รังดา

รังดา

กลุ่มย่อย	ปีศาจ
เทพปกรณัม	ปรัมปราวิทยาบาหลี
ประเทศ	อินโดนีเซีย
ภูมิภาค	เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ถิ่นที่อยู่	บาหลี

รังดา (อินโดนีเซีย: Rangda) เป็นราชินีปีศาจตามความเชื่อของชาวบาหลี นางมีลูกสมุนเป็นแม่มดปีศาจ เป็นตัวแทนแห่งความชั่วร้าย ต่อสู้กับบารงซึ่งเป็นตัวแทนแห่งความดี ด้วยคติดังกล่าวได้กลายเป็นการแสดงระบำบารง การร่ายรำนี้แสดงถึงการต่อสู้กันระหว่างบารงกับรังดา เป็นสัญลักษณ์ของการต่อสู้ชั่วนิรันดร์ระหว่างกับความดีและความชั่ว คำว่า "รังดา" เป็นคำชวาแปลว่า "หญิงม่าย"

ในตำนานกล่าวว่าเดิมนางรังดาคือพระนางมเหนทรทัตตะมารดาของพระเจ้าแอร์ลังกา ผู้สร้างอาณาจักรดาหาบนเกาะชวาเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 17 – 18 พระนางเป็นผู้นิยมเวทมนตร์ตันตระแบบฝ่ายซ้าย ทำให้สวามีของพระนาง ผู้เป็นบิดาของพระเจ้าแอร์ลังคะ ขับไล่นางเข้าป่า และหาพระมเหสีใหม่ โดยพระเจ้าแอร์ลังกามิได้ขัดขวาง ทำให้พระนางผูกใจเจ็บและทำลายกรุงดาหาโดยรวบรวมศิษย์ที่เป็นสตรีมาทำพิธีบูชาเจ้าแม่กาลี แล้วร่ายมนต์สาปแช่งทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บจนกรุงดาหาสาบสูญไป

ในปัจจุบันเมื่อเกิดเหตุการณ์ที่เป็นเภทภัยขึ้นในเกาะบาหลี เช่น โรคระบาด ชาวบาหลีจะทำพิธีทรงเจ้าแม่รังดา โดยให้เจ้าแม่รังดามาเผชิญหน้ากับบารง ในตอนท้ายเด็กหนุ่มที่เข้าทรงบารงจะถือกริชไปแทงนางรังดา นางรังดาจะร่ายมนต์ให้กริชกลับไปแทงเด็กหนุ่มเหล่านั้น แต่แทงไม่เข้าด้วยอำนาจของบาโรง

อ้างอิง

• ไมเคิล ไรท์. ฝรั่งคลั่งผี. กทม. มติชน. 2550. หน้า 14 – 15

แหล่งข้อมูลอื่น

• Bali tourism information on Rangda and her stories
• Soft Minded Men เก็บถาวร 2013-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน