ลัทธิฮหว่าหาว
ฮหว่าหาว (เวียดนาม: Hòa Hảo) เป็นขบวนการทางศาสนา[1]ที่ได้รับการกล่าวถึงเป็นศาสนาพื้นเมืองแบบผสานความเชื่อหรือเป็นลัทธิของศาสนาพุทธ จัดตั้งใน ค.ศ. 1939 โดยฮหวิ่ญ ฟู้ โส (ค.ศ. 1920–1947) ซึ่งผู้นับถือมองเป็นนักบุญ[2] ลัทธินี้เป็นหนึ่งในศาสนาหลักของประเทศเวียดนามที่มีผู้นับถือระหว่างหนึ่งล้านถึง 8 ล้านคน ส่วนใหญ่อยู่ในดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง
ปรัชญาทางศาสนาของฮหว่าหาวคือศาสนาพุทธ โดยมีการปฏิรูป[3][4] และปรับปรุงความเชื่อพื้นเมือง Bửu Sơn Kỳ Hương ที่มีอายุนานกว่าในภูมิภาคนี้[5] และมีคุณสมบัติเสมือนลัทธิสหัสวรรษ[6]
ในช่วงสงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่ง ความไม่ลงรอยกันกับกลุ่มใหญ่อื่น ๆ ทำให้ฮหว่าหาวกลายเป็นลัทธิศาสนา-การเมือง-การทหารที่ก้าวร้าว เหวียตมิญลักพาตัวโสขณะเดินทางกลับจากการประชุมแก้ปัญหาลัทธิคอมมิวนิสต์ที่ไม่ประสบความสำเร็จและประหารชีวิตเขา ผู้นับถือฮหว่าหาวหลายคนยกให้เขาเป็นพระเมสสิยาห์ที่จะปรากฏในช่วงวิกฤต[7] ทำให้ลัทธินี้ทำสงครามต่อพวกคอมมิวนิสต์ โดยระบุเป็น "กองกำลังต่อต้านเหวียตมิญที่แข็งแกร่งที่สุดของประเทศ"[8] ถึงประนั้น ลัทธิฮหว่าหาวกับองค์ทางศาสนา-การเมืองกลุ่มอื่น ยังคงครอบงำเวียดนามใต้ทั้งในทางการเมืองและสังคมในคริสต์ทศวรรษ 1950 โดยอ้างสิทธิ์ในการจัดตั้งเวียดนามใต้ที่ไม่ใช่คอมมิวนิสต์[9]
ลัทธิฮหว่าหาวพยายามที่จะรักษาเอกลักษณ์ทางศาสนาและความเป็นอิสระของตน[10]
การเรียกขาน[แก้]
ชื่อ[แก้]
ฮหว่าหาวเป็นขบวนการทางศาสนาใหม่[1] และตั้งชื่อตามฮหว่าหาว (Hòa Hảo;[2] ภาษาเวียดนาม: [ɗâːwˀ hwàː hâːw] (
ฟังเสียง); Chữ Hán: แม่แบบ:Vi)[11] หมู่บ้านของผู้ก่อตั้ง ซึ่งปัจจุบันอยู่ในอำเภอ Thốt Nốt จังหวัดอานซาง ประเทศเวียดนาม[12] บางครั้งมีการเรียกชื่อเป็น ฮหว่า-หาว,[13] ลัทธิฮหว่าหาว,[14] พุทธฮหว่าหาว[2][15] (Phật Giáo Hòa Hảo)[16] รัฐบาลคอมมิวนิสต์สมัยใหม่เปลี่ยนชื่อหมู่บ้านฮหว่าหาวเป็น Phú Mỹ[17]
เดิมทีมีการเรียกผู้ติดตามลัทธินี้ว่า Dao Xen ตามชื่อเล่นในวัยเด็กของโส[18]
การจัดกลุ่ม[แก้]
ตามธรรมเนียม กลุ่มศาสนานี้[19]ถูกจัดเป็นลัทธิ[7][20][21][22]ของศาสนาพุทธ[23][24] นายพล โจเซฟ ลอว์ตัน คอลลินส์ ผู้เคยทำหน้าที่เป็นผู้แทนพิเศษของสหรัฐในประเทศเวียดนาม กล่าวถึงฮหว่าหาวเป็น "ลัทธิศาสนาเทียม" โดยระบุว่าเป็นลัทธิที่ "ดึงดูดชาวนาที่เลื่อมใสในศาสนาพุทธและเป็นระบบพ่อปกครองลูกที่ได้รับการป้องกัน"[8]
ถึงกระนั้น ข้อมูลอื่น ๆ กล่าวถึงฮหว่าหาวเป็นศาสนา[1][25][26][27]พื้นเมืองแบบผสานความเชื่อ[28]ต่างหาก[29]
ต้นกำเนิด[แก้]
