พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ
อธิบดีกรมราชพัสดุ[1]
ประสูติ17 สิงหาคม พ.ศ. 2400
สิ้นพระชนม์3 มกราคม พ.ศ. 2459 (58 ปี)
ภรรยาชายา
หม่อมเจ้าหญิงประสานศัพท์ เกษมศรี
หม่อม
9 ท่าน
พระบุตร30 องค์
ราชวงศ์ราชวงศ์จักรี
ราชสกุลเกษมศรี
พระบิดาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดาเจ้าจอมมารดาจันทร์ พระสนมเอก

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ[2] พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาจันทร์ เป็นอธิบดีกรมราชพัสดุ องคมนตรีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว[3][4] และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว[5] และเป็นต้นราชสกุลเกษมศรี

พระประวัติ[แก้]

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเกษมศรีศุภโยค เป็นพระราชโอรสลำดับที่ 30 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาจันทร์ พระสนมเอก เมื่อวันจันทร์ เดือน 9 แรม 12 ค่ำ ปีมะเส็ง นพศก จ.ศ. 1219 ตรงกับวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2400

เมื่อพระชันษาครบอุปสมบท ทรงผนวชที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในสำนักสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ แล้วเสด็จไปจำพรรษา ณ วัดบวรนิเวศวิหาร 1 พรรษา ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นทิวากรวงษประวัติ ทรงศักดินา 15000 เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439[6] และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กำกับกรมช่างมุก 

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติทรงรับราชการด้านใหญ่ เช่น ทำการปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม และทรงรับราชการตำแหน่งอธิบดีกรมราชพัสดุ ในกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ แต่ทรงปฏิบัติได้ไม่นาน เนื่องจากประชวรพระโรคภายในจึงกราบถวายบังคมลาออกจากราชการประจำ คงรับแต่ราชการจรเป็นครั้งคราว ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นองคมนตรี เมื่อพ.ศ. 2430 เป็นกรรมสัมปาทิกหอพระสมุดวชิรญาณ ชุดที่ 3 และได้รับพระราชทานเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ จุลสุราภรณ์ มงกุฎสยาม และเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 2

นอกจากทรงงานประจำและงานจรที่ทรงปฏิบัติแล้ว ยังมีงานอดิเรกที่ทรงรักและทรงอัจฉริยภาพอย่างยิ่ง ได้แก่

  • การละคร ทรงถนัดทั้งแบบละครเก่าและละครใหม่ ทรงแสดงละครทั้งละครพูดและละครร้อง เช่น โจร 40 ผัวกลัวเมีย และนิทราชาคริต
  • การดนตรี โปรดการเล่นซอสามสายและระนาด  ทรงจัดตั้งวงมโหรีปี่พาทย์ที่มีชื่อเสียงโดดเด่นในสมัยรัชกาลที่ 5
  • การเล่นกล้วยไม้ ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันว่า ทรงเป็นคนไทยคนแรกที่รู้จักเลี้ยงกล้วยไม้อย่างประณีต จนในที่สุดก็ทรงเพาะพันธุ์ไม้ขึ้นได้สำเร็จ เช่น แคทลียาชื่อ "ทิวากาเรียนา"

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ ประชวรพระโรคบังคนเบาพิการ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2458 (นับแบบปัจจุบันตรงกับ พ.ศ. 2459) ณ วังถนนขาวสามเสน สิริพระชันษา 59 ปี พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำสรงพระศพ เจ้าพนักงานเชิญพระศพลงในพระลอง ตั้งบนแว่นฟ้า 2 ชั้น ประกอบพระโกศมณฑป และโปรดให้ข้าราชการไว้ทุกข์ 15 วัน[7] ได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2459[2]

พระนิพนธ์[แก้]

