รายพระนามจักรพรรดิราชวงศ์ชิง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
  • พระนามเดิม จักรพรรดิราชวงศ์ทรงอยู่ในราชสกุล อ้ายซินเจว๋หลัว (อักษรจีนตัวย่อ: 爱新觉罗; อักษรจีนตัวเต็ม: 愛新覺羅; พินอิน: àixīn juéluó) แต่ตามปฏิบัติของชาวแมนจู การเรียกชื่อไม่จำเป็นต้องรวมนามสกุล
  • พระนามเรียกขาน และ พระนามแต่งตั้ง ส่วนมาก จักรพรรดิบางพระองค์ของจีนอาจมีพระนามเรียกขานเหมือนกันก็ได้ ดังนั้นเพื่อป้องกันการสับสน จึงให้มีชื่อราชวงศ์นำหน้า ตัวอย่างเช่น จักรพรรดิเฉียนหลง มีพระนามเรียกขานว่า ชิงเกาจง
  • พระนามเรียกขาน เป็นพระนามของจักรพรรดิจีนที่ตั้งขึ้นมาหลังจากจักรพรรดิพระองค์นั้น ๆ เสด็จสวรรคต
  • รัชศก คือ การเรียกชื่อยุคที่จักรพรรดิแต่ละพระองค์ครองราชย์

รายพระนามจักรพรรดิราชวงศ์ชิง[แก้]

พระนามที่รู้จักกันดี พระบรมสาทิสลักษณ์/ฉายาลักษณ์ ระยะเวลาครองราชย์ พระนามเดิม รัชศก พระนามเรียกขาน
(ภาษาจีน–
ภาษาแมนจู)
พระนามแต่งตั้ง
หมายเหตุ
นู่เอ๋อร์ฮาชื่อ
(21 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1559
30 กันยายน ค.ศ. 1626)
ค.ศ. 1616

ค.ศ. 1626
นู่เอ๋อร์ฮาชื่อ
努爾哈赤
(พินอิน:
Nǔ'ěrhāchì)
เทียนมิ่ง*
天命
Abkai fulingga
เกาตี้#
高帝
Dergi
ไท่จู่
太祖
* เทียนมิ่งไม่ได้ใช่เป็นรัชศกในช่วงนั้น.
# พระนามเรียนขานเดิมพระนามว่า อู่หวงตี้ หรือ จักรพรรดิผู้กล้าหาญ( 武皇帝 ; แมนจู: Horonggo), แต่ใน ค.ศ. 1662 ได้เปลี่ยนเป็น "เกาหวงตี้" หรือจักรพรรดิผู้สูงส่ง (高皇帝).
หวงไท่จี๋
(28 พฤศจิกายน ค.ศ. 1592
21 กันยายน ค.ศ. 1643)
ค.ศ. 1626

ค.ศ. 1643
หวงไท่จี๋* เทียนฉง#
天聰
Abkai sure
(1627–1636);

ฉงเต๋อx
崇德
Wesihun erdemungge
(1636–1643)

เหวินตี้
文帝
Genggiyen Su
ไท่จง
太宗
* "หวงไท่จี๋" แปลว่า "องค์ชายหวง" เป็นตำแหน่ง ไม่ใช่ชื่อ และหวงไท่จี๋มีอีกพระนามหนึ่งในหนังสือประวัติศาสตร์บางเล่มว่า อาปาไห่ (阿巴海)
#เทียนฉงอาจจะไม่เคยใช้เป็นรัชศก.
x หวงไท่จี๋เปลี่ยนรัชศกเป็น ฉงเต๋อ เมื่อทรงสถาปนาพระองค์เป็นจักรพรรดิและเปลี่ยนชื่อราชวงศ์เป็นราชวงศ์ชิง
จักรพรรดิซุ่นจื้อ
(15 มีนาคม ค.ศ. 1638
5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1661)
(8 กุมภาพันธ์)
ค.ศ. 1644*

