อำเภอพญาเม็งราย

อำเภอพญาเม็งราย
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Phaya Mengrai
คำขวัญ:  ชื่อเป็นสง่า คุ้มพญาเด่น ร่มเย็นตาดควัน มิ่งขวัญปูล้าน
แผนที่จังหวัดเชียงราย เน้นอำเภอพญาเม็งราย
พิกัด: 19°50′54″N 100°9′12″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	เชียงราย
พื้นที่
• ทั้งหมด	620.0 ตร.กม. (239.4 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	42,243 คน
• ความหนาแน่น	68.13 คน/ตร.กม. (176.5 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	57290
รหัสภูมิศาสตร์	5712
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอพญาเม็งราย ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1152 ตำบลเม็งราย อำเภอพญาเม็งราย จังหวัดเชียงราย 57290
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อำเภอพญาเม็งราย (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดเชียงราย แยกการปกครองออกมาจากอำเภอเทิง ชื่ออำเภอถูกตั้งขึ้นตามพระนามของพญามังรายหรือพญาเม็งราย พระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านนา

ประวัติ

ตามตำนานเล่าขานสืบต่อกันมาว่า ครั้งหนึ่ง พญามังรายมหาราชเคยนำกองทัพจะไปตีเมืองผาแดง (อำเภอเชียงของ) พระองค์ได้ทรงหยุดพักไพร่พลบริเวณป่าละเมาะ ซึ่งเป็นเนินดินเตี้ยๆ เนื้อที่ประมาณ ๓ ไร่เศษ และได้เสด็จพักผ่อนเป็นการส่วนพระองค์ไป "ตั้งไก่ป่า" ที่สันกลางทุ่งนา และที่แห่งนี้ได้รับการบอกเล่าสืบๆ กันมาว่าเป็น "ซุ้มตั้งไก่พญาเม็งราย" หรือ "คุ้มพญาเม็งราย"

อำเภอพญาเม็งราย เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ต่อมาในปี พ.ศ. 2524 ได้มีประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตำบลแม่เปา ตำบลไม้ยา และตำบลแม่ต๋ำอำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ตั้งเป็นกิ่งอำเภอพญาเม็งราย และได้ยกฐานะเป็นอำเภอพญาเม็งราย ในปี พ.ศ. 2530

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอพญาเม็งรายตั้งอยู่ทางตอนกลาง ค่อนไปทางทิศตะวันออกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเวียงเชียงรุ้งและอำเภอเชียงของ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอขุนตาลและอำเภอเทิง
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเทิง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเวียงชัย

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอพญาเม็งรายแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 5 ตำบล 72 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.	แม่เปา		Mae Pao	20	3,665	11,508
2.	แม่ต๋ำ		Mae Tam	11	1,521	4,986
3.	ไม้ยา		Mai Ya	18	3,358	10,873
4.	เม็งราย		Mengrai	14	3,390	9,953
5.	ตาดควัน		Tat Khwan	9	1,578	4,632

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอพญาเม็งรายประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลพญาเม็งราย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลแม่เปาและตำบลเม็งราย
• เทศบาลตำบลไม้ยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไม้ยาทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเม็งราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเม็งราย (นอกเขตเทศบาลตำบลพญาเม็งราย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่เปา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่เปา (นอกเขตเทศบาลตำบลพญาเม็งราย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่ต๋ำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่ต๋ำทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลตาดควัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาดควันทั้งตำบล

ประชากร

จำนวนประชากรทั้งหมด 6,402 คน แยกเป็น

• ชาย  จำนวน 3,145 คน

• หญิง จำนวน 3,257 คน

จำนวนครัวเรือนทั้งหมด 2,088 ครัวเรือน

ความหนาแน่นเฉลี่ย 70.81 คน/ตารางกิโลเมตร

สถานศึกษา

• โรงเรียนพญาเม็งราย
• โรงเรียนไม้ยาวิทยาคม
• โรงเรียนแม่ต๋ำวิทยา
• โรงเรียนสันหนองบัววิทยา

สถานที่ท่องเที่ยว

สถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติ

• วนอุทยานน้ำตกตาดควัน
• วนอุทยานน้ำตกห้วยตาดทอง
• จุดชมทิวทัศน์ห้วยก้าง
• ดอยขุนเปา

สถานที่ท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม

• คุ้มพญาเม็งราย
• วัดพระธาตุปู่ตุ๋ง
• วัดพระธาตุปู่ล้าน
• วัดพระธาตุหมอกมุงเมือง

สถานที่ท่องเที่ยวเพื่อนันทนาการ

• ตลาดน้ำร่องเบี้ย