เกียวโต

บทความนี้เกี่ยวกับนครในประเทศญี่ปุ่น สำหรับจังหวัดที่นครแห่งนี้ตั้งอยู่ ดูที่ จังหวัดเกียวโต สำหรับความหมายอื่น ดูที่ เคียวโตะ (แก้ความกำกวม)

เกียวโต 京都市 เคียวโตะ
นครใหญ่ที่รัฐกำหนด
ซ้ายไปขวา บนลงล่าง: โทจิ, สถานีรถไฟเกียวโต, คิงกากูจิ, พระราชวังหลวงเกียวโต, กิงกากูจิ, คิโยมิซูเดระ, ศาลเจ้าฟูชิมิอินาริ, ไมโกะในย่านพนโตะโจ ปราสาทนิโจ, เทศกาลกิอง
ธง ตรา
ที่ตั้งของนครเกียวโต (เน้นสีม่วง) ในจังหวัดเกียวโต
เกียวโต ที่ตั้งในประเทศญี่ปุ่น
พิกัด: 35°0′42″N 135°46′6″E
ประเทศ	ญี่ปุ่น
ภูมิภาค	คันไซ
จังหวัด	เกียวโต
ก่อตั้ง	ค.ศ. 794
การปกครอง
• ประเภท	เทศบาลนคร นายกเทศมนตรี–สภา
• องค์กร	เทศบาลนครเกียวโต สภานครเกียวโต
• นายกเทศมนตรี	โคจิ มัตสึอิ (松井 孝治)
พื้นที่
• นครใหญ่ที่รัฐกำหนด	827.83 ตร.กม. (319.63 ตร.ไมล์)
ความสูงจุดสูงสุด	971 เมตร (3,186 ฟุต)
ความสูงจุดต่ำสุด	9 เมตร (30 ฟุต)
ประชากร  (1 ตุลาคม ค.ศ. 2020)
• นครใหญ่ที่รัฐกำหนด	1,463,723 คน
• อันดับ	ที่ 9 ในประเทศญี่ปุ่น
• ความหนาแน่น	1,800 คน/ตร.กม. (4,600 คน/ตร.ไมล์)
• รวมปริมณฑล	3,783,014 คน
สัญลักษณ์
• ต้นไม้	หลิว, เมเปิล และคัตสึระ
• ดอกไม้	คามิเลียญี่ปุ่น, กุหลาบพันปี และซาโตซากูระ
เขตเวลา	UTC+9 (เวลามาตรฐานญี่ปุ่น)
รหัสท้องถิ่น	26100-9
ที่อยู่ศาลาว่าการ	488 คามิฮนโนจิมาเอะโจ แยกถนนเทรามาจิ-ถนนโออิเกะ เขตนากาเงียว นครเกียวโต จังหวัดเกียวโต 604-8571
เว็บไซต์	city.kyoto.lg.jp

เกียวโต
"เกียวโต" เมื่อเขียนด้วยคันจิ
ชื่อภาษาญี่ปุ่น
คันจิ	京都
ฮิรางานะ	きょうと
คาตากานะ	キョウト
การถอดเสียง เฮ็ปเบิร์นปรับปรุง Kyōto คุนเรชิกิ Kyouto

เกียวโต (ญี่ปุ่น: 京都; โรมาจิ: Kyōto; ทับศัพท์: เคียวโตะ; [kʲoꜜːto] ( ฟังเสียง)) หรือทางการเรียกว่า นครเกียวโต (ญี่ปุ่น: 京都市; โรมาจิ: Kyōto-shi; ทับศัพท์: เคียวโตะ-ชิ; [kʲoːtoꜜɕi] ( ฟังเสียง)) เป็นเมืองหลวงของจังหวัดเกียวโต ตั้งอยู่ในภูมิภาคคันไซซึ่งอยู่บนเกาะฮนชู เกาะที่ใหญ่ที่สุดของประเทศญี่ปุ่น ณ ค.ศ. 2020 นครเกียวโตมีจำนวนประชากร 1.46 ล้านคน จัดว่าเป็นเมืองที่มีประชากรมากเป็นอันดับ 9 ของประเทศ ประชากรมากกว่าครึ่งหนึ่ง (ร้อยละ 56.8) ของจังหวัดเกียวโตอาศัยอยู่ในนครเกียวโต นครเกียวโตเป็นศูนย์กลางทางวัฒนธรรมของเขตมหานครเกียวโต ซึ่งเป็นเขตมหานครที่มีประชากรประมาณ 3.8 ล้านคนจากการสำรวจสำมะโนประชากร นอกจากนี้ นครเกียวโตยังเป็นส่วนหนึ่งของเขตมหานครเคฮันชิงร่วมกับนครโอซากะและนครโคเบะ

เกียวโตเป็นเมืองที่เก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งในญี่ปุ่น เดิมมีชื่อว่าเฮอังเกียว โดยจักรพรรดิคัมมุทรงเลือกเมืองนี้ให้เป็นที่ประทับแห่งใหม่ของราชสำนักญี่ปุ่นเมื่อ ค.ศ. 794 เฮอังเกียวถูกจัดวางตามหลักฮวงจุ้ยของจีนโบราณตามแบบจำลองของเมืองหลวงจีนโบราณอย่างฉางอานและลั่วหยาง จักรพรรดิญี่ปุ่นประทับอยู่ที่เกียวโตเป็นเวลา 11 ศตวรรษจนถึง ค.ศ. 1869 เกียวโตเป็นสถานที่เกิดเหตุการณ์ที่เป็นกุญแจสำคัญของยุคมูโรมาจิ ยุคเซ็งโงกุ และสงครามโบชิงหลายครั้งด้วยกัน เช่น สงครามโอนิง เหตุการณ์ที่ฮนโนจิ เหตุการณ์ที่ประตูคิมมง และยุทธการโทบะ–ฟูชิมิ เมืองหลวงถูกย้ายจากเกียวโตไปยังโตเกียวหลังการปฏิรูปเมจิ เกียวโตเริ่มมีการปกครองในรูปแบบเทศบาลนครเมื่อ ค.ศ. 1889 เมืองนี้รอดพ้นจากการทำลายล้างครั้งใหญ่ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง และด้วยเหตุนี้ มรดกทางวัฒนธรรมที่มีอยู่ก่อนสงครามส่วนใหญ่จึงได้รับการอนุรักษ์ไว้

