หลวงพ่อโต วัดป่าเลไลยก์

หลวงพ่อโต
ชื่อเต็ม	หลวงพ่อโต
ชื่อสามัญ	หลวงพ่อโต
ประเภท	พระพุทธรูป
ศิลปะ	ศิลปะอู่ทองสุพรรณภูมิ
ความสูง	23.46 เมตร
วัสดุ	ปูนปั้นปิดทอง
สถานที่ประดิษฐาน	พระวิหารหลวงพ่อโต วัดป่าเลไลยก์วรวิหาร​ อำเภอเมืองสุพรรณบุรี จังหวัดสุพรรณบุรี
ความสำคัญ	พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองสุพรรณ
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

หลวงพ่อโตวัดป่าเลไลยก์ เป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองสุพรรณมาแต่โบราณกาล ตามพงศาวดารเหนือกล่าวว่า พระเจ้ากาแตโปรดให้บูรณะวัดป่าเลไลยก์ เมื่อ พ.ศ. 1724 แสดงว่าแสดงว่าวัดนี้ได้สร้างมาแล้วก่อนหน้านั้น

องค์พระประดิษฐานอยู่ในวิหารที่สูงใหญ่ มองเห็นเด่นแต่ไกล เป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปิดทองปางป่าเลไลยก์ขนาดใหญ่สูง 23 เมตรเศษ สร้างตามแบบศิลปอู่ทองรุ่นที่สอง ซึ่งเป็นศิลปะฝีมือสกุลช่างอู่ทองแท้ ๆ เดิมทีองค์พระประดิษฐานอยู่กลางแจ้ง พระหัตถ์ขวาหัก ช่างได้สร้างวิหารครอบ โดยให้ผนังวิหารชิดกับพระหัตถ์ขวา ส่วนทางพระหัตถ์ซ้ายให้มีที่ว่าง ด้านหลังองค์พระสร้างชิดกับผนังวิหารทำให้แข็งแรง นับเป็นความชาญฉลาดของช่างเป็นอย่างยิ่ง

มีผู้สันนิษฐานว่า เดิมเป็นพระพุทธรูปปางปฐมเทศนา ประทับนั่งอยู่กลางแจ้ง พระกรทั้งสองข้างหักหายไป ผู้ที่มาบูรณใหม่ได้ทำเป็นปางป่าเลไลยก์ตามที่นิยมกันในสมัยหลัง ลักษณะประทับนั่งห้อยพระบาท พระหัตถ์ซ้ายวางคว่ำบนพระชานุข้างซ้าย พระหัตถ์ขวาวางหงายบนพระชานุข้างขวาในท่าทรงรับของถวาย พระวิหารที่สร้างครอบองค์พระ สร้างในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จะเห็นว่าที่หน้าบันของพระวิหาร มีพระราชลัญจกรประจำพระองค์ คือเป็นรูปพระมหามงกุฎอยู่ระหว่างฉัตรคู่ปรากฏอยู่

วัดป่าเลไลยก์เป็นที่คุ้นของคนทั่วไป เนื่องจากปรากฏอยู่ในวรรณคดีเรื่องขุนช้างขุนแผน ขุนแผนเมื่อเยาว์วัยได้มาบวชเรียนที่วัดนี้ในชื่อว่าเณรแก้ว ความสำคัญของวัดป่าเลไลยก์ตามที่พรรณนาไว้ในเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนหนึ่งมีดังนี้

ทีนี้จะกล่าวเรื่องเมืองสุพรรณ

จะทำบุญให้ทานการศรัทธา

หญิงชายน้อยใหญ่ไปแออัด

ก่อพระเจดีย์ทรายเรียงรายไป

ยามสงกรานต์คนนั้นก็พร้อมหน้า

ต่างมาที่วัดป่าเลไลยก์

ขนทรายเข้าวัดอยู่ขวักไขว่

จะเลี้ยงพระกะไว้วันพรุ่งนี้......

งานเทศกาลนมัสการหลวงพ่อโตวัดป่าเลไลยก์ มีปีละสองครั้ง คือในวันขึ้น 5-9 ค่ำ เดือน 5 และเดือน 12