  1. โคลงภาพเรื่องรามเกียรติ์ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ได้แก่ ห้องที่ 40 – 41 รวมโคลง 56 บท เนื้อความตั้งแต่ทศกัณฐ์ฝันร้ายจนถึงพิเภกทูลเรื่องทัพยักษ์ในเมืองลงกา
  2. โคลงภาพพระราชพงศาวดาร ได้แก่ โคลงประกอบรูปที่ 60 แผ่นดินพระเจ้าเอกทัศ ภาพพระยาไทรถวายช้างเล็บครบ และโคลงประกอบรูปที่ 82 แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ภาพไฟไหม้อินทราภิเศกมหาปราสาท
  3. วชิรญาณสภาษิต จำนวน 2 บท
  4. โคลงสุภาษิตใหม่ หรือ โคลงสุภาษิตเจ้านาย จำนวน 16 บท ได้แก่ โคลงความรัก โคลงความเกลียดชัง โคลงความเบื่อหน่าย โคลงความเย่อหยิ่ง โคลงความอาลัย โคลงความริษยา โคลงความพยาบาท โคลงความอาย โคลงความกลัวขลาด โคลงความกล้าหาญ โคลงความเกียจคร้าน โคลงความเพียร โคลงความโทมนัส โคลงความโกง โคลงความสัตย์ซื่อ และโคลงความโกรธ
  5. โคลงความเท็จ ว่าด้วยของสิ่งเดียวจำนวน 7 บท ต่อมารวมพิมพ์ในชื่อ "โคลงพิพิธพากย์"  
  6. ยันตรสาตร ในโคลงยอพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยาบำราบปรปักษ์
  7. อธิบายด้วยเครื่องหอม 7 ประการ
  8. Court ข่าวราชการ 6 ฉบับคือ
    1. วันจันทร์ เดือน 9 ขึ้น 3 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238 (พ.ศ. 2419)  
    2. วันพุธ เดือน 9 แรม 4 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238
    3. วันศุกร์ เดือน 10 ขึ้น 6 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238
    4. วันเสาร์ เดือน 10 ขึ้น 14 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238
    5. วันอาทิตย์ เดือน 10 แรม 7 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238
    6. วันจันทร์ เดือน 10 แรม 15 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238

พระโอรสและพระธิดา[แก้]

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ มีพระชายา 1 องค์ และหม่อม 9 คน รวม 10 องค์/คน ได้แก่

  • หม่อมเจ้าประสานศัพท์ (ราชสกุลเดิม สิงหรา)
  • หม่อมเพิ่ม (สกุลเดิม สโรบล)
  • หม่อมพลัด
  • หม่อมละม้าย (สกุลเดิม ปาณิกบุตร; หม่อมเอกรับตราจุลจอมเกล้า)
  • หม่อมเป้า
  • หม่อมสอน (สกุลเดิม พวงนาค)
  • หม่อมแช่ม
  • หม่อมเชย
  • หม่อมเชื้อ
  • หม่อมแหวน (สกุลเดิม ปาณิกบุตร)