ลัทธิฮหว่าหาวก่อตั้งโดยฮหวิ่ญ ฟู้ โส (1919–1947)[30] ชาวเวียดนามที่เกิดในครอบครัวผู้ถือครองรายย่อยที่นับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกใน ค.ศ. 1919[31][16][32]
![[icon]](/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
ประชากร[แก้]
รายงานจากงานวิจัย ภารกิจค้นหาข้อเท็จจริงในประเทศเวียดนาม ของ UK Home Office ใน ค.ศ. 2019 ฮหว่าหาวเป็นศาสนาที่มีผู้นับถือมากเป็นอันดับ 4 ของประเทศเวียดนาม[33] ส่วนรายงาน International Religious Freedom Report ของกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐใน ค.ศ. 2019 ระบุว่า ตามการประมาณการของรัฐบาลสหรัฐ เวียดนามมีประชากรทั้งหมด 97.9 ล้านคน[34] และสถิติของรัฐบาลเวียดนามในเดือนมกราคม ค.ศ. 2018 พบว่าผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวมีประมาณ 1.5% ของประชากรเวียดนามทั้งหมด[35] โดยมีจำนวนประมาณการอย่างเป็นทางการที่ 1.3 ล้านคน ถึงแม้ว่าประมาณการอย่าง "ไม่เป็นทางการ" จะอยู่ที่มากกว่า 2 ล้านคนก็ตาม[36] ข้อมูลอื่น ๆ ระบุผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวที่ประมาณ 500,000–1 ล้านคน,[37] 4–5 ล้านคน[38] หรือ 8 ล้านคน[39]
ผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวส่วนใหญ่อยู่ในเวียดนามตอนใต้ ส่วนในเวียดนามตอนกลางมีผู้นับถือ "น้อยมาก" และเกือบไม่มีผู้นับถือลัทธินี้ในเวียดนามตอนเหนือ[40]
มีการจัดตั้งชุมชนโพ้นทะเลประมาณช่วงปลายคริสต์ทศวรรษ 1970 ส่วนใหญ่อยู่ในสหรัฐ, ออสเตรเลีย,[40] แคนาดา,[17] และชุมชนขนาดเล็กในฝรั่งเศส,[41] เยอรมนี และเบลเยียม[17] ประมาณว่ามีผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวที่อาศัยอย๔่ต่างประเทศหมื่นกว่าคน[17] ชุมชนที่มีผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวมากที่สุดอยู่ที่แซนตาแอนา รัฐแคลิฟอร์เนีย[14]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Britannica Hoa Hao.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Werner 2006, p. 4.
- ↑ Marquis 2000, p. 88.
- ↑ Marr 2013, p. 555.
- ↑ Tai 2013, p. 146.
- ↑ Hunt 1982, p. 134.
- ↑ 7.0 7.1 Britannica Huynh Phu So.
- ↑ 8.0 8.1 Jacobs 2004, p. 182.
- ↑ Nguyen-Marshall 2014, p. 321.
- ↑ Haseman 1976, p. 376.
- ↑ Tai 2013, p. 125.
- ↑ Haseman 1976, pp. 373–374.
- ↑ Fall 1955, p. 235.
- ↑ 14.0 14.1 Dang, Vo & Le 2015, p. 90.
- ↑ Kiernan 2017, p. 375.
- ↑ 16.0 16.1 Fall 1955, p. 243.
- ↑ 17.0 17.1 17.2 17.3 Bourdeaux 2018, p. 598.
- ↑ Tai 2013, p. 119.
- ↑ Jacobs 2004, p. 12.
- ↑ Moyar 2009, p. 21.
