อักษรลนตารา

อักษรลนตารา
ชนิด	อักษรสระประกอบ
ช่วงยุค	ประมาณ พ.ศ. 2243–ปัจจุบัน
ทิศทาง	Left-to-right
ภาษาพูด	ภาษาบูกิส ภาษามากาซาร์ ภาษามันดาร์
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่	อักษรโปรโต-คานาอันไนต์ อักษรฟินิเชีย อักษรอราเมอิก อักษรพราหมี อักษรปัลลวะ อักษรกวิ อักษรลนตารา
ระบบพี่น้อง	อักษรบาหลี อักษรบาตัก อักษรบายบายิน อักษรบูฮิด อักษรฮานูโนโอ อักษรชวา อักษรซุนดา อักษรเรนชอง อักษรเรชัง อักษรตักบันวา
ISO 15924
ISO 15924	Bugi (367), ​Buginese
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง	Buginese
ช่วงยูนิโคด	U+1A00–U+1A1F

อักษรลนตารา หรือ อักษรมากาซาร์ (Lontara or Makasar alphabet) พัฒนามาจากอักษรพราหมี คำว่าลนตาราเป็นภาษามลายูหมายถึงชื่อของใบปาล์มลนตราที่ใช้เขียนหนังสือในอินเดีย เอเชียตะวันออกเฉียงใต้จนถึงอินโดนีเซีย ตรงกับใบลานในภาษาไทยใช้เขียน ภาษาบูกิส ภาษามากาซาร์ และภาษามันดาร์ ภาษากลุ่มออสโตรนีเซียน มีผู้พูดในเกาะซูลาเวซี ปัจจุบันใช้เขียนเฉพาะภาษามากาซาร์

ประวัติ

อักษรลนตาราสืบทอดมาจากอักษรกวิ ที่ใช้ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทะเลเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 13 ไม่แน่นอนว่าอักษรนี้จะสืบทอดโดยตรงจากอักษรกวิหรือพัฒนามาจากลูกหลานของอักษรกวิอีกทีหนึ่ง อีกทฤษฎีหนึ่งกล่าวว่าอักษรนี้เกิดขึ้นทีหลังอักษรเรยัง เพราะมีรูปร่างอักษรคล้ายกัน แต่อักษรลนตาราบางตัวที่ไม่ม้วนงออาจพัฒนาขึ้นมาทีหลัง

คำว่าลนตารามีความเกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ของบูกิส และตำนานของซูเรก ฆาลีโฆ อักษรชนิดนี้เคยใช้เขียนเกี่ยวกับกฎหมาย แผนที่ บันทึกการเดินทาง โดยเขียนลงบนใบของพืชวงศ์ปาล์มที่เรียกลนตารา แม้ว่าปัจจุบันอักษรละตินจะเข้ามาแทนที่อักษรลนตารา แต่ยังคงใช้อย่างจำกัดในหมู่ชาวบูกิสและมากาซาร์ ในบูกิสจะใช้ในโอกาสงานเฉลิมฉลอง เช่น งานแต่งงาน ใช้ตีพิมพ์วรรณคดีพื้นเมืองของชาวบูกิส ในมากาซาร์ใช้เขียนเอกสารส่วนตัว เช่นจดหมาย

การใช้งาน

อักษรบูกิสเป็นอักษรในตระกูลเดียวกับอักษรพราหมี มีพยัญชนะ 23 ตัว และแต่ละตัวมีพื้นเสียงเป็นสระ /a/ ซึ่งออกเสียงเป็น “ออ” ในภาษาบูกิส มีรูปสระเพื่อแทนเสียง /i/, /u/, /e/, /ə/, /o/ เสียงนาสิก เสียง อ ที่มีในภาษาบูกิสจะไม่เขียน ทำให้เอกสารค่อนข้างกำกวมสำหรับผู้ที่ไม่ได้ใช้เป็นภาษาแม่ ปกติเขียนจากซ้ายไปขวา หรือจะเขียนสลับซ้ายไปขวาแล้วขวาไปซ้ายซึ่งจะพบการเขียนแบบนี้ในเอกสารเก่าๆ

ตัวอักษร

พยัญชนะ

ka	ga	nga	ngka	pa	ba	ma	mpa	ta	da	na	nra
ca	ja	nya	nca	ya	ra	la	wa	sa	a	ha

สระ

เครื่องหมายแสดงสระเรียก ana’ surə’ ใช้เปลี่ยนเสียงสระที่เกาะกับพยัญชนะ มี 5 ตัวโดย /ə/ ไม่ใช้ในภาษามากาซาร์ แบ่งได้สองชุดคือ จุด (tətti’)และเครื่องหมายขีด(kəccə’)

a	i	u	e	ə	o
-	Tətti’ riasə’	Tətti’ riawa	kəccə’ riolo	kəccə’ riasə’	kəccə’ rimunri

อักษรลนตาราในคอมพิวเตอร์

อักษรลนตาราได้ถูกเพิ่มในยูนิโค้ดตั้งแต่รุ่น 4.1

อักษรลนตารา Unicode.org chart (PDF)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

U+1A0x

ᨀ

ᨁ

ᨂ

ᨃ

ᨄ

ᨅ

ᨆ

ᨇ

ᨈ

ᨉ

ᨊ

ᨋ

ᨌ

ᨍ

ᨎ

ᨏ

U+1A1x

ᨐ

ᨑ

ᨒ

ᨓ

ᨔ

ᨕ

ᨖ

◌ᨗ

◌ᨘ

◌ᨙ

◌ᨚ

◌ᨛ

᨞

᨟

อ้างอิง

• อักษรลนตารา/มากาซาร์