หมู่บ้านป่าขนุน

หมู่บ้านป่าขนุน Ban Pa Khanun
ชาวบ้านป่าขนุนในปี พ.ศ. 2500 ขณะร่วมกันปราบพื้นที่เพื่อสร้างโรงเรียนประจำหมู่บ้าน พิกัดภูมิศาสตร์:17.61891° 100.18991°
ข้อมูลทั่วไป
ตำบล	คุ้งตะเภา
อำเภอ	เมือง
จังหวัด	อุตรดิตถ์
รหัสไปรษณีย์	53000
การปกครอง
ผู้ใหญ่บ้าน	นาย ปฐวี มีประไพ
ข้อมูลสถิติ
พื้นที่	1,320 ไร่
ประชากร	1,650 คน (พ.ศ. 2545)
ครัวเรือน	359 หลัง
แหล่งน้ำสำคัญ	แม่น้ำน่าน
เส้นทางคมนาคมหลัก	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11

หมู่บ้านป่าขนุน หรือ บ้านป่าขนุน เป็นหมู่บ้านหนึ่งในตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์ ชาวบ้านส่วนใหญ่นับถือพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท มีวัดประจำหมู่บ้าน 1 แห่ง และ โรงเรียนระดับพื้นฐาน 1 โรง มีเส้นทางคมนาคมหลักคือถนนเอเชีย (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11) ด้านเศรษฐกิจ ชาวบ้านประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นส่วนใหญ่

ความเป็นมาชื่อหมู่บ้าน

บ้านเรือนแบบเก่าในหมู่บ้านป่าขนุน

หมู่บ้านป่าขนุนเดิมเป็นพื้นที่ป่าอุดมสมบูรณ์ เป็นพื้นที่ราบลุ่มจากดินตะกอนแม่น้ำพัดของแม่น้ำน่าน มีบุ่งน้ำหลายแห่ง คือบุ่งตาดำ, บุ่งตาด้วน และบุ่งตาสัก (ปัจจุบันเหลือเพียงบุ่งตาดำ) เดิมในแถบนี้ไม่มีผู้คนอยู่อาศัย จนในประมาณปี พ.ศ. 2395 เริ่มมีผู้คนโยกย้ายถิ่นฐานมาจับจองพื้นที่ จนกลายเป็นบริเวณหมู่บ้านป่าขนุนในปัจจุบัน โดยคนกลุ่มแรกที่ย้ายมาตั้งถิ่นฐานแถบนี้เล่ากันว่าคือกลุ่ม ขุนภูมิคุ้งตะเภา คือกลุ่มคนที่มีภูมิสถานสืบเชื้อสายดั้งเดิมมาจากหมู่บ้านคุ้งตะเภา อันเป็นหมู่บ้านเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งในลุ่มแม่น้ำน่านฝั่งขวาตอนบนรองจากเมืองฝาง (เมืองฝางสว่างคบุรี)

เชื่อกันว่าคนกลุ่มแรก ๆ ที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานคือตระกูลของนายแกะ นายมิ่ง ที่สืบเชื้อสายตระกูลมีชำนะ สาเหตุที่เข้ามาตั้งบ้านเรือนทำไร่นาแถบนี้เพราะบริเวณหมู่บ้านป่าขนุนในสมัยนั้นเป็นป่าไม้อุดมสมบูรณ์ ดังปรากฏไม้ตะเคียนโบราณที่วัดป่าขนุน (วัดใหม่เจริญธรรม) ชักลากขึ้นมาจากแม่น้ำน่าน ที่มีขนาดใหญ่โตหลายคนโอบ บ่งบอกถึงความอุดมสมบูรณ์ของหมู่บ้านแห่งนี้ได้เป็นอย่างดี

หลังจากตั้งบ้านเรือนในแถบนี้ ชาวบ้านป่าขนุนก็ถือว่าตนเป็นคนคุ้งตะเภา มีการพบปะสังสรรค์ทำบุญกับชาวหมู่บ้านคุ้งตะเภาที่วัดคุ้งตะเภาในฐานะญาติพี่น้องเสมอมา จนมาในช่วงหลังบ้านเรือนแถบนี้มีมากขึ้น ทั้งจากคนภายนอกที่อพยพมาจากแห่งอื่นและคนในหมู่บ้านเอง และด้วยการที่สภาพของหมู่บ้านแถบนี้เหมาะแก่การตั้งหมู่บ้านใหม่ ทางการจึงได้แยกกลุ่มบ้านแถบนี้ออกตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ โดยใช้ชื่อหมู่บ้านว่า บ้านป่าขนุน เพราะเป็นคำเรียกที่เรียกกันมาแต่เดิม ที่นิยมเรียกแถบนี้ว่าป่าขนุน ตามลักษณะพื้นที่ที่มีต้นขนุนมาก เหมือนกับบ้านป่ากล้วยหรือบางโพ ที่มีต้นกล้วยหรือต้นโพธิ์ขึ้นเป็นกลุ่มจำนวนมากจนทำให้ชาวบ้านนิยมเรียกตำบลแถบนั้นตามลักษณะที่ปรากฏ

จนมาในปีพ.ศ. 2482 นายแกะ มีชำนะ ผู้ใหญ่บ้านป่าขนุน ได้ริเริ่มสร้างวัดประจำหมู่บ้านแห่งใหม่ แทนวัดคุ้งตะเภา ที่อยู่ไกลออกไปกว่ากิโลเมตร เพื่อความสะดวกในการทำบุญกุศล โดยมีการสร้างศาลาการเปรียญและกลุ่มกุฎิจำนวนหนึ่ง ซึ่งศาลาการเปรียญที่สร้างในครั้งนั้นก็ยังคงอยู่และใช้ทำกิจกรรมต่าง ๆ ของวัดและชุมชนมาตลอดมาจนถึงปัจจุบัน

