หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล

หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล
หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล
	หม่อมเจ้า ชั้น 4
ประสูติ	9 กรกฎาคม พ.ศ. 2442
สิ้นชีพตักษัย	17 กันยายน พ.ศ. 2517 (75 ปี)
ชายา	หม่อมเจ้าพวงรัตนประไพ ชุมพล
พระบุตร	3 คน
ราชสกุล	ชุมพล
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์
พระมารดา	หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา

เสวกตรี หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล (9 กรกฎาคม พ.ศ. 2442 – 17 กันยายน พ.ศ. 2517) เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ ประสูติแต่หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา เสกสมรสกับหม่อมเจ้าพวงรัตนประไพ ชุมพล (ราชสกุลเดิม เทวกุล; พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ กับ หม่อมพุก จันทรเสน) มีโอรสธิดาสามคน คือ

นายแพทย์ หม่อมราชวงศ์พัชรีสาณ ชุมพล
หม่อมราชวงศ์หญิงพวงแก้ว ชุมพล
หม่อมราชวงศ์จาตุรีสาณ ชุมพล^[1]

หม่อมเจ้าอุปลีสาน ชุมพล เข้ารับการศึกษาที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง จนสำเร็จการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษา แล้วได้เข้ารับราชการในกระทรวงวัง สนองพระเดชพระคุณพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ภายหลังสงครามโลกครั้งที่สองจบลง จึงกราบถวายบังคมลาออกจากราชการเพื่อไปศึกษาต่อด้วยทุนส่วนองค์ที่ประเทศอังกฤษ จนสำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาตรี สาขาประวัติศาสตร์และกฎหมาย ที่วิทยาลัยเซนต์แมรี มักดาลีนแห่งมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ และเสด็จกลับประเทศสยามเมื่อปี พ.ศ. 2469 หลังจากนั้นได้กลับเข้ารับราชการต่อที่กระทรวงวังในตำแหน่งปลัดกรมในกระทรวงวัง และเป็นปลัดจางวาง กรมมหาดเล็กหลวง^[2] จนถึงปี พ.ศ. 2475 จึงได้รับราชการสนองพระเดชพระคุณในสำนักพระราชวัง กระทั่งพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสละราชสมบัติเมื่อปี พ.ศ. 2477

หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล ทรงร่วมก่อตั้งธนาคารไทยทนุ เมื่อปี พ.ศ. 2492 ทรงดำรงตำแหน่งประธานกรรมการคนแรกของธนาคาร และทรงดำรงตำแหน่งสมาชิกวุฒิสภา ชุดที่ 2 (สมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2489) แต่งตั้งเมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 สิ้นสุดลงเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493

ในปี พ.ศ. 2501 หม่อมเจ้าอุปลีสาน ชุมพล ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้ดูแลรักษาและจัดการผลประโยชน์ทรัพย์สินส่วนพระองค์แทนพระสุทธิอรรถนฤมนตร์ (สุธ เลขยานนท์) ตามประกาศนายกรัฐมนตรี ลงวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2501 และทรงดำรงตำแหน่งประธานกรรมการผู้อำนวยการทรัพย์สินส่วนพระองค์พระมหากษัตริย์

นอกจากนี้หม่อมเจ้าอุปลีสาน ชุมพล ยังได้ประทานที่ดินส่วนองค์ คือ "สวนโนนดง" ให้เป็นที่ก่อสร้างโรงพยาบาลประจำจังหวัดอุบลราชธานี เพื่อเป็นอนุสรณ์แด่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ พระบิดา ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ และวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี

หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล สิ้นชีพตักษัยเมื่อวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2517 สิริชันษา 75 ปี