มีพระโอรส 1 พระองค์ กับ 17 องค์ และพระธิดา 12 องค์ รวม 30 พระองค์/องค์ ได้แก่

ลำดับ พระรูปและพระนาม เพศ พระมารดา ประสูติ สิ้นพระชนม์ คู่สมรส
1
หม่อมเจ้าปฏิพัทธเกษมศรี
ช. หม่อมเพิ่ม มีนาคม พ.ศ. 2416 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2467
  • หม่อมชื่น
  • หม่อมรอด
  • หม่อมเนื่อง (ปันยารชุน)
2
หม่อมเจ้าเม้า
ญ. หม่อมเพิ่ม ก่อน 13 เมษายน พ.ศ. 2417 27 ธันวาคม พ.ศ. 2418 มิได้สมรส
3
หม่อมเจ้าสมบัติบูรณ์
ช. หม่อมพลัด พฤษภาคม พ.ศ. 2417 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2466
  • หม่อมนาย
  • หม่อมเจริญ (ปาณิกบุตร)
  • หม่อมบู่
4
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุภโยคเกษม (เดิม หม่อมเจ้าขุนเณร)
ช. หม่อมเพิ่ม 29 สิงหาคม พ.ศ. 2419[8] 6 มกราคม พ.ศ. 2476
  • หม่อมขาว (สุรนันทน์)
  • หม่อมนวม (เสขรฤทธิ์)
  • หม่อมพิง (สุรนันทน์)
5
หม่อมเจ้าผกามาลย์
ญ. หม่อมละม้าย 1 มิถุนายน พ.ศ. 2424[8] 27 มีนาคม พ.ศ. 2469 มิได้สมรส
6
หม่อมเจ้ารำไพเยาวยุภา
ญ. หม่อมเป้า เมษายน พ.ศ. 2426 พ.ศ. 2454 หม่อมเจ้าอนุชาติศุขสวัสดิ์ ศุขสวัสดิ์
7
หม่อมเจ้า
ช. ไม่มีข้อมูล พ.ศ. 2428 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2434 มิได้สมรส
8
ไฟล์:หม่อมเจ้าพูนศรีเกษม.JPG
หม่อมเจ้าพูนศรีเกษม เกษมศรี
ช. หม่อมเจ้าประสานศัพท์ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2429[8] 25 กันยายน พ.ศ. 2506
  • หม่อมน้อม
  • หม่อมสอาด
  • หม่อมเจ้าศุขศรีสมร เกษมศรี
9
ไฟล์:หม่อมเจ้านิลประภัศร.JPG
หม่อมเจ้านิลประภัศร เกษมศรี
ช. หม่อมสอน 29 ตุลาคม พ.ศ. 2433[8] 15 ตุลาคม พ.ศ. 2476 หม่อมประภัศร์ (หงสกุล)
10
หม่อมเจ้าตระการโชค เกษมศรี
ช. หม่อมละม้าย 12 เมษายน พ.ศ. 2424[8] 29 ธันวาคม พ.ศ. 2484 มิได้สมรส
11
ไฟล์:หม่อมเจ้าสมภพ.JPG
หม่อมเจ้าสมภพ (เดิม หม่อมเจ้าสำเภา) เกษมศรี
ช. หม่อมแช่ม 7 สิงหาคม พ.ศ. 2434[8] 24 กันยายน พ.ศ. 2506 หม่อมเยื้อน (ลักษณะประนัย)
12
หม่อมเจ้าเผือก
ช. ไม่มีข้อมูล ไม่มีข้อมูล ไม่มีข้อมูล

(พระราชทานเพลิงศพ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2435)

มิได้สมรส
13
ไฟล์:หม่อมเจ้าจิตรโภคทวี.JPG
หม่อมเจ้าจิตรโภคทวี เกษมศรี
ช. หม่อมละม้าย 10 ตุลาคม พ.ศ. 2436[8] 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2489 หม่อมพร (เลาหเศรษฐี)
14
หม่อมเจ้าเล็ก
