง สามารถทำให้มีราคาที่ถูก[3] microemulsion
SIMBAS
[แก้]มีนาคม ค.ศ. 2011 : ทีมนักวิจัยจาก UC Berkeley, DCU และ University of Valparaíso ได้ร่วมกันพัฒนา lab - on - a - chip ที่สามารถวินิจฉัยโรคได้ภายใน 10 นาทีโดยไม่ต้องใช้หลอดทดลองจากภายนอกและส่วนประกอบพิเศษ เรียกว่า Self-powered Integrated Microfluidic Blood Analysis System (SIMBAS) มันจะใช้ร่องเล็กๆ ไปจนถึงเซลล์เม็ดเลือดแยกออกจากพลาสม่า (ร้อยละ 99 ของเซลล์เม็ดเลือดถูกจับในระหว่างการทดลอง) นักวิจัยใช้ชิ้นส่วนพลาสติกเพื่อลดต้นทุนการผลิต[4][5]
ดูเพิ่ม
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- ↑ C. A. Burtis and E. R. Ashwood, Tietz Textbook of Clinical Chemistry (1994) 2nd edition, ISBN 0-7216-4472-4
- ↑ "Press TV - Saliva test to substitute blood test". Presstv.ir. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-05-21. สืบค้นเมื่อ 2011-08-09.
- ↑ New method for blood tests could radically cut costs http://www.vancouversun.com/technology/method+blood+tests+could+radically+costs+researcher/4233807/story.html
- ↑ Taylor, Kate (2011-03-18). "Blood analysis chip detects diseases in minutes". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-03-25. สืบค้นเมื่อ 2011-03-26.
{{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์|month=ถูกละเว้น (help) - ↑ Dailey, Jessica (2011-03-22). "New SIMBAS Blood Analysis Biochip Can Diagnose Diseases In Minutes". Inhabitat.com. สืบค้นเมื่อ 2011-03-26.
{{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์|month=ถูกละเว้น (help)