เกียวโตถือเป็นเมืองหลวงทางวัฒนธรรมของญี่ปุ่นและเป็นจุดหมายปลายทางหลักด้านการท่องเที่ยว สำนักงานใหญ่ของหน่วยงานด้านวัฒนธรรมของรัฐบาลญี่ปุ่นตั้งอยู่ในเมืองนี้ เกียวโตเป็นที่ตั้งของวัดพุทธ ศาลเจ้าชินโต พระราชวัง และอุทยานจำนวนมาก ซึ่งบางแห่งได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก สถานที่สำคัญ ได้แก่ พระราชวังหลวงเกียวโต คิโยมิซูเดระ คิงกากูจิ กิงกากูจิ และเกียวโตทาวเวอร์ บริษัทวิดีโอเกมที่มีชื่อเสียงระดับโลกอย่างนินเท็นโดก็มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ในเกียวโต นอกจากนี้ เกียวโตยังเป็นศูนย์กลางการศึกษาระดับสูงของประเทศอีกด้วย โดยมีสถาบันต่าง ๆ เช่น มหาวิทยาลัยเกียวโต ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยที่เก่าแก่เป็นอันดับสองของญี่ปุ่น

ที่มาของชื่อ

แต่เดิม เมืองนี้มีชื่อในภาษาญี่ปุ่นว่า เคียว (京) และ มิยาโกะ (都) หรือบางครั้งก็เรียกรวมว่า เคียวโนะมิยาโกะ (京の都) ต่อมาในศตวรรษที่ 11 เปลี่ยนชื่อเป็น เกียวโต (มีความหมายว่า เมืองหลวง) ตามคำของภาษาจีนของเมืองหลวงที่อ่านว่า จุงตู (京都) แต่หลังจากที่เมืองเอโดะเปลี่ยนชื่อเป็นโตเกียว (มีความหมายว่า "เมืองหลวงตะวันออก") ในปี ค.ศ. 1868 เมืองเกียวโตก็เปลี่ยนชื่อเป็น ไซเกียว (西京 มีความหมายว่า "เมืองหลวงตะวันตก") เป็นเวลาสั้น ๆ ก่อนจะเปลี่ยนกลับมาเป็น เกียวโต ในเวลาต่อมา

ประวัติศาสตร์

จุดเริ่มต้น

แม้วาจะมีหลักฐานทางโบราณคดีว่ามีการตั้งถิ่นฐานที่เกาะญี่ปุ่นประมาณ 10,000 ปีก่อนคริสตกาล แต่ก็แทบจะไม่พบหลักฐานกิจกรรมของมนุษย์ใด ๆ เลยในบริเวณนี้ จนกระทั่งถึงคริสต์ศตวรรษที่ 6 ที่มีการค้นพบหลักฐานของมนุษย์ที่ศาลเจ้าชิโมงาโมะ

เฮอังเกียว

บทความหลัก: เฮอังเกียว

ศตวรรษที่ 8 นักบวชในพุทธศาสนามีอิทธิพลอย่างมากและได้เข้ามายุ่งเกี่ยวกับกิจการในราชสำนักของสมเด็จพระจักรพรรดิ ทำให้จักรพรรดิตัดสินพระทัยที่จะย้ายนครหลวงไปยังภูมิภาคที่ห่างไกลจากอิทธิพลของพุทธศาสนา จักรพรรดิคัมมุทรงเลือกชัยภูมิแห่งใหม่ที่หมู่บ้านอูดะ

ไดไดริ (แบบจำลอง) ของนครเฮอังเกียว

นครหลวงแห่งใหม่นี้ได้รับนามว่า เฮอังเกียว (平安京, "นครหลวงแห่งสันติและสงบสุข") ซึ่งนครหลวงแห่งใหม่นี้ได้แนวคิดมาจากนครหลวงฉางอานแห่งราชวงศ์ถัง เพียงแต่ปรับขนาดให้เล็กลง และต่อมาใน ค.ศ. 794 ก็ได้กลายเป็นนครที่ตั้งของราชสำนัก ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของยุคเฮอังในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น อย่างไรก็ตามแม้ว่าภายหลัง รัฐบาลทหารจะตั้งเมืองอื่น ๆ เป็นศูนย์กลางทางอำนาจการปกครองที่ไม่ใช่เกียวโต (รัฐบาลโชกุนมูโรมาจิ) เช่น คามากูระ (โดยรัฐบาลโชกุนคามากูระ) หรือ เอโดะ (โดยรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะ) แต่โดยทางนิตินัยแล้ว นครหลวงของญี่ปุ่นยังคงเป็นเกียวโตอันเป็นนครที่พระจักรพรรดิประทับอยู่ จนถึง ค.ศ. 1869 (ยุคฟื้นฟูจักรวรรดิ) ที่ราชสำนักได้ย้ายไปยังกรุงโตเกียว

