พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน
พระเจ้าวรวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นโท
ประสูติ	21 ธันวาคม พ.ศ. 2452
สิ้นพระชนม์	24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543 (90 ปี)
พระสวามี	หม่อมเจ้าฉัตรมงคล โสณกุล
พระบุตร	หม่อมราชวงศ์อายุมงคล โสณกุล หม่อมราชวงค์ถวัลย์มงคล โสณกุล หม่อมราชวงศ์สุมาลยมงคล โสณกุล หม่อมราชวงศ์จัตุมงคล โสณกุล
ราชสกุล	บริพัตร (โดยประสูติ) โสณกุล (โดยเสกสมรส)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต
พระมารดา	หม่อมเจ้าประสงค์สม ไชยันต์
ศาสนา	พุทธ

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน (21 ธันวาคม พ.ศ. 2452 — 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543) พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต กับหม่อมเจ้าประสงค์สม ไชยันต์

พระประวัติ

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน เรียกโดยลำลองว่า "ท่านพระองค์หญิงสี่" หรือ "ท่านพระองค์สี่" ประสูติเมื่อวันที่ 21 ธันวาคม พ.ศ. 2452 เป็นพระธิดาพระองค์ที่ห้าในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต กับหม่อมเจ้าประสงค์สม ไชยันต์ เมื่อแรกประสูติมีพระยศที่ หม่อมเจ้าจุไรรัตนศิริมาน มีเจ้าพี่เจ้าน้องร่วมพระมารดาเจ็ดพระองค์ และมีเจ้าน้องต่างพระมารดาอีกสามพระองค์ ครั้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯ ให้ยกพระบุตรของสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิตที่ประสูติแต่หม่อมเจ้าประสงค์สมเป็น "พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า" ทั้งสายเมื่อปี พ.ศ. 2454 หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมานตามเสด็จสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิตไปที่เมืองบันดุง หมู่เกาะอินเดียตะวันออกของเนเธอร์แลนด์

ก่อนเริ่มสงครามโลกครั้งที่สอง พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมานนิวัตประเทศไทย เพื่อเสกสมรสกับ พลตรี หม่อมเจ้าฉัตรมงคล โสณกุล พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา มีพระโอรส-ธิดาสี่คน ได้แก่

1. หม่อมราชวงศ์อายุมงคล โสณกุล เป็นผู้ก่อตั้งหนังสือพิมพ์เดอะเนชั่น สมรสและหย่ากับอมรา เหรียญสุวรรณ
2. หม่อมราชวงค์ถวัลย์มงคล โสณกุล สมรสกับสันทนา โสณกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม หงสกุล) มีบุตรสองคน
3. หม่อมราชวงศ์สุมาลย์มงคล โสณกุล สมรสกับจุลเสถียร โชติกเสถียร มีบุตรสามคน
4. หม่อมราชวงศ์จัตุมงคล โสณกุล สมรสและหย่ากับรัชนี คชเสนี และสมรสใหม่กับบูลย์วิภา โสณกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม ทองไข่มุกข์) มีบุตรจากการสมรสครั้งแรกหนึ่งคน และครั้งที่สองสองคน

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน เป็นคนไทยที่เปิดร้านอาหารไทยร้านแรกในประเทศอังกฤษ ชื่อร้าน Siam Rice ในกรุงลอนดอน เมื่อกว่า 40 ปีก่อน สูตรอาหารของพระองค์ได้รับการเรียบเรียงในหนังสือ "ตำรากับข้าว พระองค์เจ้าจุไรรัตนฯ และวังบางขุนพรหม" เขียนโดยหม่อมราชวงศ์สุมาลย์มงคล พระธิดา

ในปัจฉิมวัยพระองค์ประชวรด้วยพระโรคเส้นพระโลหิตในไขพระสมองอุดตัน, โรคพระหทัย, ทางเดินพระปัสสาวะอักเสบ และไขพระสมองเสื่อม ไม่สามารถเคลื่อนไหวและรับสั่งได้ ปี พ.ศ. 2538 ศาลเยาวชนและครอบครัวกลางจึงมีคำสั่งให้พระองค์เป็นบุคคลไร้ความสามารถ อยู่ในความอนุบาลของหม่อมราชวงศ์สุมาลย์มงคล และหม่อมราชวงศ์จัตุมงคล โสณกุล

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543 สิริพระชันษา 90 ปี

พระเกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	เกล้ากระหม่อม/เกล้ากระหม่อมฉัน
การขานรับ	เกล้ากระหม่อม/เพคะ

พระอิสริยยศ

• 21 ธันวาคม พ.ศ. 2452 — 6 มกราคม พ.ศ. 2454 : หม่อมเจ้าจุไรรัตนศิริมาน
• 6 มกราคม พ.ศ. 2454 — 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543 : พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2539 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2535 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2522 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2484 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามอินโดจีน (ช.ร.)
• พ.ศ. 2469 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน

16. (=20, 24) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. (=10, 12) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. (=21, 25) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต                                   20. (=16, 24) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               10. (=8, 12) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       21. (=17, 25) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               5. สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี                             22. สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค)               11. เจ้าคุณจอมมารดาสำลี ในรัชกาลที่ 4                       23. คล้าย บุนนาค               1. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน                                         24. (=16, 20) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               12. (=8, 10) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       25. (=17, 21) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               6. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย                             26. ขุนเทพฯ               13. เจ้าจอมมารดาห่วง ในรัชกาลที่ 4                       27. เกษ               3. หม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร                                   14. หมื่นมหิศรราชหฤทัย (บัว ฌูกะวิโรจน์)                       7. หม่อมกลีบ ไชยันต์ ณ อยุธยา                             30. สน               15. กลาย ฌูกะวิโรจน์