ค.ศ. 1661
(18 ปี)
ฟูหลิน
福臨
ซุ่นจื้อ
順治
Ijishūn dasan
จางตี้
章帝
Eldembure
ซื่อจู
世祖
* นับตั้งแต่ ค.ศ. 1643 ถึง ค.ศ. 1650, พระราชอำนาจอยู่ในมือของ ตัวเอ่อร์กุ่น และทรงปกครองบ้านเมืองด้วยพระองค์เองเมื่อ ค.ศ. 1651
จักรพรรดิคังซี
(4 พฤษภาคม ค.ศ. 1654
20 ธันวาคม ค.ศ. 1722)
(18 กุมภาพันธ์)
ค.ศ. 1662*

ค.ศ. 1722
(61 ปี)
เสวียนเย่
玄燁
คังซี
康熙
Elhe taifin
เหรินตี้
仁帝
Gosin
เซิ่งจู่
聖祖
* ตั้งแต่ปี 1669, พระราชอำนาจอยู่ในมือของ 4 ผู้สำเร็จราชการ ,ผู้ที่มีอำนาจมากที่สุดคือ เอ๋าไป้.
จักรพรรดิยงเจิ้ง
(13 ธันวาคม ค.ศ. 1678
8 ตุลาคม ค.ศ. 1735)
(20 ธันวาคม)
ค.ศ. 1722

ค.ศ. 1735
(13 ปี)
อิ้นเจิน
胤禛
ยงเจิ้ง
雍正
Hūwaliyasun tob
เซี่ยนตี้
憲帝
Temgetulehe
ซื่อจง
世宗
จักรพรรดิเฉียนหลง
(25 กันยายน ค.ศ. 1711
7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1799)
(12 กุมภาพันธ์)
ค.ศ. 1736

ค.ศ. 1796*
(60 ปี)
หงลี่
弘曆
เฉียนตี้
乾隆
Abkai wehiyehe
ฉุนตี้
純帝
Yongkiyangga
เกาจง
高宗
* จักรพรรดิเฉียนหลง สละราชสมบัติในปี ค.ศ. 1796 และดำรงพระยศเป็น จักรพรรดิสูงสุด หรือ ไท่ซั่งหวง (太上皇帝) การสละราชสมบัติในครั้งนี้ ถือเป็นการแสดงความกตัญญู ว่าจะไม่ครองราชย์นานเกินกว่าจักรพรรดิคังซี ผู้เป็นปู่ อย่างไรก็ตาม พระองค์ทรงดำรงพระราชอำนาจสูงสุดจนกระทั่งสวรรคตใน ค.ศ. 1799 หลังจากจักรพรรดิเฉียนหลงสวรรคต จักรพรรดิเจียชิ่ง จึงได้ดำรงพระราชอำนาจเต็มที่หลังจากที่เป็นจักรพรรดิแค่ในนามตั้งแต่พระบิดาสละราชสมบัติและพระองค์ขึ้นครองราชย์.
จักรพรรดิเจียชิ่ง
(13 พฤศจิกายน ค.ศ. 1760
2 กันยายน ค.ศ. 1820)
(9 กุมภาพันธ์)*
ค.ศ. 1796

ค.ศ. 1820
(25 ปี)
ย้งเหยี่ยน#
顒琰
เจียชิ่ง
嘉慶
Saicungga fengšen
รุ่ยตี้
睿帝
Sunggiyen
เหรินจง
仁宗
* วันแรกที่ทรงขึ้นครองราชย์ตรงกับวันแรกของปีเจียชิ่งด้วย แต่ทรงมีเพียงตำแหน่ง แต่ไร้พระราชอำนาจจนพระราชบิดาสวรรคต
# พระนามเดิมก่อนขึ้นครองราชย์คือ หย่งเหยี่ยน (永琰), แต่หลังขึ้นครองราชย์ ได้ทรงเปลี่ยนตัวอักษรของพระนามเป็น ย้ง (顒) เนื่องจาก ตัว 永 ("ตลอดกาล") ซ้ำกับชื่อพระนามพระเชษฐาและพระอนุชาของพระองค์ อาจจะไม่เหมาะสม.
จักรพรรดิเต้ากวง
(16 กันยายน ค.ศ. 1782
25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1850)
A man in a grey suit, white shirt and dark tie, he has a birthmark on his forehead (3 กุมภาพันธ์)
ค.ศ. 1821