เกียวโตได้รับความเสียหายอย่างหนักจากสงครามโอนินในช่วง ค.ศ. 1467-1477 และไม่ได้รับการบูรณะจนล่วงเข้าสู่กลางคริสต์ศตวรรษ 16 โทโยโตมิ ฮิเดโยชิได้บูรณะเมืองขึ้นมาอีกครั้งโดยการสร้างถนนสายใหม่กลางกรุงเกียวโตจนมีถนนเชื่อมเมืองฝั่งเหนือกับฝั่งใต้เพิ่มขึ้นเป็นสองเท่า และมีผังเมืองแบบบล็อกสี่เหลี่ยมแทนที่ผังเมืองแบบโบราณ ฮิเดโยชิยังได้สร้างกำแพงดินขึ้นมาเรียกว่า โอโออิ (御土居) รอบเมือง ถนนเทรามาจิในกลางกรุงเกียวโตจึงเป็นศูนย์กลางของวัดพุทธเมื่อฮิเดโยชิเริ่มรวบรวมวัดให้เป็นปึกแผ่น ในสมัยเอโดะ เกียวโตก็เป็นหนึ่งในสามเมืองศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของญี่ปุ่น เช่นเดียวกับนครเอโดะและนครโอซากะ

ในช่วงกบฏฮามางูริ ในปี ค.ศ. 1864 บ้านเรือน 28,000 หลังได้รับความเสียหาย

ยุคใหม่

เมื่อเริ่มต้นยุคเมจิ เมืองหลวงของจักรพรรดิได้ย้ายจากเกียวโตไปยังโตเกียวใน ค.ศ. 1869 ทำให้เศรษฐกิจของเกียวโตอ่อนแอลง จากนั้นก็ได้มีการจัดตั้งเทศบาลนครเกียวโตขึ้นเมื่อวันที่ 1 เมษายน ค.ศ. 1889 มีการขุดการสร้างคลองส่งน้ำจากทะเลสาบบิวะใน ค.ศ. 1890 ถือเป็นมาตรการหนึ่งที่ดำเนินการเพื่อฟื้นฟูเมือง จนกระทั่งนครเกียวโตมีจำนวนประชากรเกินหนึ่งล้านคนใน ค.ศ. 1932

• 
  เกียวโตใน ค.ศ. 1891
• 
  ทิวทัศน์เกียวโตจากข้างวัดคิโยมิซูเดระ คริสต์ทศวรรษ 1870
• 
  สะพานนันเซ็นจิ บนสะพานเป็นคลองส่งน้ำจากทะเลสาบบิวะ

ประวัติศาสตร์ร่วมสมัย

ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 สหรัฐอเมริกาเคยมีแผนจะทิ้งระเบิดปรมาณูที่เกียวโต ด้วยเหตุผลที่ว่าเป็นศูนย์กลางทางปัญญาของญี่ปุ่น และมีชาวเมืองที่ "ดูมีความสุขกับการสร้างอาวุธ" แต่ในท้ายที่สุด เฮนรี แอล. สติมสัน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการสงคราม ในยุคของประธานาธิบดีรูสเวลต์และประธานาธิบดีทรูแมนได้ถอดชื่อเกียวโตออกจากรายชื่อเมืองที่จะทิ้งระเบิดปรมาณูในช่วงปลายสงคราม และเปลี่ยนเป็นเมืองนางาซากิแทน นอกจากนี้ เมืองยังรอดพ้นจากการทิ้งระเบิดสงครามในสงครามอีกด้วย แม้จะมีการโจมตีทางอากาศอยู่บ้างประปราย

ผลจากการตัดสินใจครั้งนั้น ทำให้เกียวโตเป็นหนึ่งในไม่กี่เมืองในญี่ปุ่นที่ยังมีสิ่งก่อสร้างในยุคก่อนสงครามหลงเหลืออยู่มากมาย เช่น บ้านโบราณที่รู้จักกันในชื่อ มาจิยะ แต่อย่างไรก็ตาม การพัฒนาเมืองก็กำลังทำให้วัฒนธรรมดั้งเดิมของเกียวโตค่อย ๆ ถูกสถาปัตยกรรมใหม่ ๆ กลืนหายไป

เกียวโตมีสถานะเป็นนครใหญ่ที่รัฐกำหนดเมื่อวันที่ 1 กันยายน ค.ศ. 1956 ใน ค.ศ. 1994 อนุสรณ์สถานทางประวัติศาสตร์ 17 แห่งในเกียวโตได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก และใน ค.ศ. 1997 เกียวโตก็เป็นสถานที่จัดการประชุมครั้งสำคัญว่าด้วยเรื่องการปลดปล่อยแก๊สเรือนกระจก จนมีข้อบังคับออกมาเป็นพิธีสารเกียวโต (กรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ)

ภูมิศาสตร์

เกียวโต ตั้งอยู่กลางหุบเขาในลุ่มน้ำยามาชิโระ (หรือลุ่มน้ำเกียวโต) ทางฝั่งตะวันออกของที่ราบสูงทัมบะ ลุ่มน้ำยามาชิโระนี้ล้อมรอบด้วยภูเขาสามด้านคือ ฮิงาชิยามะ คิตายามะ และนิชิยามะ มีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลเพียง 1,000 เมตร การที่มีภูมิประเทศอยู่ในแผ่นดินลักษณะนี้ทำให้เกียวโตมีฤดูร้อนที่อากาศร้อน และฤดูหนาวที่อากาศหนาว มีแม่น้ำสามสายไหลผ่านที่ราบลุ่มแห่งนี้คือ แม่น้ำอูจิ ทางทิศใต้ แม่น้ำคัตสึระ ทางทิศตะวันตก และแม่น้ำคาโมะ ทางทิศตะวันออก เมืองเคียวโตมีพื้นที่คิดเป็นร้อยละ 17.9 ของพื้นที่ทั้งจังหวัดเกียวโตด้วยอาณาเขต 827.9 ตารางกิโลเมตร

เกียวโตเป็นเมืองที่สร้างตามจากหลักฮวงจุ้ยของจีน โดยได้รับอิทธิพลจากเมืองฉางอาน เมืองหลวงของราชวงศ์ถังของจีนในสมัยนั้น โดยมีพระราชวังหันหน้าไปทางทิศใต้ มีอูเกียว (ฝั่งขวาของพระนคร) อยู่ทางตะวันตก และมีซาเกียว (ฝั่งซ้ายของพระนคร) อยู่ทางตะวันออก

