โมบิดิก

โมบิดิก
ปกหน้าฉบับพิมพ์ครั้งแรก
ผู้ประพันธ์	เฮอร์มัน เมลวิลล์
ชื่อเรื่องต้นฉบับ	The Whale
ประเทศ	สหรัฐอเมริกา
ภาษา	อังกฤษ
ชุด	8
ประเภท	นวนิยายผจญภัย
สำนักพิมพ์	ริชาร์ด เบนท์ลีย์
วันที่พิมพ์	18 ตุลาคม ค.ศ. 1851
หน้า	822
ISBN	NA

โมบิดิก (อังกฤษ: Moby-Dick) คือนวนิยายของ เฮอร์มัน เมลวิลล์ ในปี ค.ศ. 1851 เล่าเรื่องราวเกี่ยวกับการเดินทางผจญภัยของกะลาสีชื่อ อิชมาเอล ในเรือล่าวาฬ Pequod และกัปตันเรือชื่อ อาฮับ ไม่นานอิชมาเอลก็ทราบว่า อาฮับกำลังออกติดตามหาวาฬตัวหนึ่งชื่อ โมบิดิก ซึ่งเป็นวาฬสีขาวขนาดมหึมาที่ดุร้ายมาก ไม่ค่อยมีเรือล่าวาฬลำใดรู้จักโมบิดิก ยิ่งที่เคยได้เจอตัวมันยิ่งน้อยนัก เมื่ออาฮับเจอมันคราวก่อน วาฬยักษ์ทำลายเรือของอาฮับและยังกัดขาเขาขาด อาฮับจึงคิดจะตามแก้แค้น

ในเรื่อง โมบิดิก เมลวิลล์ได้ใช้กลวิธีทางภาษา สัญลักษณ์ และการเปรียบเทียบต่างๆ ในการนำเสนอโครงเรื่องอันซับซ้อน ผ่านทางตัวละครหลัก โดยสื่อถึงเรื่องของชนชั้นและฐานะทางสังคม ความดี ความชั่ว และยังสื่อมุมมองต่อพระเจ้ากับศาสนาคริสต์ ผ่านความเชื่อส่วนตัวของอิชมาเอล กับ เควเคว็ก พลฉมวกคู่หูซึ่งเป็นชาวเกาะนอกศาสนา รวมถึงบุคลิกเกรี้ยวกราดเหนือธรรมชาติของกัปตันอาฮับ เมลวิลล์สะท้อนเรื่องราวผ่านวิธีการเล่าของผู้เล่าเรื่อง การบรรยายสภาพชีวิตของกะลาสีบนเรือล่าวาฬ ค่อยๆ ถักทอเรื่องราวไปพร้อมกับการใช้ภาษาแบบเชกสเปียร์ และคิงเจมส์ไบเบิ้ล ซึ่งล้วนเป็น ภาษาอังกฤษปลายสมัยราชีนีอลิซาเบธที่ 1 (Elisabethan English) และเป็นภาษามีอิทธิพลอย่างยิ่งต่องานวรรณคดีของทั้งฝั่งอังกฤษ และอเมริกัน นอกจากนี้เมลวิลล์ยังใช้เทคนิคทางวรรณกรรมหลายรูปแบบ ไม่ว่าเป็น บทกวี บทเพลง การเล่าเรื่องผ่านมุมมองเหมือนละครเวที และใช้วิธีการรำพึงกับตัวเองของตัวละครเพื่อบอกเล่าความนึกคิด

นักวิจารณ์เห็นว่างานชิ้นนี้เป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนยุคจินตนิยมในสหรัฐอเมริกา โมบิดิก ตีพิมพ์ครั้งแรกโดยสำนักพิมพ์ริชาร์ด เบนท์ลีย์ ในกรุงลอนดอนในปี ค.ศ. 1851 โดยแบ่งพิมพ์ออกเป็น 3 เล่มชุด ใช้ชื่อเรื่องว่า The Whale ต่อมาจึงพิมพ์รวมเป็นเล่มเดียวกันโดยสำนักพิมพ์ฮาร์เปอร์และพี่น้อง ในนครนิวยอร์ก ใช้ชื่อเรื่องว่า Moby-Dick; or, The Whale เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน ค.ศ. 1851 ประโยคแรกในบทที่หนึ่งคือ —"Call me Ishmael."— ("เรียกข้าพเจ้าว่า อิชมาเอล") ถือเป็นหนึ่งในประโยคเปิดเรื่องที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในบรรดางานวรรณกรรมทั้งปวง

อย่างไรก็ดีเนื่องจาก โมบิดิก มีเนื้อหาแฝงคำวิจารณ์ทางศาสนาไว้มากมาย เช่น การที่แต่งให้อิชมาเอลเป็นคนไม่เชื่อศาสนา และมีความสัมพันธ์เชิงรักร่วมเพศกับ เควเคว็ก เพื่อนผิวสีที่นับถือจารีตของชนเผ่าป่าเถื่อน เมื่อหนังสือออกตีพิมพ์คราวแรก จึงได้รับการวิพากษ์วิจารณ์ในแง่ลบมากมาย แม้ว่าทางสำนักพิมพ์ในอังกฤษจะเซ็นเซ่อร์ข้อความที่แสดงทัศนะหมิ่นศาสนาคริสต์ออกไปมากแล้วก็ตาม โมบิดิก กลายเป็นหนังสือที่ขายไม่ได้ และเป็นเหตุผลหนึ่งที่ยุติอาชีพทางการประพันธ์ของเมลวิลล์ นิยายเล่มนี้ถูกผู้อ่านลืมเลือนไปจน ดี. เอช. ลอว์เรนซ์ นักวิจารณ์วรรณกรรมชื่อดังมาค้นพบเข้าในช่วงทศวรรษที่ 1920s และให้คำนิยมว่าเป็นวรรณกรรมสำคัญ นับแต่นั้นมา โมบิดิก ก็ได้รับการยกย่องให้เป็นวรรณกรรมเอกของอเมริกา ควบคู่ไปกับบทกวีของ วอล์ท วิทแมน กวีเอกชาวอเมริกันผู้มีชีวิตอยู่ร่วมสมัยกับเมลวิลล์ นักวิจารณ์วรรณกรรมชื่อดัง ศ.แฮโรลด์ บลูม ให้ความเห็นว่า โมบิดิก เป็น "มหากาพย์ร้อยแก้ว" (epic prose) ประจำชาติอเมริกา และเป็นหนังสือนิยายที่ดีที่สุดจากปลายปากกาของนักเขียนอเมริกันตราบจนปัจจุบัน

แหล่งข้อมูลอื่น

• Moby-Dick ที่ โครงการกูเตนเบิร์ก
• Moby-Dick; or, The White Whale ฉบับออนไลน์