ช. หม่อมสอน 1 มกราคม พ.ศ. 2437 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2437 มิได้สมรส
15
หม่อมเจ้า
ญ. ไม่มีข้อมูล 7 กันยายน พ.ศ. 2437 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2438 มิได้สมรส
16
ไฟล์:หม่อมเจ้าวัฒยากร.JPG
หม่อมเจ้าวัฒยากร เกษมศรี
ช. หม่อมสอน 28 สิงหาคม พ.ศ. 2438[8] 14 เมษายน พ.ศ. 2517
  • หม่อมละออง (สุขสถิตย์)
  • หม่อมสายหยุด (ตะเวทีกุล)
17
หม่อมเจ้าอรรคพันธ์
ช. หม่อมเชย มิถุนายน พ.ศ. 2438 ตุลาคม พ.ศ. 2461 มิได้สมรส
18
หม่อมเจ้าศุขศรีสมร เกษมศรี
ญ. หม่อมละม้าย 11 ตุลาคม พ.ศ. 2438[8] 16 ธันวาคม พ.ศ. 2487 หม่อมเจ้าพูนศรีเกษม เกษมศรี
19
หม่อมเจ้าอุทัยพงศ์ ศุขสวัสดิ์
ญ. หม่อมเชื้อ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2439[8] 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 หม่อมเจ้าสืบสุขสวัสดิ์ ศุขสวัสดิ์
20
หม่อมเจ้า
ช. ไม่มีข้อมูล ไม่มีข้อมูล พ.ศ. 2439 มิได้สมรส
21
หม่อมเจ้าสมทรง เทวกุล
ญ. หม่อมสอน 17 กันยายน พ.ศ. 2441[8] 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2485 หม่อมเจ้านิกรเทวัญ เทวกุล
22
หม่อมเจ้าอธิพรพงศ์ เกษมศรี
ช. หม่อมแหวน 15 มกราคม พ.ศ. 2442[8] 8 ธันวาคม พ.ศ. 2507 หม่อมเกษรบุปผา (อาคมานนท์)
23
หม่อมเจ้าวิไลวรรณ ศุขสวัสดิ์
ญ. หม่อมเชื้อ 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2442[8] 20 มกราคม พ.ศ. 2489 หม่อมเจ้าสืบสุขสวัสดิ์ ศุขสวัสดิ์
24
หม่อมเจ้าตุ๊
ญ. ไม่มีข้อมูล ไม่มีข้อมูล 2 ตุลาคม พ.ศ. 2451 มิได้สมรส
25
หม่อมเจ้าสโมสรเกษม เกษมศรี
ช. หม่อมละม้าย 16 เมษายน พ.ศ. 2445[8] 23 เมษายน พ.ศ. 2532 หม่อมเจ้าแขไขจรัสศรี (เทวกุล)
26
หม่อมเจ้ามัณฑนา เกษมศรี
ญ. หม่อมเชย 20 เมษายน พ.ศ. 2445[8] 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2488 มิได้สมรส
27
หม่อมเจ้าวงศ์แข เกษมสันต์
ญ. หม่อมสอน 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2445[8] 18 กันยายน พ.ศ. 2539 หม่อมเจ้านิวัทธวงศ์ เกษมสันต์
28
หม่อมเจ้าพระมงคลโยค เกษมศรี
ช. หม่อมแหวน 29 มิถุนายน พ.ศ. 2453[8] 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2473 มิได้สมรส
29
เกษมเสาวภา เกษมศรี
ญ. หม่อมแหวน 8 มิถุนายน พ.ศ. 2457[8] 29 มกราคม พ.ศ. 2545
  • เพียร์ ชัคกาเรีย (ปราโมทย์ ศิขรินทร์)
  • สุวัฒย์ ปราบณรงค์
30
หม่อมเจ้าบุญโศลกเกษม เกษมศรี
ช. หม่อมแหวน 12 มกราคม พ.ศ. 2459[8] 26 ธันวาคม พ.ศ. 2540 หม่อมศรีสมบัติ (อาคมานนท์)