วัฒนธรรมประเพณี

ประชาชนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธเถรวาท ประเพณีต่างๆ ยึดถือปฏิบัติเหมือนกันกับชาวพุทธเถรวาทในแถบใกล้เคียง เช่น บวชพระ ประเพณีแต่งงาน งานศพ ฯลฯ

วัดประจำหมู่บ้าน

อุโบสถวัดใหม่เจริญธรรม สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2539

วัดใหม่เจริญธรรม ดำเนินการก่อสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2482 ในหมู่ที่ 3 บ้านป่าขนุน ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ ในสมัยนายแกะ มีชำนะ เป็นผู้ใหญ่บ้าน โดยมีผู้มีจิตศรัทธามอบที่ดินให้สร้างวัด คือ นายแกะ มีชำนะ ผู้ใหญ่บ้าน นายพูน คงนิล และนางหยวก พรมแดง รวมกัน มีที่ดินประมาณ 4 ไร่ 2 งาน และนายพูน คงนิล นายบุญ สุขวิทย์ บริจาคเรือนคนละ 1 หลัง สร้างเป็นกุฏิ นางเตียก ไม่ทราบนามสกุล บริจาคบ้าน 1 หลัง สร้างศาลาการเปรียญชั่วคราว ขนาดกว้าง 12 วา ยาว 12 วา ต่อมาได้มีการสร้างศาลาการเปรียญหลังใหญ่ขึ้น ขนาดกว้าง 20 วา ยาว 30 วา มีที่ดินทั้งสิ้น 7 ไร่ 2 งาน 13 ตารางวา และได้รับพระราชวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม พ.ศ. 2539

ดูเพิ่มได้ที่ วัดใหม่เจริญธรรม'

โรงเรียนประจำหมู่บ้าน

ไฟล์:Pa Khanun.jpg

ตราสัญลักษณ์โรงเรียนป่าขนุนเจริญวิทยา

โรงเรียนป่าขนุนเจริญวิทยา ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2500 เดิมชื่อ โรงเรียนวัดใหม่เจริญธรรม เป็นโรงเรียนประจำหมู่บ้านป่าขนุน มีครูใหญ่คนแรกชื่อ นายแฮ ประมวลทรัพย์ แรกทำการสอนมีนักเรียน 111 คน ครูจำนวน 3 คน เปิดการเรียนการสอนระดับประถมศึกษา ต่อมาได้ขยายการเรียนการสอนถึงระดับมัธยมศึกษาตอนต้น และได้เปลี่ยนชื่อเป็น โรงเรียนป่าขนุนเจริญวิทยา จนถึงปัจจุบัน

ดูเพิ่มได้ที่ โรงเรียนป่าขนุนเจริญวิทยา'

ร้านค้าประจำหมูบ้าน

ร้านป่าขนุนบริการ เดิ่มชื่อว่า ป่าขนุนมินิมาร์ท ก่อตั่งโดย คุณ สุรินทร์ คงนิล(พ่อ) เจ้าของร้านโชว์ห่วยชาวจีน ที่ริเริ่มร้านค้าแห่งแรกในป่าขนุน

หลังจากนั้นคุณสุรินทร์ได้เสียชีวิตลง คุณปิ่น คงนิล(แม่) จึงได้แต่งตั่งให้คุณจันทร์รอน เพ็งแก้ว(ลูกสาว) ขึ้นมาดำรงตำแหน่งแทนคุณพ่อและได้ขึ้น

ตำแหน่งเป็นกรรมการบริหารในปัจจุบัน คุณจันทร์รอนได้พัฒนาธุรกิจให้รุ่งเรื่องขึ้นเรื่อยๆและมีผู้คนรู้จักมากมาย และต่อยอดพัฒนา

ธุรกิจน้ำมันเชื่อเพลิง ธุรกิจน้ำแข็งอนามัย และธุรกิจจำหน่ายของปลีก-ส่ง และได้มีการรับสมัครเพิ่มมากขึ้นจนในขณะนี้ธุรกิจต้อง

ใช้บุคลากรมากกว่า10คน หลังจากนั้นไม่นานทางผู้บริหารจึงได้จดทะเบียนให้เป็น ห้างหุ้นส่วนจำกัดจันทร์รุ่งโรจน์ หรือสำนักงานใหญ่ในปัจุบัน...

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

• นุชนารถ พรมลัภ. (2545). การประเมินโครงการกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง : กรณีศึกษาบ้านป่าขนุน หมู่ที่ 3 ตำบลคุ้งตะเภา อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์. สารนิพนธ์ ป.กศ. (หลักสูตรประกาศนียบัตรบัณฑิต สาขาการจัดการและการประเมินโครงการ). อุตรดิตถ์ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฎอุตรดิตถ์. อัดสำเนา
• เทวประภาส มากคล้าย เปรียญ.. (2551). สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น : ประเพณีวัฒนธรรมและพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของวัดและหมู่บ้านคุ้งตะเภา. อุตรดิตถ์: วัดคุ้งตะเภา

ดูเพิ่ม

• หมู่บ้านคุ้งตะเภา หมู่บ้านดั้งเดิมของชาวบ้านป่าขนุน
• วัดใหม่เจริญธรรม (อุตรดิตถ์)
• โรงเรียนป่าขนุนเจริญวิทยา

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ หมู่บ้านป่าขนุน
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์