ภาษากะเหรี่ยงสะกอ

ภาษากะเหรี่ยงสะกอ
ကညီကျိာ်, K'nyaw
ออกเสียง	แม่แบบ:IPA-ksw
ประเทศที่มีการพูด	พม่า, ไทย
ภูมิภาค	รัฐกะเหรี่ยง ประเทศพม่า ภาคเหนือและภาคตะวันตกของประเทศไทย หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์ ประเทศอินเดีย
ชาติพันธุ์	ชาวกะเหรี่ยง
จำนวนผู้พูด	3 ล้านคน  (2014)
ตระกูลภาษา	จีน-ทิเบต กะเหรี่ยง สะกอ–บไฆ ภาษากะเหรี่ยงสะกอ
ระบบการเขียน	อักษรพม่า อักษรกะเหรี่ยง อักษรละติน อักษรเบรลล์กะเหรี่ยง
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	พม่า (แม่แบบ:Country data Kayin State)
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน	ไทย
รหัสภาษา
ISO 639-2	kar
ISO 639-3	ksw – รหัสรวม รหัสเอกเทศ: ksw – S'gaw jkp – Paku jkm – Mopwa wea – Wewaw
กลุ่มภาษากะเหรี่ยง

ภาษากะเหรี่ยงสะกอ (S'gaw Karen) หรือ ภาษากะเหรี่ยงขาว หรือ ภาษาปกาเกอะญอ เป็นภาษาของชาวกะเหรี่ยงสะกอ มีผู้พูดทั้งหมด 1,584,700 คน พบในพม่า 1,284,700 คน (พ.ศ. 2526) ในลุ่มแม่น้ำอิระวดี ในไทยพบ 300,000 คน (พ.ศ. 2530) ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน เชียงใหม่ และเชียงราย ใกล้แนวชายแดนพม่า ผู้พูดส่วนใหญ่นับถือความเชื่อดั้งเดิมหรือศาสนาคริสต์จัดอยู่ในตระกูลภาษาจีน-ทิเบต ภาษากลุ่มทิเบต-พม่า สาขากะเหรี่ยง สาขาย่อยสะกอ-บไฆ เรียงประโยคแบบประธาน-กริยา-กรรม

สัทวิทยา

มีเสียงพยัญชนะต้นมากกว่าภาษาไทย ไม่มีเสียงตัวสะกด มีเสียงพยัญชนะควบกล้ำมาก นอกจากกล้ำกับเสียง ร ล ว แล้ว ยังกล้ำกับเสียง ก (คล้ายเสียง g ในภาษาอังกฤษ) และเสียง ย ได้ด้วย มีสระเดี่ยวเท่ากับภาษาไทย แต่ความสั้นยาวของสระไม่มีนัยสำคัญทางภาษาศาสตร์ เสียงวรรณยุกต์มี 5 เสียง คือ

• เสียงกลาง-ระดับ อาจมีเสียงขึ้นหรือตกเล็กน้อยในตอนท้าย คล้ายเสียงสามัญในภาษาไทย
• เสียงกลาง-ตก คล้ายเสียงเอกกึ่งเสียงโทในภาษาไทย มีลมออกมามากกว่าปกติทำให้เสียงต่ำทุ้ม
• เสียงสูงขึ้น-ตก คล้ายเสียงตรีกึ่งเสียงโทในภาษาไทย แต่เสียงสูงกว่าเล็กน้อย
• เสียงสูง-ระดับ เกิดกับคำตายเสียงสั้น คล้ายกับเสียงตรีในคำตายเสียงสั้นในภาษาไทย เช่น พะ โต๊ะ
• เสียงต่ำ-ระดับ เกิดเฉพาะคำตายเสียงสั้นเท่านั้นคล้ายกับเสียงเอกนำตายเสียงสั้นในภาษาไทย เช่น แกะ จุ ปะ

ตัวอย่างภาษาะเหรี่ยงสะกอ ได้แก่

• ต่า กุ๊ ญ่า ถ่อ เตอ แจ๊ะ หา = อาการดีขึ้นหรือยัง
• ซฺวี่ ถ่อ เตอ เจ๊ะ เตอ เจ๊ะ = เลือดออกซิบๆ

การเขียนด้วยอักษรโรมัน

สระ

• a ตรงกับสระอาในภาษาไทยหรือเสียง a ในภาษาสเปนและภาษาอิตาลี
• e ตรงกับสระเออในภาษาไทยหรือเสียงe ในภาษาฝรั่งเศส
• i ตรงกับสระอีในภาษาไทยหรือเสียงe ในภาษาสเปนและภาษาอิตาลี
• o ตรงกับสระโอในภาษาไทยหรือเสียง o ของภาษาสเปน
• u ไม่ตรงกับสระในภาษาไทยเป็นเสียงที่อยู่ระหว่างสระอูกับสระอือ หรือระหว่าง u กับ i ในภาษาสเปน
• ai ตรงกับสระแอในภาษาไทย
• ei ตรงกับสระเอในภาษาไทย
• au ตรงกับสระออในภาษาไทย
• oo ตรงกับสระอูในภาษาไทย
• ' ตรงกับสระเออะในภาษาไทย เป็นเสียงสั้นๆ