ทุกวันนี้ พื้นที่ธุรกิจส่วนใหญ่ของเกียวโตตั้งอยู่ทางตอนใต้ของพระราชวังเก่า แต่ได้รับความนิยมน้อยกว่าฝั่งเหนือของเมือง ทำให้ยังคงความชะอุ่มของสีเขียวจากธรรมชาติอยู่ สิ่งก่อสร้างที่อยู่รอบ ๆ พระราชวังไม่ได้ตั้งตามหลักฮวงจุ้ยแบบโบราณแล้ว แต่ตัวถนนของเกียวโตยังคงความเป็นเอกลักษณ์นี้ไว้อยู่

ภูมิอากาศ

นครเกียวโตมีสภาพอากาศแบบค่อนข้างร้อนอบอ้าว ในช่วงฤดูร้อนจะร้อนและชื้นและในฤดูหนาวมีอากาศค่อนข้างหนาวเย็นประกอบกับมีหิมะเป็นครั้งคราว ฤดูฝนของเกียวโตเริ่มตั้งแต่กลางเดือนมิถุนายนจนถึงสิ้นเดือนกรกฎาคม

ข้อมูลภูมิอากาศของเกียวโต
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	19.9 (67.8)	22.9 (73.2)	25.7 (78.3)	30.7 (87.3)	33.8 (92.8)	36.8 (98.2)	38.2 (100.8)	39.8 (103.6)	38.1 (100.6)	32.2 (90)	26.9 (80.4)	22.8 (73)	39.8 (103.6)
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F)	8.9 (48)	9.7 (49.5)	13.4 (56.1)	19.9 (67.8)	24.6 (76.3)	27.8 (82)	31.5 (88.7)	33.3 (91.9)	28.8 (83.8)	22.9 (73.2)	17.0 (62.6)	11.6 (52.9)	20.8 (69.4)
อุณหภูมิเฉลี่ยแต่ละวัน °C (°F)	4.6 (40.3)	5.1 (41.2)	8.4 (47.1)	14.2 (57.6)	19.0 (66.2)	23.0 (73.4)	26.8 (80.2)	28.2 (82.8)	24.1 (75.4)	17.8 (64)	12.1 (53.8)	7.0 (44.6)	15.9 (60.6)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F)	1.2 (34.2)	1.4 (34.5)	4.0 (39.2)	9.0 (48.2)	14.0 (57.2)	18.8 (65.8)	23.2 (73.8)	24.3 (75.7)	20.3 (68.5)	13.6 (56.5)	7.8 (46)	3.2 (37.8)	11.7 (53.1)
อุณหภูมิต่ำสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	−11.9 (10.6)	−11.6 (11.1)	−8.2 (17.2)	−4.4 (24.1)	−0.3 (31.5)	4.9 (40.8)	10.6 (51.1)	12.8 (55)	7.1 (44.8)	0.2 (32.4)	−4.4 (24.1)	−9.4 (15.1)	−11.9 (10.6)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว)	50.3 (1.98)	68.3 (2.689)	113.3 (4.461)	115.7 (4.555)	160.8 (6.331)	214.0 (8.425)	220.4 (8.677)	132.1 (5.201)	176.2 (6.937)	120.9 (4.76)	71.3 (2.807)	48.0 (1.89)	1,491.3 (58.713)
ปริมาณหิมะ ซม (นิ้ว)	5 (2)	8 (3.1)	2 (0.8)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	3 (1.2)	18 (7.1)
ความชื้นร้อยละ	66	66	62	59	62	67	70	66	68	68	68	68	65.8
วันที่มีหยาดน้ำฟ้าโดยเฉลี่ย (≥ 0.5 mm)	7.8	9.2	11.9	10.6	11.4	12.9	12.9	8.7	11.0	8.8	7.6	8.1	120.9
วันที่มีหิมะตกโดยเฉลี่ย	3.1	3.9	1.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	1.2	9.2
จำนวนชั่วโมงที่มีแดด	123.2	117.4	146.8	175.4	180.9	138.3	142.3	182.7	136.8	157.4	138.1	135.8	1,775.1
แหล่งที่มา 1: 平年値（年・月ごとの値）
แหล่งที่มา 2: (รายงานสภาพอากาศ) 観測史上1～10位の値（年間を通じての値）

เขตการปกครอง

ในคริสต์ทศวรรษ 1870 พื้นที่ที่เป็นนครเกียวโตในปัจจุบัน เดิมประกอบด้วยเขตคามิเงียว (เขตกรุงตอนบน) และเขตชิโมเงียว (เขตกรุงตอนล่าง) โดยที่สองเขตนี้มีฐานะเป็นเขตการปกครองที่แยกเป็นอิสระต่อกันภายในจังหวัดเกียวโต จนกระทั่งได้มีการจัดตั้งเทศบาลขึ้นด้วยการรวมทั้งสองเขตเข้าด้วยกันเป็นเทศบาลนครเกียวโตใน ค.ศ. 1889

ด้วยความที่นครเกียวโตได้มีการจัดตั้งเขตขึ้นมาใหม่ รวมถึงควบรวมเทศบาลจำนวนหลายเทศบาลเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของนครเกียวโต ซึ่งเกิดขึ้นระหว่าง ค.ศ. 1920 ถึง 1970 จึงทำให้นครเกียวโตในปัจจุบันแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 11 เขต (ญี่ปุ่น: 区; โรมาจิ: ku) โดยบรรดาเขตที่ตั้งอยู่ใจกลางเมืองซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของแม่น้ำคาโมะจะมีขนาดพื้นที่ที่เล็กและมีประชากรหนาแน่น ศาลาว่าการนครจะตั้งอยู่ในเขตนากาเงียว ส่วนศาลากลางจังหวัดเกียวโตจะตั้งอยู่ในเขตคามิเงียวในปัจจุบัน

