ภาษาหริยนวี

ภาษาหริยณวี/หรรยานวี
	ฮินดี: हरियाणवी
ประเทศที่มีการพูด	อินเดีย
ภูมิภาค	รัฐหรยณะ และเดลฮีประเทศอินเดีย
จำนวนผู้พูด	ไม่ทราบ (28 ล้านคน อ้างถึง1992)
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน กลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียน กลุ่มภาษาอินโด-อารยัน กลุ่มภาษาอินโด-อารยันกลาง ภาษาฮินดีตะวันตก ภาษาหริยณวี/หรรยานวี; ; ; ; ;
ระบบการเขียน	อักษรเทวนาครี อักษรนครี Haryanvi Cinema=Haryanvi_films
รหัสภาษา
ISO 639-3	bgc

ภาษาหริยนวี (อักษรเทวนาครี: हरियाणवी) (อูรดู: ہریانوی), (hariyāṇvī, หรือ हरयाणवी harayāṇvī) ชื่ออื่นๆคือ ภาษาชตุ ภาษาพังครุ เป็นภาษาถิ่นของภาษาฮินดี ใช้พูดทางตอนเหนือของรัฐหรยณะ และเดลฮี บางครั้งจะไม่นับภาษาหริยนวี เป็นภาษาใหม่ เพราะใกล้เคียงกับภาษาฮินดี และมีคำศัพท์จากภาษาอูรดูมาก วรรณคดีมีน้อย ส่วนมากเป็นเพลงพื้นบ้าน ภาษานี้มีหลากหลายสำเนียง ที่ต่างกันไปในระดับหมู่บ้าน แม้ว่าจะไม่ถูกแยกจากกันด้วยสิ่งกีดขวางทางภูมิศาสตร์

การแพร่กระจายทางภูมิศาสตร์[แก้]

ภาษาหริยณวีมีผู้พูดหลายตำบลในหรรยนะ ประชาชนในหลายตำบลของโสเนปัตและโรห์ตักพูดภาษานี้ด้วยสำเนียงที่เรียกโรตากี สำเนียงที่พูดในตำบลชินท์จัดเป็นสำเนียงมาตรฐานของภาษานี้ แม้ว่านักภาษาศาสตร์บางคนจะจัดให้สำเนียงโรตากีเป็นสำเนียงมาตรฐาน ในตำบลฟาริดาบัดจะใช้ภาษานี้ควบคู่กับภาษาพรัช ในหมู่ผู้นับถือศาสนาอิสลามจะใช้ภาษาอูรดูควบคู่ไปด้วย มุสลิมบางส่วนอพยพไปปากีสถาน จึงมีผู้พูดภาษานี้ในปากีสถาน

วรรณกรรม[แก้]

เนื่องจากไม่มีระบบการเขียนสำหรับภาษาหริยณวี ดังนั้นผู้พูดภาษานี้จึงเขียนวรรณกรรมของตนด้วยภาษาฮินดี มีวรรณกรรมมุขปาฐะเป็นเพลงพื้นบ้าน และละครพื้นบ้านที่เรียกสาอัง และมีเรื่องเล่าที่เป็นเรื่องตลกจำนวนมาก

ตัวอย่างประโยค[แก้]

ภาษาหริยณวี	แปล
Tu kitt jave se re?	คุณจะไปไหน?
Tu kay kare se r? (ชาย) / Aan ree! Tun kay kar ri se? (หญิง)	คุณจะทำอะไร?
Kay naam se re tera?	คุณชื่ออะไร?
Tanne ke khaaya ?	คุณกินอะไรมา?
Kay chal rahya se?	มันเป็นอย่างไร?
Manne konyaa beraa(baira)/Manne konyaa jaan	ฉันไม่รู้/ ฉันยืนยันไม่ได้
Kunn se gaam ka se re tun? (Asking a male)	หมู่บ้านของคุณชื่ออะไร?
Ghara kunn kunn sai?	ใครอยู่ที่บ้าน? หรือ ใครอยู่ในครอบครัวของคุณ?
Thaara ghar kade/kit si sai re?	บ้านคุณอยู่ที่ไหน?
Jeem liya ke?	กินข้าวเย็นหรือยัง?
Key Gyan see?	คุณเป็นอย่างไร?
Manne ter te/tahin kahya ni tha	ฉันบอกคุณแล้ว
Yaa mhaari chhori sai.	หล่อนเป็นลูกสาวของฉัน
Yoo mhaara chhora sai	เขาเป็นลูกชายของฉัน
Ton kad si aavega re? (ถามผู้ชาย)	คุณจะมาเมื่อใด?
Teri baat dekhun tha	กำลังรอคุณ
Tera (Thaara) byaah ho ryaa sai ke?	คุณแต่งงานหรือยัง?
Kunn se gaam kaanni chaalya ton?	คุณจะไปเมืองอะไร?
Urene aa / Ure naa aa	มาที่นี่
haambe	ใช่/ไม่ใช่
kade/kitod	ที่ไหน