กรมพระเทพามาตย์ (กัน)

กรมพระเทพามาตย์
พระนามาภิไธย	กัน
พระอิสริยยศ	กรมพระเทพามาตย์
ฐานันดรศักดิ์	เจ้าต่างกรม
ราชวงศ์	บ้านพลูหลวง
ข้อมูลส่วนพระองค์
ประสูติ	ไม่ปรากฏ
สิ้นพระชนม์	พ.ศ. 2251
พระราชสวามี	สมเด็จพระเพทราชา
พระราชบุตร	แม่อยู่หัวนางพระยา (นิ่ม)

กรมพระเทพามาตย์ หรือ สมเด็จพระอัยกีกรมพระเทพามาศ พระนามเดิม กัน เป็นพระอัครมเหสีในสมเด็จพระเพทราชา

พระประวัติ

กรมพระเทพามาตย์ มีพระนามเดิมว่ากัน เป็นบาทบริจาริกาเดิมข้าหลวงเดิมในสมเด็จพระเพทราชาตั้งแต่ก่อนครองราชย์ เมื่อพระเพทราชารับพระราชโอรสของสมเด็จพระนารายณ์มหาราชกับนางกุสาวดีมาเป็นบุตรบุญธรรม ท่านได้เลี้ยงดูพระกุมารนั้น (ภายหลังได้ครองราชย์เป็นพระเจ้าสุริเยนทราธิบดี) เมื่อพระเพทราชาครองราชย์ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2231 จึงทรงตั้งเป็นพระอัครมเหสีฝ่ายขวา

ในรัชสมัยพระเจ้าเสือ ทรงได้รับแต่งตั้งเป็นกรมพระเทพามาตย์ ต่อมาในปี พ.ศ. 2245 เจ้าฟ้าเพชรและเจ้าฟ้าพรริษยาเจ้าฟ้าตรัสน้อย จึงร่วมกันลวงเจ้าฟ้าตรัสน้อยมาเข้าเฝ้าแล้วจับไปสำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์ แล้วรีบไปเข้าเฝ้ากรมพระเทพามาตย์ ณ วัดดุสิต เพื่อขอพึ่งพระบารมี

ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ กรมพระเทพามาตย์มีพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระอัยกีเจ้า และสวรรคตในปีเถาะ (ราว พ.ศ. 2251) จึงมีพระราชโองการให้สร้างพระเมรุมาศ พระสงฆ์สดับปกรณ์ 10,000 รูป ตามราชประเพณี

รายการอ้างอิง

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

• มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา. นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา, 2554. 264 หน้า. ISBN 978-616-7308-25-8
• พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2553. 800 หน้า. ISBN 978-616-7146-08-9

• ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง. กรุงเทพฯ : แสงดาว, 2553. 536 หน้า. ISBN 978-616-508-073-6