รายการสาขาวิชา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

รายชื่อสาขาวิชา หรือ สาขาการศึกษา (academic discipline หรือ field of study) หมายถึงสาขาความรู้ หรือ การวิจัยที่เปิดสอนในวิทยาลัยหรือมหาวิทยาลัย คำว่า สาขาวิชา ได้รับการนิยามและยอมรับโดย วารสารวิชาการที่ตีพิมพ์ผลงานวิจัย และโดยสมาคมผู้รู้ (learned societies) และโดยภาควิชาหรือคณะวิชาที่บุคคลผู้อยู่ในสาขาวิชานั้น ๆ สังกัด โดยปกติ สาขาการศึกษาต่าง ๆ มักมีสาขาย่อยหรือแขนงวิชาแตกออกไป เส้นแบ่งระหว่างสาขาย่อยมักยังมีความคลุมเครือและมีกฎเกณฑ์ที่ไม่ชัดเจน

ในยุโรปสมัยกลางซึ่งขณะนั้นยังมีการแบ่งคณะวิชาออกเป็น 4 คณะหรือสายวิชา ได้แก่เทววิทยา การแพทย์ ธรรมศาสตร์ นิติศาสตร์ และศิลปะ โดยคณะวิชาหลังมีสถานะไม่สูงเท่า 3 สาขาแรก การแบ่งสาขาวิชาในมหาวิทยาลัยสมัยนั้นมีรากสืบทอดมาจากขบวนการแยกอาณาจักรออกจากศาสนจักร (Secularization) ของมหาวิทยาลัยซึ่งเกิดขึ้นราวสมัยกลางช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 (ประมาณ พ.ศ. 2390 – พ.ศ. 2440) โดยได้เพิ่มวิชาภาษาศาสตร์ที่ไม่ใช่คลาสสิก วรรณคดี และวิชาสายวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เช่น ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยาและวิศวกรรมศาสตร์เสริมเข้าไปในหลักสูตรแบบประเพณีโบราณ

ในต้นคริสต์ศตวรรษ ที่ 20 (ประมาณ พ.ศ. 2440 – พ.ศ. 2475) ได้มีการเพิ่มสาขาวิชาใหม่ ๆ เช่น การศึกษา สังคมวิทยา และจิตวิทยา ในมหาวิทยาลัยต่างๆ และในช่วงประมาณ พ.ศ. 2513 – พ.ศ. 2523) ได้เกิดปรากฏการณ์ "การระเบิด" ของสาขาวิชาใหม่ ๆ ที่เน้นเนื้อหาเฉพาะเจาะจง เช่น สื่อศึกษา สตรีศึกษา และชนผิวดำศึกษา สาขาใหม่ๆ เหล่านี้จัดขึ้นในมหาวิทยาลัยเพื่อรองรับอาชีพและวิชาชีพต่าง ๆ เช่น การพยาบาล การจัดการโรงพยาบาล การราชทัณฑ์ และหลังสุดก็ได้เห็นสาขาวิชาที่เป็นลักษณะ "สหสาขาวิชา" เช่น ชีวเคมี และ ธรณีฟิสิกส์เกิดเพิ่มขึ้นและได้รับการยอมรับว่าสาขาวิชาใหม่ ๆ ที่เกิดขึ้นเหล่านี้ได้ช่วยเพิ่มพูนความรู้ให้กว้างขวางขึ้น

เครื่องหมายดอกจัน * แสดงเป็นหมายเหตุว่าสาขาวิชานั้นยังเป็นที่ถกเถียงถึงสถานภาพว่าควรนับไว้ในสายวิชาใด เช่น วิชามานุษยวิทยา และวิชาภาษาศาสตร์ควรจัดไว้ในกลุ่มสังคมศาสตร์ หรือ มนุษยศาสตร์ เป็นที่สังเกตได้ว่าบางท่าน โดยเฉพาะนักทฤษฎีวิจารณ์มักให้ความสำคัญในการบ่งชี้การจัดกลุ่มที่เข้มงวดในทุกสายวิชา รวมทั้งความชัดเจนของโครงสร้างของแนวคิดโดยรวมของแต่ละวิชาซึ่งยังเป็นถกเถียงได้มากสำหรับบางคน

มนุษยศาสตร์ (Humanities)[แก้]

ประวัติศาสตร์ (History)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาประวัติศาสตร์ (List of basic history topics)

ปรัชญา (Philosophy)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาปรัชญา (List of basic philosophy topics)

ศาสนศึกษา (Religious studies)[แก้]

ดูบทความประกอบ: รายชื่อศาสนา (List of religions and spiritual traditions)