พระนัดดา[แก้]

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ มีพระนัดดารวม 95 คน ดังนี้

  • หม่อมเจ้าปฏิพัทธ์เกษมศรี เกษมศรี มีโอรสธิดา 8 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงชั้น เกษมศรี (นามเดิม: หม่อมราชวงศ์หญิงชั้นสี่)
    • หม่อมราชวงศ์หญิงทรงสอางค์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงสดศรี สุทัศน์
    • หม่อมราชวงศ์หญิงชูศรี เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์ระพีพันธุ์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงส่องศรี เทพหัสดิน
    • หม่อมราชวงศ์หญิงส่งศรี เกตุสิงห์
    • หม่อมราชวงศ์หญิงเสริมศรี เกษมศรี
  • หม่อมเจ้าสมบัติบูรณ์ เกษมศรี มีโอรสธิดา 6 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงสมศรี สโรบล
    • หม่อมราชวงศ์หญิงบูรณศรี เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงสิริผล เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์สมปอง เกษมศรี (นามเดิม: หม่อมราชวงศ์สมเพส)
    • หม่อมราชวงศ์หญิงพงศ์ศรี พตด้วง
    • หม่อมราชวงศ์สมจิต เกษมศรี
  • พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุภโยคเกษม มีโอรสธิดา 8 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์ประพฤทธิ์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงประภาศิริ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงศศิโฉม เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์จิตติน เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงแสงโสม เกษมศรี
    • หม่อมเกษมศรีศุภวงศ์ (หม่อมราชวงศ์ขจิต เกษมศรี)
    • หม่อมราชวงศ์ (ชาย)
    • หม่อมราชวงศ์ (ชาย)
  • หม่อมเจ้าหญิงรำไพเยาวยุุภา ศุขสวัสดิ์ มีธิดา 1 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงวาสรำไพ ศุขสวัสดิ์
  • หม่อมเจ้าพูนศรีเกษม เกษมศรี มีโอรสธิดา 7 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์พงศ์พูนเกษม เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงเปรมปรีดิ์มาน เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงศรีสอาด เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงทมยันตี จักษุรักษ์
    • หม่อมราชวงศ์อุภัยเกษม เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์พูนสุข เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงทอร์ศรี คงจำเนียร
  • หม่อมเจ้านิลประภัศร เกษมศรี มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงศรีสุภา เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงนิลสุดา โตกะหุต
    • หม่อมราชวงศ์ชัชวลิน เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงนิลประภา อิศรางกูร
  • หม่อมเจ้าสมภพ เกษมศรี มีโอรสธิดา 14 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์สมพงศ์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์จิราทิตย์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์มิตรารุณ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์ (ชาย)
    • หม่อมราชวงศ์ชุณหวงศ์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงทำเนา จักรพันธุ์
    • ท่านผู้หญิงวรรณพิมล สรเทศน์
    • หม่อมราชวงศ์หญิงเดือนเยี่ยม สินทวี
    • หม่อมราชวงศ์พงศ์เกษม เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงลำเภาพรรณ นุตเวช
    • หม่อมราชวงศ์อัครพงศ์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงสิริลักษณา บุรณินทุ
    • หม่อมราชวงศ์เกษมศิริพันธุ์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงแน่งน้อย ศักดิ์ศรี
  • หม่อมเจ้าจิตรโภคทวี เกษมศรี มีโอรสธิดา 10 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงจิตรเกษม อินทรครรชิต
    • หม่อมราชวงศ์หญิงอุรุจิตรา โชติกเสถียร
    • หม่อมราชวงศ์อาจิตร เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์ทวีโภค เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงศมจิตรา เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์อุดมโภค เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์เกษมโภค เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์บูรณโภค เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงเขมจิตรา เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์ศุภโภค เกษมศรี
  • หม่อมเจ้าวัฒยากร เกษมศรี มีโอรสธิดา 9 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงถนอมศรี เทวกุล
    • หม่อมราชวงศ์ทวีวัฒยา เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์วิวัฒย์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์นิติวัฒย์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงเขมวัน แจ๊คสัน
    • หม่อมราชวงศ์วรวัฒย์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์ปริวัฒย์ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงเขมศรี เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์ศุภวัฒย์ เกษมศรี
  • หม่อมเจ้าหญิงศุขศรีสมร เกษมศรี มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงทมยันตี จักษุรักษ์
    • หม่อมราชวงศ์อุภัยเกษม เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์พูนสุข เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงทอร์ศรี คงจำเนียร
  • หม่อมเจ้าหญิงอุทัยพงศ์ ศุขสวัสดิ์ มีโอรสธิดา 5 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์สรวมสุข ศุขสวัสดิ์
    • หม่อมราชวงศ์เสริมสุข ศุขสวัสดิ์
    • หม่อมราชวงศ์หญิงยุพดี ศุขสวัสดิ์
    • หม่อมราชวงศ์ประสานสวัสดิ์ ศุขสวัสดิ์
    • หม่อมราชวงศ์หญิงกฤษณา ศุขสวัสดิ์
  • หม่อมเจ้าหญิงสมทรง เทวกุล มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงอนงคเทวัญ สุริยสัตย์
    • หม่อมราชวงศ์อุทัยเทวัญ เทวกุล
    • หม่อมราชวงศ์ทรงเทวัญ เทวกุล
    • หม่อมราชวงศ์อติเทวัญ เทวกุล
  • หม่อมเจ้าอธิพรพงศ์ เกษมศรี มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงจิราธร อินทรปาลิต
    • หม่อมราชวงศ์พรพงศ์เกษม เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์เขมัสสิริ เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงธีรตาร์ เกษมศรี
  • หม่อมเจ้าหญิงวิไลวรรณ ศุขสวัสดิ์ มีธิดา 2 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงเฉลิมสุข บุญไทย
    • หม่อมราชวงศ์หญิงขวัญเกษม สุรคุปต์
  • หม่อมเจ้าสโมสรเกษม เกษมศรี มีโอรส 1 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์เกษมสโมสร เกษมศรี
  • หม่อมเจ้าหญิงวงศ์แข เกษมสันต์ มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงพันธุ์นิวัทธ์ เกษมสันต์
    • หม่อมราชวงศ์หญิงจันทรนิวัทธ์ เกษมสันต์
    • หม่อมราชวงศ์วงศ์นิวัทธ์ เกษมสันต์
    • หม่อมราชวงศ์ศุภนิวัทธ์ เกษมสันต์
  • หม่อมเจ้าบุญโศลกเกษม เกษมศรี มีโอรสธิดา 5 คน ได้แก่
    • หม่อมราชวงศ์หญิงจิราวดี จุฑาสมิต
    • หม่อมราชวงศ์วีระเดช เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์หญิงนพเกตมณี เต็งนิยม
    • หม่อมราชวงศ์ระวีวัฒนา เกษมศรี
    • หม่อมราชวงศ์ทิวาพันธุ์ เกษมศรี

