ตัวกินมด

ตัวกินมด
ตัวกินมดยักษ์ (Myrmecophaga tridactyla) เป็นตัวกินมดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับใหญ่:	Xenarthra
อันดับ:	Pilosa
อันดับย่อย:	Vermilingua Illiger, 1811
วงศ์
Cyclopedidae Myrmecophagidae

ตัวกินมด (อังกฤษ: Anteater) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกลุ่มหนึ่ง ที่จัดอยู่ในอันดับย่อย Vermilingua (แปลว่า "ลิ้นหนอน") ในอันดับ Pilosa หรือสลอธ ในอันดับใหญ่ Xenarthra

ตัวกินมด เป็นสัตว์ที่มีรูปร่างลักษณะคล้ายกับสัตว์จำพวกอื่นในอันดับใหญ่ทั่วไป คือ เป็นสัตว์ที่มีส่วนจมูกและปากยาวเหมือนท่อ ไม่มีฟันในกราม จึงไม่สามารถที่จะเคี้ยวอาหารได้ แต่ใช้ลิ้นที่ยาวเรียวและมีน้ำลายที่เหนียวตวัดกินแมลงขนาดเล็กตามต้นไม้ หรือพื้นดินกินเป็นอาหาร โดยใช้จมูกที่ไวต่อความรู้สึกหาแมลงไปเรื่อย ๆ เมื่อพบเจอแล้วจะใช้กรงเล็บตีนหน้าที่แหลมคมขุดคุ้ยหรือพังทลายรังของแมลงเหล่านี้ เช่นเดียวกับอาร์มาดิลโล ที่อยู่ในอันดับใหญ่เดียวกัน หรือลิ่น หรืออาร์ดวาร์ก ที่เคยมีบรรพบุรุษร่วมกันมาก่อนในยุคก่อนประวัติศาสตร์

เนื่องจากตัวกินมดกินแมลง ซึ่งได้แก่ มด และปลวก ซึ่งให้พลังงานต่ำ ดังนั้นวัน ๆ หนึ่งจึงต้องกินมดในปริมาณมากที่อาจมากถึง 9,000 ตัวได้

ตัวกินมด มีขนที่หนาปกคลุมตลอดทั้งตัวและผิวหนังที่หนาที่ช่วยป้องกันตัวจากการโจมตีของมด แต่ก็ไม่สามารถที่จะใช้ป้องกันได้สมบูรณ์แบบ

การจำแนก

ปัจจุบัน ตัวกินมด แบ่งออกได้เป็น 4 ชนิด ใน 2 วงศ์ (มีบางชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้วในยุคก่อนประวัติศาสตร์) ได้แก่

อันดับ Pilosa

• อันดับย่อย Folivora (สลอธ)
• อันดับย่อย Vermilingua (ตัวกินมด)
  • วงศ์ Cyclopedidae
    • สกุล Cyclopes
      • ตัวกินมดซิลกี้ (C. didactylus)
    • สกุล †Palaeomyrmidon (Rovereto 1914)
  • วงศ์ Myrmecophagidae
    • สกุล Myrmecophaga
      • ตัวกินมดยักษ์ (M. tridactyla)
    • สกุล †Neotamandua (Rovereto 1914)
    • สกุล Tamandua
      • ทาแมนดัวเหนือ (T. mexicana)
      • ทาแมนดัวใต้ (T. tetradactyla)
    • สกุล †Protamandua (Ameghino 1904)

ตัวกินมดยักษ์ (บน), ตัวกินมดซิลกี้ (ล่างซ้าย), ทาแมนดัวใต้ (ล่างขวา)

ถิ่นกระจายพันธุ์และพฤติกรรม

ตัวกินมด ทั้ง 4 ชนิด กระจายพันธุ์ในป่าทึบในอเมริกากลาง และอเมริกาใต้ โดยที่ ตัวกินมดยักษ์นับเป็นชนิดที่ขนาดใหญ่ที่สุด เพราะมีความยาวได้ถึง 2 เมตร และเป็นสัตว์ที่ขี้หงุดหงิด เนื่องจากมีสายตาที่ไม่ดี เมื่อโกรธและป้องกันตัวสามารถยืนด้วยขาหลังได้และยกขาหน้าที่มีกรงเล็บแหลมคมขู่ใส่ผู้รุกรานได้ ซึ่งนี่เป็นพฤติกรรมการป้องกันตัวโดยปกติอยู่แล้วของตัวกินมดไม่ว่าชนิดใด

ตัวกินมดยักษ์ สามารถพบได้ทั่วไปในทวีปอเมริกาใต้ และพบได้ในเซอราโด ซึ่งเป็นที่ราบกว้างใหญ่ในประเทศบราซิล เป็นตัวกินมดที่หากินได้ทั้งในเวลากลางคืนและกลางวัน แต่จะหากินบนพื้นดินเท่านั้น เนื่องจากไม่สามารถที่จะปีนต้นไม้ได้เพราะขนาดตัวที่ใหญ่ ดังนั้นอาหารที่กินส่วนใหญ่มักจะเป็นปลวก มากกว่ามด

ขณะที่ทาแมนดัวทั้ง 2 ชนิด และตัวกินมดซิลกี้ มีขนาดเล็กลงมา โดยที่ทาแมนดัวมีขนาดลำตัวประมาณ 1 เมตร และตัวกินมดซิลกี้มีความยาวประมาณ 30-40 เซนติเมตรเท่านั้น นับเป็นตัวกินมดที่มีขนาดเล็กที่สุด ทั้งทาแมนดัวและตัวกินมดซิลกี้จะอาศัยและหากินบนต้นไม้เป็นหลัก เป็นสัตว์ที่ขี้อายและพบเห็นตัวได้ยาก โดยเฉพาะตัวกินมดซิลกี้จะอาศัยอยู่บนยอดต้นไม้สูง หากินในเวลากลางคืนเป็นหลัก ขณะที่เวลากลางวันจะนอนหลับด้วยการขดตัวเป็นวงกลมเหมือนลูกบอลบนต้นไม้ ซึ่งทั้งทาแมนดัวและตัวกินมดซิลกี้ต่างกินมดเป็นอาหารหลัก จัดเป็นตัวกินมดที่สามารถปีนป่ายและทรงตัวบนต้นไม้หรือกิ่งไม้ได้เป็นอย่างดี เนื่องด้วยปลายหางที่สามารถใช้เกาะเกี่ยวกับต้นไม้ได้เป็นอย่างดีเพื่อรักษาสมดุล อีกทั้งยังสามารถที่จะยืนยกขาหน้า ชูกรงเล็บเพื่อป้องกันตัว ด้วยการใช้ขาหลังเหมือนจิงโจ้ทรงตัวได้เป็นอย่างดีอีกด้วย โดยเฉพาะทาแมนดัวนั้นปลายหางจะไม่เป็นขนแต่จะเป็นเกล็ดขนาดเล็ก ๆ อีกทั้งทาแมนดัวยังมีพฤติกรรมที่เพิ่งพบรายงานเมื่อไม่นานมานี้ว่า นอกจากแมลงแล้ว ยังสามารถที่จะใช้กรงเล็บผ่าเปลือกของลูกปาล์มแยกออกเป็น 2 ซีก แล้วใช้ลิ้นตวัดกินน้ำและเนื้อภายในลูกปาล์มเป็นอาหารได้อีกด้วย ซึ่งอาจเป็นพฤติกรรมที่มาจากการเรียนรู้หรือถ่ายทอดต่อกันมา เพื่อให้ปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อม