เจ้าจอมมารดาอ่วม ในรัชกาลที่ 5

เจ้าจอมมารดาอ่วม
เกิด	อ่วม พิศลยบุตร 10 เมษายน พ.ศ. 2399 ประเทศสยาม
เสียชีวิต	26 เมษายน พ.ศ. 2434 (35 ปี) ประเทศสยาม
มีชื่อเสียงจาก	พระสนมในรัชกาลที่ 5
คู่สมรส	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
บุตร	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ
บิดามารดา	พระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (บิดา) ปราง พิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (มารดา)

เจ้าจอมมารดาอ่วม ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

เป็นพระปัยยิกา (ทวด) ใน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

ประวัติ

เป็นธิดาของพระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (เจ้าสัวยิ้ม พิศลยบุตร) อภิมหาเศรษฐีเจ้าของเรือกลไฟชื่อ "เจ้าพระยา" เดินทางระหว่างกรุงเทพฯ - สิงคโปร์ ซึ่งเป็นเพียงลำเดียวในสมัยนั้น มารดาชื่อ "ปราง" (สกุลเดิม "สมบัติศิริ") ท่านเกิดเมื่อวันที่ 10 เมษายน พ.ศ. 2399 มีน้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน คือ

1. หลวงสาทรราชายุกต์ (เจ้าสัวยม พิศลยบุตร)
2. เจ้าจอมเอม (พิศลยบุตร) ใน ร.5
3. เจ้าจอมช่วง (พิศลยบุตร) ใน ร.5
4. หม่อมลมุล (พิศลยบุตร) ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์
5. หม่อมหุ่น (พิศลยบุตร) ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์
6. หม่อมศรี (พิศลยบุตร) ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์

เมื่อท่านมีอายุได้ 17-18 ปี ขณะนั้นเป็นช่วงต้นรัชกาลที่ 5 บ้านของท่านอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา เมื่อกระบวนพยุหยาตราชลมารคผ่านเสด็จครั้งใด เจ้าจอมและน้องชายก็ดูหน้าต่างเพื่อชมพระบารมีเสมอ มีอยู่ครั้งหนึ่งที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นพักตร์รูปร่างหน้าตาของเจ้าจอม จึงทรงรับมาเป็นเจ้าจอมในพระองค์ท่านก็ได้ถวายตัวรับใช้พระเจ้าอยู่หัวนับตั้งแต่นั้นมา

ท่านได้ประสูติกาลพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คือ

• พระองค์เจ้าชายกิติยากรวรลักษณ์ พระราชโอรสองค์ที่ 12 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือน 7 ปีจอ ตรงกับวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2417 ในพระบรมมหาราชวัง ต่อมาเป็น"กรมพระจันทบุรีนฤนาถ" ทรงเป็นต้นราชสกุลกิติยากร

เจ้าจอมมารดาอ่วมมีสุขภาพที่ไม่แข็งแรง เจ็บป่วยเรื่อยมาหลังจากประสูติพระราชโอรส และในที่สุดท่านก็ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2434

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของเจ้าจอมมารดาอ่วม ในรัชกาลที่ 5
4. หลวงบรรจงวาณิช (เหล่าบุนโข่ย)                             2. พระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม พิศลยบุตร)                                   5. จาด                             1. เจ้าจอมมารดาอ่วม                                         12. พระยาศรีราชอากร (เต๊กงึ้น แซ่ตั้ง)                       6. พระยาสมบัติวานิช (บุญศรี สมบัติศิริ)                             3. ปราง พิศลยบุตร

อ้างอิง

• สาระ มีผลกิจ. ราชสำนักฝ่ายในสมัยรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : มิวเซียมเพรส, 2551. 296 หน้า. ISBN 9744516817

• ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ฐานบุ๊คส์, ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2554. 368 หน้า. ISBN 9786167058580