พยัญชนะ

• k ตรงกับไทย ก เช่น ka = ก๊ะ
• hk ตรงกับไทย ค เช่น hka = คะ
• g เหมือน g ในภาษาอังกฤษ แต่เป็นเสียงในลำคอมากกว่าภาษาอังกฤษ
• q ออกเสียงในลำคอพร้อมกับพ่นเสียง คล้าย j ในภาษาสเปน
• ng ตรงกับภาษาไทย ง
• c ตรงกับภาษาไทย จ คล้ายกับเสียง ch ในภาษาอังกฤษแต่เสียงเบกว่า
• ns ตรงกับภาษาไทย ช คล้ายเสียง ch ในภาษาสเปน
• ny ตรงกับภาษาไทย ญ หรือเสียง n ในภาษาสเปน
• t ตรงกับภาษาไทย ต
• ht ตรงกับภาษาไทย ท
• d ตรงกับภาษาไทย ด
• n ตรงกับภาษาไทย น
• p ตรงกับภาษาไทย ป หรือ p ในภาษาสเปน
• hp ตรงกับภาษาไทย พ หรือ p ในภาษาอังกฤษ
• b ตรงกับภาษาไทย บ
• m ตรงกับภาษาไทย ม
• y ตรงกับภาษาไทย ย แต่มีชาวกะเหรี่ยงบางกลุ่มออกเสียงคล้าย z ในภาษาอังกฤษ
• r ตรงกับภาษาไทย ร หรือ r ในภาษาสเปน
• l ตรงกับภาษาไทย ล
• w เป็นเสียงระหว่างไรฟัน v หรือเสียง f เบาๆ
• s ตรงกับภาษาไทย ซ
• h ตรงกับภาษาไทย ฮ หรือ j ในภาษาสเปน
• eh ตรงกับภาษาไทย เอ้อ
• ah ตรงกับภาษาไทย อ๋า

วรรณยุกต์

การเขียนวรรณยุกต์ในภาษากะเหรี่ยงมีสองแบบคือแบบที่แทนด้วยตัวสะกด นิยมใช้ในการพิมพ์ กับแบบที่ใส่เป็นเครื่องหมายบนสระ นิยมใช้กับการเขียนด้วยมือ ซึ่งมีดังต่อไปนี้

• av หรือ ă เป็นเสียงสูงกลาง ออกเสียงในเวลาสั้นๆ คล้ายเสียงตรีในภาษาไทย
• aj หรือ à เสียงกลาง-ตก คล้ายเสียงเอกกึ่งเสียงโทในภาษาไทย
• af หรือ ä เสียงสูงขึ้น-ตก คล้ายเสียงตรีกึ่งเสียงโทในภาษาไทย
• ax หรือ â เสียงต่ำ ออกเสียงในเวลาสั้น คล้ายเสียงเอกในภาษาไทย
• az หรือ ā เสียงกลาง ออกเสียงยาว คล้ายเสียงสามัญในภาษาไทย
• a เสียงกลางสูง ออกเสียงปกติแต่สั้นกว่า az

ไวยากรณ์

สรรพนาม

• y' บุรุษที่หนึ่งเอกพจน์ เป็นประธานของประโยค
• yaz บุรุษที่หนึ่งเอกพจน์ เป็นกรรม
• p'waiseif บุรุษที่ 1 พหูพจน์ เป็นได้ทั้งกรรมและประธาน
• pgaz บุรุษที่ 1 พหูพจน์ เป็นกรรม
• naz บุรุษที่สองเป็นกรรม
• n' บุรุษที่สอง เป็นประธาน
• su หรือ suwaiseif บุรุษที่ 2 พหูพจน์ เป็นได้ทั้งกรรมและประธาน
• av หรือ av wei บุรุษที่สาม เอกพจน์ เป็นได้ทั้งกรรมและประธาน และใช้กับสิ่งไม่มีชีวิตและสัตว์ได้ด้วย
• auz บุรุษที่ 3 ใช้ได้กับทั้งมีและไม่มีชีวิต แต่เป็นกรรมเท่านั้น

คุณศัพท์

วางไว้ข้างหลังคำนามที่ขยาย คำวิเศษณ์อยู่ข้างหลังคำกริยาที่ขยายเช่นกัน

ประโยค

โครงสร้างประโยคแบบประธาน-กรรม-กริยา คำที่ใช้บอกหน้าที่ของคำเป็นแบบปรบท

อ้างอิง

• โยเซฟ เซกีมอต. พจนานุกรมปกาเกอะญอ-ไทย-ฝรั่งเศส-อังกฤษ.กทม. หน้าต่างสู่โลกกว้าง. 2549
• ศัพทานุกรมไทย-คำเมือง-ม้งขาว-กะเหรี่ยงสะกอ-มูเซอดำ สำหรับแพทย์ ทันตแพทย์ และสัตวแพทย์เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชาวชนบท. กทม. สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2530.
• Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com/.

แหล่งข้อมูลอื่น

• S'gaw Karen Grammar บทความนี้รวมเอาเนื้อความจากแหล่งอ้างอิงนี้ ซึ่งเป็นสาธารณสมบัติ
• S'gaw Karen Dictionary
• S'gaw Karen Bible
• S'gaw Karen Picture Bible
• SEAlang Library S'gaw Karen Dictionary
• Drum Publication Group
• Free Anglo-Karen Dictionary
• Drum Publication Group—Online S'gaw Karen language materials. Includes an online English – S'gaw Karen Dictionary.
• Karen Teacher Working Group—Several Karen fonts available for download.