เขตของนครเกียวโต

ชื่อเขต			ประชากร (คน)	พื้นที่ (ตร.กม.)	ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.)	แผนที่เขตของนครเกียวโต
ทับศัพท์ไทย	อักษรญี่ปุ่น	โรมาจิ
เขตคามิเงียว	上京区	Kamigyō-ku	83,832	7.03	11,900	แผนที่เขตของนครเกียวโต
เขตคิตะ	北区	Kita-ku	117,165	94.88	1,230
เขตชิโมเงียว	下京区	Shimogyō-ku	82,784	6.78	12,200
เขตซาเกียว	左京区	Sakyō-ku	166,039	246.77	670
เขตนากาเงียว※	中京区	Nakagyō-ku	110,488	7.41	14,900
เขตนิชิเกียว	西京区	Nishikyō-ku	149,837	59.24	2,530
เขตฟูชิมิ	伏見区	Fushimi-ku	277,858	61.66	4,510
เขตมินามิ	南区	Minami-ku	101,970	15.81	6,450
เขตยามาชินะ	山科区	Yamashina-ku	135,101	28.70	4,710
เขตอูเกียว	右京区	Ukyō-ku	202,047	292.07	690
เขตฮิงาชิยามะ	東山区	Higashiyama-ku	36,602	7.48	4,890
หมายเหตุ: ※ เขตนากาเงียวเป็นศูนย์กลางการบริหาร

การเมืองการปกครอง

นครเกียวโตมีการปกครองในรูปแบบนายกเทศมนตรี–สภา มีนายกเทศมนตรีเป็นผู้บริหาร และสภาเทศบาลนครเป็นฝ่ายนิติบัญญัติ

สภานครเกียวโต

ศาลาว่าการนครเกียวโต

สภานครเกียวโตเป็นฝ่ายนิติบัญญัติของนครเกียวโต มีสมาชิกมาจากการเลือกตั้งจำนวน 67 คน และมีวาระการดำรงตำแหน่ง 4 ปี ณ ค.ศ. 2024 เสียงข้างมากในสภานครเกียวโตเป็นของกลุ่มพันธมิตรระหว่างสมาชิกที่สังกัดพรรคเสรีประชาธิปไตย (LDP), พรรคโคเม และกลุ่มพลเมืองประชาธิปไตย (Democratic Civic Forum)

ชื่อกลุ่มการเมืองของสมาชิกสภา	จำนวนที่นั่ง (ณ วันที่ 18 มกราคม ค.ศ. 2024)
พรรคเสรีประชาธิปไตย	18
พรรคนวัตกรรมญี่ปุ่น/พรรคเกียวโต/พรรคประชาธิปไตยเพื่อประชาชน	18
พรรคคอมมิวนิสต์ญี่ปุ่น	14
พรรคโคเม	11
กลุ่มพลเมืองประชาธิปไตย (Democratic Civic Forum)	2
อิสระ	4

รายชื่อนายกเทศมนตรี

ในระยะแรกตั้งแต่การก่อตั้งเทศบาลนครเกียวโตจนถึง ค.ศ. 1898 ผู้ว่าราชการจังหวัดเกียวโตจะทำหน้าที่เป็นนายกเทศมนตรีนครเกียวโตควบคู่กันไปด้วย ต่อมาตั้งแต่ ค.ศ. 1898 จนถึงสงครามโลกครั้งที่สอง จึงเริ่มมีตำแหน่งนายกเทศมนตรีที่มาจากการเสนอชื่อโดยสภานครเกียวโตและได้รับการแต่งตั้งโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยของญี่ปุ่น

ตั้งแต่ ค.ศ. 1947 นายกเทศมนตรีนครเกียวโตได้รับเลือกโดยการเลือกตั้งโดยตรงให้ดำรงตำแหน่ง 4 ปี เรื่อยมาจนถึง ค.ศ. 2024 มีนายกเทศมนตรีจำนวน 10 คนที่ได้รับเลือกโดยการเลือกตั้ง แม้ว่านายกเทศมนตรีบางคนจะลาออกหรือเสียชีวิตระหว่างดำรงตำแหน่ง แต่ก็ไม่มีนายกเทศมนตรีคนใดแพ้การเลือกตั้งอีกครั้งในสมัยต่อมาในช่วงหลังสงคราม ในการเลือกตั้งนายกเทศมนตรีนครเกียวโต ค.ศ. 2024 ผู้สมัครอิสระ โคจิ มัตสึอิ ได้รับเลือกเป็นนายกเทศมนตรีครั้งแรก ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากพรรคเสรีประชาธิปไตย พรรคโคเม พรรคประชาธิปไตยรัฐธรรมนูญ และพรรคประชาธิปไตยเพื่อประชาชน

ลำดับที่	ชื่อ	เข้ารับตำแหน่ง	ออกจากตำแหน่ง
1	มาซาโอะ คัมเบะ (神戸正雄)	7 เมษายน ค.ศ. 1947	6 มกราคม ค.ศ. 1950
2	กิโซ ทากายามะ (高山義三)	10 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1950	4 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1966
3	เซอิจิ อิโนอูเอะ (井上清一)	5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1966	8 มกราคม ค.ศ. 1967
4	คิโยชิ โทมิอิ (富井清)	28 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1967	25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1971
5	โมโตกิ ฟูนาฮาชิ (舩橋求己)	26 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1971	26 กรกฎาคม ค.ศ. 1981
6	มาซาฮิโกะ อิมางาวะ (今川正彦)	1 กันยายน ค.ศ. 1981	29 สิงหาคม ค.ศ. 1989
7	โทโมยูกิ ทานาเบะ (田邊朋之)	30 สิงหาคม ค.ศ. 1989	29 มกราคม ค.ศ. 1996
8	โยริกาเนะ มาซูโมโนะ (桝本頼兼)	26 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1996	24 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2008
9	ไดซากุ คาโดกาวะ (門川大作)	25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2008	24 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2024
10	โคจิ มัตสึอิ (松井孝治)	25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2024	ปัจจุบัน

