อำเภอเกษตรสมบูรณ์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
อำเภอเกษตรสมบูรณ์
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Kaset Sombun
อุทยานแห่งชาติภูแลนคา
อุทยานแห่งชาติภูแลนคา
คำขวัญ: 
ดินแดนป่าสอนลอน สะออนสาวบ้านแต้
งามแท้แลคิ้งไกล น้ำพรมไหลผ่าน
สงกรานต์ภูกุ้มข้าว นมัสการพระเจ้าองค์ตื้อ
ลือพระไกรสิงหนาท พระธาตุกุดจอก
นามบ่งบอกคือเกษตรสมบูรณ์
แผนที่จังหวัดชัยภูมิ เน้นอำเภอเกษตรสมบูรณ์
แผนที่จังหวัดชัยภูมิ เน้นอำเภอเกษตรสมบูรณ์
พิกัด: 16°16′49″N 101°57′14″E / 16.28028°N 101.95389°E / 16.28028; 101.95389
ประเทศ ไทย
จังหวัดชัยภูมิ
พื้นที่
 • ทั้งหมด1,283.568 ตร.กม. (495.588 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด111,521 คน
 • ความหนาแน่น86.88 คน/ตร.กม. (225.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 36120
รหัสภูมิศาสตร์3604
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอเกษตรสมบูรณ์
ถนนเจริญสิน ตำบลบ้านยาง อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ 36120
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อำเภอเกษตรสมบูรณ์ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดชัยภูมิ

ประวัติ[แก้]

อำเภอเกษตรสมบูรณ์เป็นชุมชนเก่าแก่ มีประวัติการตั้งถิ่นฐานยาวนาน มีโบราณสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และเก่าแก่ มีพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองที่มีความศักดิ์สิทธิ์ มีทรัพยากรป่าไม้ ภูเขาที่อุดมสมบูรณ์ มีบุคคลสำคัญที่ชาวเกษตรสมบูรณ์เคารพเทิดทูน รวมถึงมีวัฒนธรรมประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์ สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่สร้างความรู้สึกภาคภูมิใจแก่ชาวเกษตรสมบูรณ์ตลอดมา จากหลักฐานที่พบบนหลักศิลาจารึกที่มีการค้นพบ จำนวน 2 หลัก (ปัจจุบันหลักศิลาจารึกได้เก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติจังหวัดนครราชสีมา) และได้รับการพิสูจน์โดยกรมศิลปากรแล้ว พบว่าหมู่บ้าน/ชุมชนหลายแห่งในพื้นที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์ในปัจจุบัน เป็นพื้นที่ที่มีการตั้งหลักแหล่งมาแต่โบราณ จากการสืบค้นพบว่า มีการตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่สมัยทวาราวดีหรือเมื่อประมาณ พ.ศ. 1800 และในต้นสมัยรัตนโกสินทร์ บริเวณนี้ถูกเรียกขานว่า "เมืองยาง"

บริเวณเมืองยางหรืออำเภอเกษตรสมบูรณ์ในปัจจุบัน เคยเป็นชุมชนทางผ่านอีกเส้นทางหนึ่งที่ติดต่อระหว่างกรุงเทพมหานครกับกรุงเวียงจันทน์ ขบวนส่งส่วยหรือกองทัพมักพักค้างแรมบริเวณนี้ มีหลักฐานร่องรอยการตั้งทัพหรือการหยุดพักปรากฏบริเวณที่ชาวบ้านเรียก "ท่าหลวง" ในปัจจุบัน ในปี พ.ศ. 2452 พระยาจ่าแสง ได้มาตรวจราชการที่เมืองผักปังหรือเมืองภูเขียว เห็นว่าเมืองภูเขียวกับเมืองยางตั้งอยู่ไม่ไกลกันมากนัก จึงได้ยุบเมืองยางไปขึ้นการปกครองกับเมืองภูเขียว ชื่อว่า "อำเภอเกษตรสมบูรณ์" ต่อมาได้ยุบอำเภอเกษตรสมบูรณ์ลงเป็น "กิ่งอำเภอเกษตรสมบูรณ์" มีขุนราษฎร์ (กอง บุนนาค) เป็นปลัดอำเภอหัวหน้ากิ่งคนแรก และเปลี่ยนชื่อเป็น "กิ่งอำเภอบ้านยาง" ในปี พ.ศ. 2460 และได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอเมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2481 ชื่อ "อำเภอเกษตรสมบูรณ์" มีขุนนิกรนันทกิจเป็นนายอำเภอคนแรก