ค.ศ. 1850
(30 ปี)
หมินหนิง*
旻寧
เต้ากวง
道光
Doro eldengge
เฉิงตี้
成帝
Šanggan
เซวียนจง
宣宗
* ทรงพระนามเดิมก่อนขึ้นครองราชย์ว่า เหมียนหนิง (綿寧), แต่ทรงเปลี่ยนเป็น หมินหนิ่ง (旻寧) เนื่องจากไม่ต้องการซ้ำพระนามกับพระเชษฐาและพระอนุชาเช่นเดียวกับพระราชบิดา
จักรพรรดิเสียนเฟิง
(17 กรกฎาคม ค.ศ. 1831
22 สิงหาคม ค.ศ. 1861)
(1 กุมภาพันธ์)
ค.ศ. 1851

ค.ศ. 1861
(11 ปี)
อี้จู่
奕詝
เสียนเฟิง
咸豐
Gubci elgiyengge
เสี่ยนตี้
顯帝
Iletu
เหวินจง
文宗
จักรพรรดิถงจื้อ
(27 เมษายน ค.ศ. 1856
12 มกราคม ค.ศ. 1875)
(30 มกราคม)
ค.ศ. 1862

ค.ศ. 1875
(13 ปี)
ไจ่ฉุน
載淳
ถงจื้อ*
同治
Yooningga dasan
อี้ตี้
毅帝
Filingga
มู่จง
穆宗
* เดิมมีการใช้รัชศกก่อนเปลี่ยนปีว่า ฉีเสียง(祺祥) (Qíxiáng), แต่ด้วยบางเหตุผล รัชศกนี้จึงไม่ได้ใช้
จักรพรรดิกวังซวี่
(14 สิงหาคม ค.ศ. 1871
14 พฤศจิกายน ค.ศ. 1908)
(6 มกราคม)
ค.ศ. 1875

2 ธันวาคม ค.ศ. 1908
(34 ปี)
ไจ่เถียน
載湉
กวังซวี่
光緒
Badarangga doro
จิ่งตี้
景帝
Ambalinggū
เต๋อจง
德宗
จักรพรรดิผู่อี๋
(7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1906
17 ตุลาคม ค.ศ. 1967)
(2 ธันวาคม)
ค.ศ. 1908

(17 กุมภาพันธ์)
ค.ศ. 1912*
(4 ปี)
ผู่อี๋
溥儀
หรือ
เฮนรี่
เซวียนถ่ง
宣統
Gehungge yoso
หมิงตี้
明帝
ชุนจง
询宗
*ราชวงศ์ชิงถูกยึดอำนาจในปี พ.ศ. 2454 จักรพรรดิผู่อี๋ จักรพรรดิองค์สุดท้ายสละราชสมบัติในวันที่ 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2455 อย่างไรก็ตาม ในวันเดียวกัน รัฐบาลสาธารณรัฐจีนในขณะนั้นได้ออก "ประกาศการปฏิบัติต่อจักรพรรดิแห่งราชวงศ์ชิงอย่างเป็นธรรมหลังจากสละราชสมบัติ" (清帝退位優待條件) ซึ่งอนุญาตให้จักรพรรดิผู่อี๋สามารถดำรงพระยศเดิมได้ และรัฐบาลสาธารณรัฐควรปฏิบัตต่อพระองค์ตามสนธิสัญญาว่าด้วยการปฏิบัติต่อเชื้อพระวงศ์ต่างประเทศ ประกาศฉบับนี้ออกเผยแพร่ในวันที่ 5 พฤศจิกายน ค.ศ. 1924