ประชากร

เกียวโตเคยเป็นเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในญี่ปุ่น ก่อนจะถูกโอซากะและเอโดะ (โตเกียว) แซงไปในช่วงท้ายศตวรรษที่ 16 ช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 เกียวโตทำการค้ากับโคเบะและนาโงยะในปริมาณมาก ช่วงหลังสงคราม ในปี 1947 เกียวโตมีประชากรเป็นอันดับสามของญี่ปุ่นอีกครั้ง และประชากรค่อย ๆ ลดลงไปเรื่อย ๆ จนมาอยู่อันดับ 5 ของญี่ปุ่นในปี 1960 และหล่นมาอยู่อันดับ 7 ในปี 1990 จนกระทั่งปี 2012 ก็มีประชากรมากสุดเป็นอันดับ 8 ของญี่ปุ่น

ประวัติจำนวนประชากร

ปี ประชากร ±% 1873 238,663 —     1889 279,165 +17.0% 1900 371,600 +33.1% 1910 470,033 +26.5% 1920 736,462 +56.7% 1925 860,878 +16.9% 1930 987,777 +14.7% 1935 1,117,439 +13.1% 1940 1,127,870 +0.9%	ปี ประชากร ±% 1945 1,041,700 −7.6% 1950 1,130,185 +8.5% 1955 1,229,808 +8.8% 1960 1,295,012 +5.3% 1965 1,374,159 +6.1% 1970 1,427,376 +3.9% 1975 1,468,833 +2.9% 1980 1,473,065 +0.3% 1985 1,486,402 +0.9%	ปี ประชากร ±% 1990 1,461,103 −1.7% 1995 1,470,902 +0.7% 2000 1,467,785 −0.2% 2005 1,474,811 +0.5% 2010 1,474,015 −0.1% 2015 1,475,183 +0.1% 2020 1,463,723 −0.8%
ที่มา:

วัฒนธรรม

พระนั่งสมาธิข้างแม่น้ำคัตสึระในอาราชิยามะ

การแต่งกายของไมโกะ (เด็กรับใช้ของเกอิชา)

แม้เกียวโตจะถูกรบกวนด้วยสงคราม ไฟไหม้ และแผ่นดินไหวบ่อยครั้งในช่วงที่เป็นเมืองหลวงตลอด 11 ศตวรรษที่ผ่านมา แต่เกียวโตก็รอดพ้นจากการโจมตีในสงครามโลกครั้งที่ 2 ทั้งยังถูกถอดออกจากรายชื่อเมืองที่จะถูกทิ้งระเบิดปรมาณูจากกองทัพสหรัฐอเมริกาในช่วงปลายสงคราม และเปลี่ยนไปเป็นเมืองนางาซากิแทน ด้วยเหตุผลที่ว่า เฮนรี แอล. สติมสัน รัฐมนตรีสงครามของสหรัฐต้องการจะรักษาวัฒนธรรมนี้ไว้ และได้รู้จักเมืองเกียวโตนี้จากการไปเยือนเพื่อกระชับความสัมพันธ์ทางการทูตและจากการไปฮันนีมูน

เกียวโตมีสถานที่สำคัญทางศาสนากว่า 2,000 แห่ง เป็นวัดทางศาสนาพุทธ 1,600 แห่ง และทางลัทธิชินโต 400 แห่ง มีพระราชวัง สวน และสิ่งก่อสร้างที่ยังคงความดั้งเดิมไว้มาก มีวัดที่มีชื่อเสียงหลายแห่ง อาทิ วัดคิโยมิซุที่สร้างโดยใช้เสาหลักปักตามเนินของภูเขา วัดคิงกากุ (วัดศาลาทอง), วัดกิงกากุ (วัดศาลาเงิน) และ วัดเรียวอังที่มีสวนหินที่โด่งดัง ศาลเจ้าเฮอังเป็นศาลเจ้าที่มีชื่อเสียงในลัทธิชินโต สร้างขึ้นในปี 1895 เพื่อเฉลิมพระเกียรติองค์จักรพรรดิและให้ระลึกถึงราชวงศ์แรกและราชวงศ์สุดท้ายที่ประทับอยู่ที่เกียวโต

ราชวงศ์ของญี่ปุ่นมีความเกี่ยวข้องกับพื้นที่สามแห่งของเกียวโต ได้แก่ เขตเกียวเอ็งของเกียวโต อันเป็นที่ตั้งของพระราชวังเกียวโต และพระราชวังเซ็นโตะ ที่ประทับของสมเด็จพระจักรพรรดิของญี่ปุ่นหลายร้อยปี เขตพระราชวังหลวงคัตสึระ อันเป็นสมบัติทางสถาปัตยกรรมที่สำคัญของชาติ และเขตพระราชวังชูงากุ อันเป็นสวนที่สวยที่สุดแหงหนึ่งของญี่ปุ่น

บริเวณอื่น ๆ ของเกียวโต ก็มีความสำคัญทางวัฒนธรรมเช่นกัน เช่น อาราชิยามะ ย่านกิอง ย่านเกอิชา พนโตโจ ตลอดจนถนนสายนักปราชญ์ และคลองอีกหลาย ๆ แห่ง