- ↑ Tai 2013, p. 7.
- ↑ Ross 2011, p. 494.
- ↑ Marr 2013, p. 31.
- ↑ Kiernan 2017, p. 13.
- ↑ Haseman 1976, p. 373.
- ↑ Vo-Duy 2020, p. 3.
- ↑ Haseman 1976, p. 374.
- ↑ McAlister 1969, p. 95.
- ↑ Bankston 2020.
- ↑ Duong 2011, p. 525.
- ↑ The Concise Oxford Dictionary of World Religions 2019.
- ↑ Bourdeaux 2018, pp. 585–586.
- ↑ Home Office 2019, p. 26.
- ↑ Department of State 2020, p. 2.
- ↑ Department of State 2018.
- ↑ Home Office 2019, pp. 36, 46.
- ↑ Werner 2006, p. 2.
- ↑ Vo-Duy 2021.
- ↑ Home Office 2019, pp. 108–109.
- ↑ 40.0 40.1 Research Directorate 2021.
- ↑ Werner 2006, p. 5.
ข้อมูล[แก้]
- Asselin, Pierre (2013). Hanoi's Road to the Vietnam War, 1954-1965. University of California Press. ISBN 978-0520276123.
- Bankston, Carl L. (2020). "Southeast Asian Refugees in North America". ใน Djupe, Paul A.; Rozell, Mark J.; Jelen, Ted G. (บ.ก.). The Oxford Encyclopedia of Politics and Religion: 3-Volume Set. Oxford Research Encyclopedia of Religion. ISBN 978-0190614379.
- Barkan, Elliott Robert, บ.ก. (2013). Immigrants in American History: Arrival, Adaptation, and Integration. ABC-Clio. ISBN 9781598842197.
- Bourdeaux, Pascal (2018). Pokorny, Lukas; Winter, Franz (บ.ก.). Handbook of East Asian New Religious Movements. Brill Handbooks on Contemporary Religion. Brill Publishers. ISBN 978-9004362055.
- Bradley, Mark Philip (2009). Vietnam at War (First ed.). Oxford University Press. ISBN 978-0192803498.
- Buttinger, Joseph (1967). Vietnam: A Dragon Embattled. New York City: Praeger Publishers.
- Chapman, Jessica M. (September 2006). "Staging Democracy: South Vietnam's 1955 Referendum to Depose Bao Dai". Diplomatic History. Oxford University Press. 30 (4): 671–703. doi:10.1111/j.1467-7709.2006.00573.x.
- Chapman, Jessica M. (2010). "The Sect Crisis of 1955 and the American Commitment to Ngô Đình Diệm". Journal of Vietnamese Studies. University of California Press. 5 (1): 37–85. doi:10.1525/vs.2010.5.1.37.
- Chapman, Jessica M. (2013). Cauldron of Resistance: Ngo Dinh Diem, the United States, and 1950s Southern Vietnam (The United States in the World). Ithaca, New York: Cornell University Press. ISBN 978-0801450617.
- Currey, Cech B.; Rohrer, Scott (2011) [1998]. "Dewey, Albert Peter". ใน Tucker, Spencer C. (บ.ก.). Encyclopedia of the Vietnam War (Second ed.). ABC-Clio. ISBN 978-1851099603.
- Dang, Thuy Vo; Vo, Linda Trinh; Le, Tram (2015). Vietnamese in Orange County. Arcadia Publishing. ISBN 9781467133210.
- Dommen, Arthur J. (2001). The Indochinese Experience of the French and the Americans: Nationalism and Communism in Cambodia, Laos, and Vietnam. Indiana University Press. ISBN 0253338549.
- Duong, Pham Cao (2011) [1998]. "Huynh Phu So". ใน Tucker, Spencer C. (บ.ก.). Encyclopedia of the Vietnam War (Second ed.). ABC-Clio. ISBN 978-1851099603.
- Dutton, George E.; Werner, Jayne S.; Whitmore, John K., บ.ก. (2012). Sources of Vietnamese Tradition. Columbia University Press. ISBN 978-0231511100.
- Elliott, David W. P. (2003). The Vietnamese War: Revolution and Social Change in the Mekong Delta, 1930–1975. Armonk, New York: M. E. Sharpe. ISBN 0-7656-0602-X.