  • วันที่ 7 มิถุนายน 2451 ยุบอำเภอเกษตรสมบูรณ์ ลงเป็น กิ่งอำเภอเกษตรสมบูรณ์[1] และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอภูเขียว
  • วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอเกษตรสมบูรณ์ อำเภอภูเขียว เป็น กิ่งอำเภอบ้านยาง[2]
  • วันที่ 22 มีนาคม 2467 โอนพื้นที่ตำบลโนนคูณ ตำบลหนองคอนไทย ตำบลคอนสาร และตำบลบ้านเป้า กิ่งอำเภอบ้านยาง อำเภอผักปัง ไปขึ้นกับอำเภอผักปัง (อำเภอภูเขียว)[3][4] ดังเดิม
  • วันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2481 โอนพื้นที่ตำบลบ้านเป้า และตำบลบ้านหัน อำเภอผักปัง (อำเภอภูเขียว) มาขึ้นกับกิ่งอำเภอบ้านยาง[5] และให้ยุบตำบลบ้านเป้ารวมเข้ากับตำบลกุดเลาะ ยุบตำบลบ้านหันรวมเข้ากับตำบลบ้านยาง
  • วันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2481 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอบ้านยาง อำเภอผักปัง (อำเภอภูเขียว) เป็น อำเภอเกษตรสมบูรณ์[6] ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านยาง ตำบลกุดเลาะ ตำบลหนองบัวแดง ตำบลโนนกอก ตำบลนางแดด ตำบลบ้านเป้า และตำบลบ้านหัน
  • วันที่ 19 กันยายน 2481 โอนพื้นที่หมู่ 6,8 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านหัน กิ่งอำเภอบ้านยาง ไปขึ้นกับตำบลผักปัง อำเภอภูเขียว และตั้งตำบลนางแดด แยกออกจากตำบลหนองบัวแดง[7]
  • วันที่ 1 มกราคม 2483 ยุบพื้นที่ตำบลนางแดด รวมเข้ากับตำบลหนองบัวแดง
  • วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลบ้านหัน แยกออกจากตำบลบ้านยาง ตั้งตำบลบ้านเป้า แยกออกจากตำบลกุดเลาะ ตั้งตำบลนางแดด แยกออกจากตำบลหนองบัวแดง[8]
  • วันที่ 26 มกราคม 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลเกษตรสมบูรณ์ ในท้องที่บางส่วนของตำบลบ้านยาง[9]
  • วันที่ 20 กรกฎาคม 2508 แยกพื้นที่ตำบลหนองบัวแดง และตำบลนางแดด จากอำเภอเกษตรสมบูรณ์ ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอหนองบัวแดง[10] และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอเกษตรสมบูรณ์
  • วันที่ 28 พฤษภาคม 2511 ตั้งตำบลสระโพนทอง แยกออกจากตำบลบ้านยาง ตั้งตำบลหนองข่า แยกออกจากตำบลโนนกอก ตั้งตำบลถ้ำวัวแดง แยกออกจากตำบลนางแดด[11]
  • วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2502 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอหนองบัวแดง อำเภอเกษตรสมบูรณ์ เป็น อำเภอหนองบัวแดง[12]
  • วันที่ 1 กันยายน 2513 ตั้งตำบลบ้านเดื่อ แยกออกจากตำบลโนนกอก[13][14]
  • วันที่ 29 กันยายน 2513 จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านเป้า ในท้องที่บางส่วนของตำบลบ้านเป้า[15]
  • วันที่ 28 พฤษภาคม 2517 ตั้งตำบลหนองโพนงาม แยกออกจากตำบลบ้านเป้า[16]
  • วันที่ 28 ตุลาคม 2529 ตั้งตำบลบ้านบัว แยกออกจากตำบลสระโพนทอง ตำบลหนองข่า ตำบลบ้านยาง และตำบลโนนกอก[17]
  • วันที่ 15 กันยายน 2532 ตั้งตำบลซับสีทอง แยกออกจากตำบลโนนกอก[18]
  • วันที่ 13 พฤศจิกายน 2535 ตั้งตำบลโนนทอง แยกออกจากตำบลกุดเลาะ[19]
  • วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลเกษตรสมบูรณ์ และสุขาภิบาลบ้านเป้า เป็นเทศบาลตำบลเกษตรสมบูรณ์ และเทศบาลตำบลบ้านเป้า ตามลำดับ[20] ด้วยผลของกฎหมาย
  • วันที่ 6 มิถุนายน 2545 โอนพื้นที่ตำบลซับสีทอง อำเภอเกษตรสมบูรณ์ ไปขึ้นกับอำเภอเมืองชัยภูมิ[21]
  • วันที่ 17 กรกฎาคม 2551 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเดื่อ อำเภอเกษตรสมบูรณ์ ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลบ้านเดื่อ[22]

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอเกษตรสมบูรณ์มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

อำเภอเกษตรสมบูรณ์แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 11 ตำบล 144 หมู่บ้าน ได้แก่