อนุสรณ์สถานทางประวัติศาสตร์เกียวโตโบราณ ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกจากองค์การยูเนสโก เมื่อปี ค.ศ. 1994 ซึ่งประกอบไปด้วยสถานที่สำคัญทางวัฒนธรรมหลายแห่ง ไม่ว่าจะเป็น ศาลเจ้าคาโมะ, วัดเคียวโอโกโกกุ (วัดโท), วัดคิโยมิซุ, วัดโดโงะ, วัดนินนะ, วัดไซโฮ, วัดเท็นรีว, วัดโรกูอง (วัดคิงกากุ), วัดจิโช (วัดกิงกากุ), วัดเรียวอัง, วัดฮงงัน, วัดโคซัง และปราสาทนิโจ ที่สร้างโดย โชกุนโทกูงาวะ อิเอยาซุ และมีอีกหลายแห่งที่อยู่นอกเมืองที่อยู่ในรายชื่อมรดกโลกด้วย

เกียวโตเป็นเมืองที่มีอาหารญี่ปุ่นรสชาติโอชะอยู่มากมาย การที่เกียวโตเป็นเมืองที่ห่างไกลจากทะเลและมีวัดพุทธอยู่มากมายทำให้มีนำผักมาเป็นส่วนหนึ่งของอาหาร จนผักของเกียวโตมีชื่อเสียงขึ้นมา ที่เรียกว่า เคียวยาไซ (京野菜)

เกียวโตยังมีสำเนียงภาษาพูดที่เป็นเอกลักษณ์ที่เรียกว่า เคียวโกโตบะ หรือ เกียวโตเบ็ง อันเป็นหนึ่งในรูปแบบของสำเนียงคันไซ เมื่อครั้งที่เกียวโตเป็นเมืองหลวงของญี่ปุ่นนั้น สำเนียงเกียวโตถือเป็นภาษาราชการของญี่ปุ่นและมีอิทธิพลต่อการพัฒนาเป็นสำเนียงโตเกียว อันเป็นภาษามาตรฐานสมัยใหม่ของญี่ปุ่น ส่วนที่โดดเด่นของสำเนียงเกียวโตคือ การที่คำกริยาจะลงท้ายด้วย -ฮารุ เป็นต้น

เศรษฐกิจ

เศรษฐกิจที่สำคัญในเกียวโตนั้นมาจากอุตสาหกรรมด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและอิเล็กทรอนิกส์ นครเกียวโตนั้นยังเป็นที่ตั้งของสำนักงานใหญ่บริษัทชั้นนำมากมาย อาทิ นินเทนโด, ออมรอน เป็นต้น แต่ทั้งนี้ การท่องเที่ยวยังเป็นรากฐานทางเศรษฐกิจที่สำคัญของเกียวโต จากการที่เป็นเมืองมรดกโลกทางวัฒนธรรมนั้น ทำให้ในแต่ละวัน มีนักเรียน-นักศึกษาจากทั่วประเทศรวมถึงนักท่องเที่ยวจำนวนมากมาทัศนศึกษาและท่องเที่ยวในเกียวโต และจากการสำรวจและจัดอันดับระดับภูมิภาคในปี 2007 นครเกียวโตได้รับการจัดให้อยู่ในอันดับที่สองในเมืองที่น่าสนใจที่สุดของญี่ปุ่น รองจากนครซัปโปโระ

นอกจากนี้ งานฝีมือแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่นยังเป็นอุตสาหกรรมที่สำคัญของเกียวโต ซึ่งส่วนใหญ่จะดำเนินการโดยช่างฝีมือในโรงงานขนาดเล็ก กิโมโนของเกียวโตนั้นยังมีชื่อเสียงอย่างมาก จากการที่เกียวโตเป็นเมืองที่ยังคงเป็นศูนย์กลางของการผลิตกิโมโนชั้นนำ อย่างไรก็ตามธุรกิจชนิดนี้ก็ได้รับความนิยมน้อยลงในปัจจุบัน จากการขาดแคลนทรัพยากรบุคคลด้านช่างฝีมือที่มีคุณภาพ

มหาวิทยาลัย

มหาวิทยาลัยเกียวโต

เกียวโตเป็นสถานที่ตั้งของสถาบันระดับอุดมศึกษา 37 แห่ง นับเป็นศูนย์กลางทางการศึกษาที่สำคัญแห่งหนึ่งของญี่ปุ่น โดยมีมหาวิทยาลัยเกียวโตเป็นหนึ่งในมหาวิทยาลัยชั้นนำของประเทศและของโลก และยังมีสถาบันเทคโนโลยีเกียวโตเป็นอีกหนึ่งมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียงในญี่ปุ่น มีชื่อเสียงในสาขาสถาปัตยกรรมศาสตร์และการออกแบบ นอกจากนี้ มหาวิทยาลัยโดชิชะและมหาวิทยาลัยริตสึเมกังก็เป็นมหาวิทยาลัยเอกชนที่มีชื่อเสียงในแถบเคฮันชิงเช่นกัน

การคมนาคม

ภายในสถานีเกียวโต

การขนส่งทางราง

สถานีเกียวโต เป็นศูนย์กลางการคมนาคมของเมือง เป็นสถานีที่รวมเอาห้างสรรพสินค้า โรงแรม โรงภาพยนตร์ ห้างสรรพสินค้าอิเซะตัน และสำนักงานราชการหลาย ๆ แห่งเอาไว้ในตึกสูง 15 ชั้น มีรถไฟชิงกันเซ็งสายโทไกโดวิ่งผ่านและเชื่อมต่อกับรถไฟของบริษัทเจอาร์เวสต์

นอกจากนี้ ยังมีรถไฟเอกชนอย่าง รถไฟเคฮัง รถไฟฮันกีว รถไฟคินเต็ตสึ และสายอื่น ๆ ให้บริการรับส่งผู้โดยสารจากเกียวโตสู่พื้นที่อื่น ๆ ในแถบคันไซ โดยรถไฟเจอาร์เวสต์และรถไฟคินเตะสึจะเชื่อมต่อที่สถานีเกียวโต ขณะที่รถไฟฮันกีวจะเชื่อมต่อกับเกียวโตที่สถานีชิโจ คาวารามาจิ อันเป็นแหล่งซื้อขายสินค้าและย่านบันเทิงของเกียวโตมาตั้งแต่สมัยโบราณ