- "Hoa Hao". Encyclopædia Britannica.
- "Huynh Phu So". Encyclopædia Britannica.
- Fall, Bernard B. (September 1955). "The Political-Religious Sects of Viet-Nam". Pacific Affairs. 28 (3): 235–253. doi:10.2307/3035404. JSTOR 3035404.
- Fall, Bernard B. (1963). The Two Viet-Nams: A Political and Military Analysis. New York City: Praeger Publishers. ISBN 0999141791.
- Haseman, John B. (July–August 1976). "The Hoa Hao: A Half-Century of Conflict". Asian Affairs: An American Review. Taylor & Francis, Ltd. 3 (6). doi:10.1080/00927678.1976.10554207.
- Hendon, David W.; Prather, Scott T. (2020). "Notes on Church–State Affairs". Journal of Church and State. 62 (2): 397–410. doi:10.1093/jcs/csaa025.
- Hoang, Channhu; Gerin, Roseanne (8 October 2019). "Hoa Hao Buddhists in Vietnam Beaten While Trying to Stop Temple Demolition". Radio Free Asia. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 January 2022.
- Hall, Micheal R. (2011) [1998]. "Ba Cut". ใน Tucker, Spencer C. (บ.ก.). Encyclopedia of the Vietnam War (Second ed.). ABC-Clio. ISBN 978-1851099603.
- "Vietnam: Religious Freedom Denied". Human Rights Watch. New York City. 8 May 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-04-09. สืบค้นเมื่อ 8 December 2021.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (ลิงก์) - "Vietnam: End Repression Against Religious Activists". Human Rights Watch. New York City. 8 February 2018.
- "Vietnam: Events of 2020". World Report 2021: Events of 2020. Human Rights Watch. New York City. 13 January 2021.
- Hunt, David (February 1982). "Village Culture And The Vietnamese Revolution". Past & Present. 94 (1): 134. doi:10.1093/past/94.1.131.
- Hunt, David (June 2014). "EDWARD MILLER. Misalliance: Ngo Dinh Diem, the United States, and the Fate of South Vietnam. JESSICA M. CHAPMAN. Cauldron of Resistance: Ngo Dinh Diem, the United States, and 1950s Southern Vietnam". The American Historical Review. 119 (3): 941–942. doi:10.1093/ahr/119.3.941.
- Jacobs, Seth (2004). America's Miracle Man in Vietnam: Ngo Dinh Diem, Religion, Race, and U.S. Intervention in Southeast Asia (Second ed.). Duke University Press. ISBN 0822334291. ISSN 2692-0514.
- Karnow, Stanley (1997). Vietnam: A History. New York City: Penguin Books. ISBN 0-670-84218-4.
- Kiernan, Ben (2017). Viet Nam: A History from Earliest Times to the Present. Oxford University Press. ISBN 9780195160765.
- Kolko, Gabriel (1994). Anatomy of a War: Vietnam, the United States, and the Modern Historical Experience. New Press. ISBN 9781565842182.
- Linh, Cat; Ha, Viet; Finney, Richard (12 August 2018). "Hoa Hao Follower Released From Prison in Vietnam After Sentence Ends". Radio Free Asia. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 January 2022.
- Lâm, Quang Thi (2001). The Twenty-five Year Century: A South Vietnamese General Remembers the Indochina War to the Fall of Saigon. University of North Texas Press. ISBN 1574411438.
- Marquis, Jefferson P. (January 2000). "The Other Warriors: American Social Science and Nation Building in Vietnam". Diplomatic History. 24 (1): 79–105. doi:10.1111/0145-2096.00199.
- Marr, David G. (April 1984). "Hue-Tam Ho Tai. Milllnarianism and Peasant Politics in Vietnam. (Harvard East Asian Series, number 99.) Cambridge: Harvard University Press. 1983. Pp. xii, 220. $30.00". The American Historical Review. 89 (2). doi:10.1086/ahr/89.2.508-a.
- Marr, David G. (2013). Vietnam: State, War, and Revolution (1945–1946). Berkeley, California: University of California Press. ISBN 978-0520274150.
- McAlister, John T. Jr (1969). Vietnam, The Origins of Revolution. New York City: Alfred A. Knopf for the Center of International Studies, Prince University. LCCN 69010690.