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

ท้องที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 13 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลเกษตรสมบูรณ์ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ้านยาง
  • เทศบาลตำบลบ้านเป้า ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ้านเป้า
  • เทศบาลตำบลบ้านเดื่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเดื่อทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านยาง (นอกเขตเทศบาลตำบลเกษตรสมบูรณ์)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหันทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเป้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเป้า (นอกเขตเทศบาลตำบลบ้านเป้า)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลกุดเลาะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกุดเลาะทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลโนนกอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนกอกทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลสระโพนทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสระโพนทองทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองข่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองข่าทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองโพนงาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองโพนงามทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านบัวทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลโนนทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนทองทั้งตำบล

แหล่งท่องเที่ยว[แก้]

  • อนุสาวรีย์พระครูพิพัฒน์ศิลคุณ (หลวงปู่ต้อน)
  • พระธาตุงูซวง ตำบลบ้านยาง
  • พระธาตุกุดจอก
  • แก้งตาดไซ อำเภอเกษตรสมบูรณ์
  • อนุสาวรีย์พระไกรสิงหนาท

อ้างอิง[แก้]

  1. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [เรื่อง ยุบอำเภอเกษตรสมบูรณ์เป็นกิ่งอำเภอขึ้นอยู่ในบังคับบัญชาของนายอำเภอภูเขียวแขวงเมืองนครราชสีมา]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 25 (10): 296. June 7, 1908.
  2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 40–68. April 29, 1917. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-07. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
  3. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พุทธศักราช ๒๔๖๔ ในท้องที่มณฑลนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 41 (0 ก): 348–353. March 22, 1924.
  4. "แก้คำผิด ราชกิจจานุเบกษา แผนกกฤษฎีกา เล่ม ๔๑ ตอนที่ ๕๑ ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พุทธศักราช ๒๔๖๔ ในท้องที่มณฑลนครราชสีมา หน้า ๓๕๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42 (0 ก): 431–432. May 17, 1925.
  5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบล ในจังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3882. February 20, 1938.
  6. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ยกฐานะกิ่งอำเภอบ้านยาง ขึ้นอำเภอผักปัง จังหวัดชัยภูมิ ขึ้นเป็นอำเภอ ขนานนามว่า อำเภอเกษตรสมบูรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 4074. February 25, 1938. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-16. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
  7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในอำเภอผักปัง จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 2093–2094. September 19, 1938.
  8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (26 ง): 1114–1433. June 10, 1947. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-09. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
  9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลเกษตรสมบูรณ์ อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (10 ง): (ฉบับพิเศษ) 10-11. January 26, 1957.
  10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (57 ง): 1878–1879. July 20, 1965. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-10. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
  11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอภูเขียว อำเภอเกษตรสมบูรณ์และกิ่งอำเภอหนองบัวแดง จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 85 (48 ง): 1516–1524. May 28, 1968.
  12. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งอำเภอสมเด็จ อำเภอสีชมพู อำเภอหนองบัวแดง อำเภอบ้านแท่น อำเภอดอนตูม อำเภอนากลาง อำเภอศรีบุญเรือง และอำเภอป่าติ้ว พ.ศ. ๒๕๑๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 86 (16 ก): 225–228. February 25, 1969. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-03-24. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
  13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบำเหน็จณรงค์ อำเภอคอนสาน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ อำเภอจัตุรัส และอำเภอแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 87 (83 ง): 2430–2445. September 1, 1970.
  14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แก้ไขประกาศตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบำเหน็จณรงค์ อำเภอคอนสาน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ อำเภอจัตุรัส และอำเภอแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 87 (111 ง): 3375–3376. December 1, 1970.
  15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านเป้า อำเภอเกษตรสมบูรณ์จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 87 (90 ง): 2785–2786. September 29, 1970.
  16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 91 (90 ง): 1434–1436. May 28, 1974.
  17. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองชัยภูมิ อำเภอหนองบัวแดง และอำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 103 (187 ง): 4861–4871. October 28, 1986.
  18. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบล ในท้องที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์ อำเภอคอนสวรรค์ และอำเภอหนองบัวระเหว จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (154 ง): (ฉบับพิเศษ) 111-129. September 15, 1989.
  19. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์ อำเภอบ้านเขว้า และอำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (145 ง): (ฉบับพิเศษ) 9-20. November 13, 1992.
  20. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
  21. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนเขตอำเภอเกษตรสมบูรณ์กับอำเภอเมืองชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ พ.ศ. ๒๕๔๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 119 (53 ก): 1–2. June 6, 2002. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-16. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
  22. "จัดตั้งเทศบาลจากองค์การบริหารส่วนตำบล บ้านเดื่อ เป็น เทศบาลตำบล". July 17, 2008. {{cite journal}}: Cite journal ต้องการ |journal= (help)