รถไฟใต้ดิน

สำนักงานขนส่งนครเกียวโต เป็นผู้ให้บริการรถไฟใต้ดินนครเกียวโต ซึ่งมีอยู่สองสายหลักคือ

• สายคาราซูมะ: ทอดยาวตามแนวเหนือใต้
• สายโทไซ: ทอดยาวตามแนวตะวันออกและตะวันตก

รถไฟความเร็วสูง

รถไฟชิงกันเซ็งสายโทไกโดเชื่อมต่อเมืองเกียวโตกับนาโงยะ โยโกฮามะ และโตเกียวในทิศตะวันออก ตลอดจนโอซากะ โคเบะ โอกายามะ ฮิโรชิมะ คิตากีวชู และฟูกูโอกะทางทิศตะวันตก

ท่าอากาศยาน

ท่าอากาศยานที่ใกล้กับเกียวโตที่สุดคือ ท่าอากาศยานนานาชาติคันไซ และ ท่าอากาศยานนานาชาติโอซากะ ในจังหวัดโอซากะ โดยมีรถไฟเชื่อมต่อกับท่าอากาศยานทั้งสอง ใช้เวลาจากสถานีเกียวโตถึงท่าอากาศยานนานาชาติคันไซ 73 นาที

รถประจำทาง

โครงข่ายรถประจำทางมหานครของเกียวโตและโครงข่ายเอกชนเป็นเครือข่ายที่ให้บริการค่อนข้างครอบคลุมตัวเมือง และเป็นที่นิยมของนักท่องเที่ยวด้วยเช่นกัน ทั้งรถโดยสารทั่วไปและรถโดยสารสำหรับนักท่องเที่ยว มีการประกาศเป็นภาษาอังกฤษและแสดงข้อความถึงจุดจอดเป็นอักษรละตินอีกด้วย

รถประจำทางในเมืองส่วนใหญ่จะมีราคาเดียว และยังมีบัตรโดยสารแบบวันเดียวและแบบขึ้นได้ไม่จำกัดรอบจำหน่ายเพื่อเป็นทางเลือกสำหรับนักท่องเที่ยวที่ต้องการจะเยี่ยมชมสถานที่หลาย ๆ แห่งในเกียวโตภายในเวลาอันสั้น

จักรยาน

การปั่นจักรยานก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจสำหรับเมืองเกียวโต เพราะสภาพภูมิประเภทศและขนาดของเมืองนับว่าเหมาะเป็นอย่างยิ่งกับการเที่ยวโดยจักรยาน นอกจากนี้ อัตราการขโมยจักรยานยังมีอัตราที่ต่ำ แต่การหาพื้นที่จอดจักรยานนับว่าเป็นเรื่องที่ยากพอสมควร

การคมนาคมทางน้ำ

เกียวโตมีแม่น้ำและคลองหลายสายไหลผ่าน ทั้งแม่น้ำเซตะและอูจิ (แม่น้ำโยโดะ) แม่น้ำคาโมะ และแม่น้ำคัตสึระ นอกจากนี้ คลองทะเลสาบบิวะก็เป็นโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญเช่นกัน

การท่องเที่ยว

นักท่องเที่ยวที่วัดคิโยมิซุ

มรดกโลกโดยยูเนสโก

บทความหลัก: อนุสรณ์สถานทางประวัติศาสตร์เกียวโตโบราณ

"สมบัติของชาติ" ราว 20% และ "สมบัติสำคัญทางวัฒนธรรม" ราว 14% ของญี่ปุ่นนั้นอยู่ในเกียวโต ในปี ค.ศ. 1994 องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ได้ให้การรับรองกลุ่มมรดกโลกในนครเกียวโต ในนามของ อนุสรณ์สถานทางประวัติศาสตร์เกียวโตโบราณ (เมืองเกียวโต อูจิ และอตสึ) ซึ่งในเกียวโตมีทั้งหมด 17 สถานที่ด้วยกัน คือ

• 
  ศาลเจ้าคามิงาโมะ
  (ญี่ปุ่น: 上賀茂神社)
• 
  ศาลเจ้าชิโมงาโมะ
  (ญี่ปุ่น: 下鴨神社)
• 
  ศาลเจ้าอูจิงามิ
  (ญี่ปุ่น: 宇治上神社)
• 
  วัดโท (ญี่ปุ่น: 東寺)
• 
  วัดคิโยมิซุ (ญี่ปุ่น: 清水寺)
• 
  วัดเอ็นเรียกุ (ญี่ปุ่น: 延暦寺)
• 
  วัดไซโฮ (ญี่ปุ่น: 西芳寺)
• 
  วัดเท็นรีว (ญี่ปุ่น: 天龍寺)
• 
  วัดคิงกากุ (ญี่ปุ่น: 金閣寺)
• 
  วัดเบียวโด (ญี่ปุ่น: 平等院)
• 
  วัดเรียวอัง (ญี่ปุ่น: 龍安寺)
• 
  วัดนิชิฮงงัง
  (ญี่ปุ่น: 西本願寺)
• 
  ปราสาทนิโจ (ญี่ปุ่น: 二条城)
• 
  วัดไดโงะ (ญี่ปุ่น: 醍醐寺)
• 
  วัดกิงกากุ　(ญี่ปุ่น: 銀閣寺)
• 
  วิดนินนะ (ญี่ปุ่น: 仁和寺)
• 
  วัดโคซัง (ญี่ปุ่น: 高山寺)

ข้อมูลเพิ่มเติม

• Kyoto Travel Guide — City of Kyoto and Kyoto Tourism Council
• Kyoto City Local Government (อังกฤษ)
• Kyoto's temples & shrines เก็บถาวร 2011-09-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน— Information on 26 temples and shrines.
• Photos of Kyoto, mostly temples and shrines.