ภาษา (Languages) และ ภาษาศาสตร์ (Linguistics)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของวิชาภาษา (List of Languages) , แขนงของวิชาภาษาศาสตร์ (List of basic linguistics topics) , แขนงของสาขาวิชาภาษาศาสตร์มานุษยวิทยา (Anthropological Linguistics)


วรรณกรรม (Literatures)[แก้]

วรรณคดีไทย (Thai literature)[แก้]

วรรณคดีอังกฤษ (English )[แก้]

วรรณคดีโลก (World literatures) [แก้]

ทฤษฎีวรรณคดี (Literary theory) [แก้]

ทัศนศิลป์ (Visual arts)[แก้]

สถาปัตยกรรม (Architecture) การออกแบบ (Design) และ ศิลปะประยุกต์ (Applied Arts)[แก้]

ศิลปะการแสดง (Performing arts)[แก้]

ดนตรี (Music) [แก้]

นาฏศิลป์ (Dance) [แก้]

ภาพยนตร์ (Film) และ โทรทัศน์ (Television)[แก้]

การละคร (Theatre) [แก้]

สังคมศาสตร์ (Social sciences)[แก้]

มานุษยวิทยา (Anthropology)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชามานุษยวิทยา (Branches of Anthropology)

โบราณคดี (Archaeology)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาโบราณคดี Branches of Archaeology


ภูมิภาคศึกษา (Area studies)[แก้]


ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาภูมิภาคศึกษา (Branches of Area Studies)

เศรษฐศาสตร์ (Economics)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ (Branches of Economics)


กลุ่มชาติพันธุ์ศึกษา (ethnic studies)[แก้]

ลิงก์และเพศสภาพศึกษา (Gender and Sexuality studies)[แก้]

ภูมิศาสตร์ (Geography)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาภูมิศาสตร์ (Branches of Geography)

รัฐศาสตร์ (Political science)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชารัฐศาสตร์ (Branches of Political Science)

จิตวิทยา (Psychology)[แก้]

ดูบทความประกอบ แขนงของสาขาวิชาจิตวิทยา (Branches of Psychology) , ประเภทของจิตบำบัด (Types of psychotherapy)

สังคมวิทยา (Sociology)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาสังคมวิทยา (Branches of Sociology)

วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ (Natural sciences)[แก้]

วิทยาศาสตร์ปริภูมิ หรือ วิทยาศาสตร์อวกาศ (Space sciences)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาดาราศาสตร์ (Branches of Astronomy)


วิทยาศาสตร์โลก (Earth Science)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาวิทยาศาสตร์โลก (Branches of Earth Sciences)

วิทยาศาสตร์สิ่งมีชีวิต (Life sciences)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาวิทยาศาสตร์สิ่งมีชีวิต และ จิตวิทยา

เคมี (Chemistry)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาเคมี Branches of Chemistry)

ฟิสิกส์ (Physics)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาฟิสิกส์ (Branches of Physics)

วิทยาศาสตร์รูปนัย (Formal science)[แก้]

คณิตศาสตร์ (Mathematics)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาคณิตศาสตร์ (Branches of Mathematics) และ AMS Mathematics Subject Classification เก็บถาวร 2006-10-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

วิทยาการคอมพิวเตอร์ (en:Computer Science) และ วิทยาการสารสนเทศ (en:Informatics/Information science)[แก้]


ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาวิทยาการคอมพิมเตอร์พื้นฐาน (Branches of Computer Science) และที่ ACM Computing Classification System เก็บถาวร 2008-07-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

วิทยาศาสตร์ประยุกต์ (Applied science)[แก้]

เกษตรศาสตร์ (en:Agriculture) ประมง (Fisheries) และ วนศาสตร์ (en:forestry)[แก้]

ธุรกิจ (Business)[แก้]


การศึกษา (Education)[แก้]

วิศวกรรมศาสตร์ (Engineering)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาวิศวกรรม (Branches of Engineering)

วิทยาศาสตร์ครอบครัวและการบริโภค (Family and consumer science)[แก้]

วิทยาศาสตร์สุขภาพ (Health sciences)[แก้]

ดูบทความประกอบ: แขนงของสาขาวิชาการแพทย์ (Branches of Medicine)

วารสารศาสตร์ (Journalism) สื่อ (media) และ การสื่อสาร (communication)[แก้]

นิติศาสตร์ (Law)[แก้]

บรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ (Library and information science) และ พิพิธภัณฑ์ศึกษา (museum studies)[แก้]

วิทยาศาสตร์การทหาร (Military Science)[แก้]

กิจการสาธารณะ (Public affairs)[แก้]

สังคมสงเคราะห์ (Social work)[แก้]

ดูเพิ่ม[แก้]


แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]