- McArthur, George (18 January 1978). "Sect Members Fight Red Rule in Mekong Delta Area" (PDF). Los Angeles Times. Los Angeles – โดยทาง Library of Congress.
- Moise, Edwin E. (1988). "Nationalism and Communism in Vietnam". Journal of Third World Studies. University Press of Florida. 5 (2): 6–22. JSTOR 45193059.
- Moyar, Mark (2009). Triumph Forsaken: The Vietnam War, 1954–1965. Cambridge University Press. ISBN 978-0521757638.
- Nathan, Robert R. (1962). Fishel, Wesley R. (บ.ก.). "The Consequences of Partition. Problems of Freedom: South Vietnam since Independence". Naval War College Review. New York City. 15 (5).
- Nguyen-Marshall, Van (June 2014). "Cauldron of Resistance: Ngo Dinh Diem, the United States, and 1950s Southern Vietnam". The Journal of American History. 101 (1): 321. doi:10.1093/jahist/jau279.
- "Hoa Hao". The Concise Oxford Dictionary of World Religions. Oxford University Press. 1997. ISBN 978-0192139658.
- "6. Hoa Hao Buddhist Flag And Insignias". Phật Giáo Hòa Hảo. 28 February 2005. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2 January 2022.
- "Vietnam: Update to VNM36745.E of 23 May 2001 and VNM37830.E of 28 September 2001 on the treatment of Hoa Hao members, particularly that of rank-and-file members (2002 to August 2004)" (PDF). Research Directorate. Immigration and Refugee Board of Canada. 23 August 2004 – โดยทาง United States Department of Justice.
- "Viet Nam: Hoa Hao Buddhism [Phật Giáo Hòa Hảo], including regional distribution of followers and whether there are regional differences in treatment by authorities (2018–April 2021)". Research Directorate. European Country of Origin Information Network. 4 May 2021.
- Ross, Rodney J. (2011) [1998]. "Dewey, Albert Peter". ใน Tucker, Spencer C. (บ.ก.). Encyclopedia of the Vietnam War (Second ed.). ABC-Clio. ISBN 978-1851099603.
- Tai, Hue-Tam Ho (2013). Millenarianism and Peasant Politics in Vietnam. Harvard University Press. ISBN 978-0674433694.
- "Montagnards, Khmer Krom: Religious Intolerance Rewarded by UN". Unrepresented Nations and Peoples Organization. 10 May 2010. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 March 2017. สืบค้นเมื่อ 8 December 2021.
- "Vietnam (Tier 1) Annual Report 2019" (PDF). United States Commission on International Religious Freedom. 29 April 2019.
- "Report on International Religious Freedom: Vietnam". United States Department of State. 2018.
- "Vietnam 2019 International Religious Freedom Report" (PDF). United States Department of State. 10 June 2020.
- "Report on Freedom of Religion in Vietnam – August 2019". The Vietnamese. 14 October 2019. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 December 2021.
- "Report on Freedom of Religion in Vietnam – November 2019". The Vietnamese. 14 February 2020.
- Vo-Duy, Thanh (September 2020). "Repaying the Debts, Remaking the World: Hoà Hảo Buddhist Charity as Vernacular Development in Vietnam's Mekong Delta". Australian National University. doi:10.25911/5f7c39e2df084.
- Vo-Duy, Thanh (22 April 2021). "The Coronavirus Pandemic and the Response of Hoa Hao Buddhists in the Vietnam's Mekong Delta". Asia Research Institute, National University of Singapore.
- Vu, Yen Ba (2019). Dividing the Delta: Khmer-Vietnamese Relations from 1930 to 1954 in the Mekong Delta (PDF) (วิทยานิพนธ์). Columbia University Press.
- Werner, Jayne S. (October 2006). "Vietnamese Religious Society". ใน Juergensmeyer, Mark (บ.ก.). The Oxford Handbook of Global Religions. doi:10.1093/oxfordhb/9780195137989.003.0011. ISBN 9780195137989.
- "Report of a Home Office fact-finding mission to Vietnam" (PDF). Home Office. 9 September 2019.
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Hoa Hao- Web site of a US-based Hòa Hảo association
- Web site of Hòa Hảo Ancestral Temple, VN
