วัดสว่างอารมณ์วรวิหาร
| วัดสว่างอารมณ์วรวิหาร | |
|---|---|
 | |
| ชื่อสามัญ | วัดสว่างอารมณ์, วัดสว่างอารมณ์วรวิหาร, วัดจวน |
| ที่ตั้ง | ตำบลเมืองสวรรคโลก อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย |
| ประเภท | พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร |
| นิกาย | มหานิกาย |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา | |
วัดสว่างอารมณ์วรวิหาร หรือวัดจวน[1] ตั้งอยู่ริมแม่น้ำยม ในเขตตำบลเมืองสวรรคโลก อำเภอสวรรคโลก เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร เป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองของชาวสวรรคโลกมาแต่ช้านานเคยเป็นวัดที่เจ้าเมืองและกรมการเมืองสวรรคโลกกระทำพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา ณ เบื้องพระพักตร์พระพุทธเรืองฤทธิ์ ในระหว่างปี พ.ศ. 2372-2475 เคยเป็นที่ตั้งโรงเรียนประจำอำเภอสวรรคโลก คือโรงเรียนสวรรควิทยา ปัจจุบันคือโรงเรียนสวรรค์อนันต์วิทยา
ได้รับการสถาปนาขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2338[2]
นอกจากนี้ยังเป็นวัดที่สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และสมเด็จพระมาตุจฉาเจ้า เคยเสด็จกราบมนัสการพระพุทธเรืองฤทธิ์ ที่อุโบสถวัดสว่างอารมณ์ และมีพระราชศรัทธาพระราชทานทรัพย์เพื่อการบูรณะปฏิส้งขรณ์วัด ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2455 (ร.ศ.130) เมื่อคราวเสด็จประพาศหัวเมืองสวรรคโลก ดังมีหลักฐานปรากฏใน ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 29 ตอน ง 0 วันที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2455[3]
ที่ตั้ง[แก้]
สถานที่ตั้ง ตั้งอยู่เลขที่ 163 ถนน จรดวิถีถ่อง ตำบลเมืองสวรรคโลก อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย พื้นที่วัดโดยทั่วไปเป็นที่ราบอยู่ติดริมแม่น้ำยม มีกำแพงล้อมรอบ มีอาณาเขตทิศเหนือติดกับถนนสาย 8 ทิศใต้ติดกับถนนราษฎร์ ทิศตะวันออกติดกับถนนจรดวิถีถ่อง และทิศตะวันตกติดกับถนนหน้าเมือง
ประวัติ[แก้]
วัดสว่างอารมณ์วรวิหารหรือวัดจวน เป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองของชาวสวรรคโลกมาแต่ช้านาน เพราะคำว่า “จวน” นั้นมาจากความหมายที่ว่า ที่ว่าการของผู้ปกครอง อันหมายถึงจวนของพระยาวิชิตภักดี (ชื่อเดิม “นาค”/พ.ศ. 2378-2385) ต้นสกุลวิชิตนาค[4] พระยาผู้ปกครองเมืองสวรรคโลกในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 และได้ทำการโยกย้ายเมืองสวรรคโลกมาที่นี่ จึงได้สร้างวัดเพื่อเป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองแก่เมืองสวรรคโลกโดยใช้ชื่อว่าวัดสว่างอารมณ์วรวิหาร และมอบถวายที่ดินถึง 42 ไร่ ให้เป็นที่ตั้งวัดและบริจาคจวนหรือเรือนพักให้เป็นเสนาสนะสงฆ์ด้วย ชาวบ้านจึงเรียกว่าวัดจวนที่ติดปากชาวบ้านเรียกกันจนถึงปัจจุบัน [5]
วัดสว่างอารมณ์ ได้รับการจดทะเบียน และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อประมาณ พ.ศ. 2330 ต่อมาเมื่อวันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2501 พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกฐานะขึ้นเป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร
ปูชนียวัตถุที่สำคัญ[แก้]
- พระพุทธเรืองฤทธิ์ เป็นพระพุทธรูปหล่อสำริดสมัยสุโขทัย หน้าตักกว้าง 2.30 เมตร สูง 2.80 เมตร มีพุทธลักษณะสวยงามมาก แต่เดิมประดิษฐานอยู่ที่อุโบสถวัดพระศรีรัตนมหาธาตุเชลียง (วัดพระปรางค์) เมืองสวรรคโลกเก่า (อำเภอศรีสัชนาลัยในปัจจุบัน) ต่อมาเมื่อพระยาวิชิตภักดี (นาค) สร้างวัดสว่างอารมณ์เสร็จแล้วได้อัญเชิญมาประดิษฐาน เป็นพระประธานภายในพระอุโบสถ ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา [6]
- พระอุโบสถ สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2330 เป็นอาคารทรงไทย กว้าง 8 เมตร ยาว 22 เมตร สูง 16 เมตร เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธเรืองฤทธิ์
- พระวิหาร สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2330 เป็นอาคารทรงไทย กว้าง 7.50 เมตร ยาว 14 เมตร สูง 15 เมตร เป็นที่เก็บรักษาพระพุทธรูปปางต่าง ๆ ของวัด
- พระมณฑป สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2424 โดยตระกูลคันธนาค เป็นอาคารทรงไทยจตุรมุข กว้างยาวด้านละ 11.50 เมตร มีกำแพงล้อมรอบ พร้อมซุ้มประตูทั้งสี่มุขเป็นที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลอง
ลำดับเจ้าอาวาส[แก้]
- เจ้าอธิการอุ่ม
- พระครูอาทรสังวรศีล
อ้างอิง[แก้]
- ↑ พระยาวิชิตภักดี (นาค) ผู้ครองเมืองสวรรคโลกครั้งนั้นได้บริจาคที่ดิน จำนวน 42 ไร่ เพื่อใช้เป็นที่สร้างวัดพร้อมทั้งบริจาคเรือนพัก หรือจวนให้เป็นเสนาสนะสงฆ์ ชาวบ้านจึงเรียกวัดนี้ว่า วัดจวน
- ↑ แย้ม สีตะสุต ประวัติวัดสว่างอารมณ์.พระนคร.โรงพิมพ์มหากุฎราชวิทยาลัย.2497 หน้าที่ 1-2 พิมพ์เป็นอนุสรณ์งานฌาปนกิจศพนายแย้ม สีตะสุต
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2455/D/2565.PDF แจ้งความกระทรวงธรรมการ แผนกกรมธรรมการ เรื่อง บริจาคทรัพย์ปฏิสังขรณ์อุโบสถวัดสว่างอารมณ์ แขวงเมืองสวรรคโลก เล่ม 29 ราชกิจจานุเบกษา ตอน ง 0 วันที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2455
- ↑ อักขรานุกรม นามสกุลพระราชทานในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเหล้าเจ้าอยู่หัว 2529.หน้า 255.
- ↑ http://sawankhalok.cdd.go.th/data/historysawan/history_sawankhalok.htm เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ประวัติศาสตร์ชุมชนอำเภอสวรรคโลก
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2455/D/2565.PDF แจ้งความกระทรวงธรรมการ แผนกกรมธรรมการ เรื่อง บริจาคทรัพย์ปฏิสังขรณ์อุโบสถวัดสว่างอารมณ์ แขวงเมืองสวรรคโลก เล่ม 29 ราชกิจจานุเบกษา ตอน ง 0 วันที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2455