พระอิสริยยศ[แก้]

  • พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเกษมศรีศุภโยค (17 สิงหาคม พ.ศ. 2400 – 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)
  • พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าเกษมศรีศุภโยค (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439)
  • พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
  • พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – ปัจจุบัน)
ธรรมเนียมพระยศของ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ
ธงประจำพระอิสริยยศ
การทูลใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตนข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับพ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

พระยศ[แก้]

  • 13 กรกฎาคม 2455 – นายหมู่โท[9]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

พงศาวลี[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. อธิบดีกรมราชพัสดุ
  2. 2.0 2.1 "การพระเมรุวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 33 (ง): 711–715. 25 มิถุนายน 2459. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-06-05. สืบค้นเมื่อ 24 สิงหาคม 2561. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  3. ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวตั้งปริวีเคาน์ซิลเลอร์, เล่ม 4, หน้า 45
  4. ราชกิจจานุเบกษา, สัญญาบัตรปริวีเคาน์ซิลเลอร์, เล่ม 4, หน้า 47-48
  5. อธิบดีกรมราชพัสดุองคมนตรี
  6. "พระบรมราชโองการ ประกาศในการพระราชทานสุพรรณบัตร และหิรัญบัตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 13 (34): 414. 22 พฤศจิกายน ร.ศ. 115. สืบค้นเมื่อ 24 สิงหาคม 2561. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
  7. "ข่าวสิ้นพระชนม์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 32 (ง): 2408. 9 มกราคม 2558. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-06-05. สืบค้นเมื่อ 24 สิงหาคม 2561. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  8. 8.00 8.01 8.02 8.03 8.04 8.05 8.06 8.07 8.08 8.09 8.10 8.11 8.12 8.13 8.14 8.15 8.16 8.17 8.18 นราธิปประพันธ์พงศ์, กรมพระ, 2404-2474, ผู้รวบรวม. บาญชีมหามกุฏราชสันตติวงศ์ พุทธศก 2468 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงรวบรวม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. 2468. 167 หน้า.
  9. พระราชทานยศ
  10. ราชกิจจานุเบกษา, เครื่องราชอิสริยาภรณ์ที่พระราชทานแก่ท่านที่ได้รับพระสุพรรณบัตรและหิรัญบัตร, เล่ม ๑๓ ตอนที่ ๓๔ หน้า ๔๑๗, ๒๒ พฤศจิกายน ๑๑๕
  11. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๗ ตอนที่ ๔๔ หน้า ๔๐๐, ๑ กุมภาพันธ์ ๑๐๙
  12. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๔, เล่ม ๒๑ ตอนที่ ๓๒ หน้า ๕๖๕, ๖ พฤศจิกายน ๑๒๓

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

  • Jeffy Finestone. 2542. สมุดพระรูป พระราชโอรส พระราชธิดา พระราชนัดดาใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. ปรียนันทนา รังสิต, ม.ร.ว. โลมาโฮลดิ้ง
  • ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พล.ต. ม.ร.ว. และม.ร.ว แน่งน้อย  ศักดิ์ศรี.  ที่รฦก 150 ปี วันประสูติพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเกษมศรีศุภโยค  กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ.  กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์กรุงเทพฯ, 2550.
  • วชิรญาณ เล่มที่ 1 ฉบับที่ 1 จ.ศ. 1246  และพระประวัติพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ  กับประวัติเจ้าจอมมารดาจันทร์ในรัขกาลที่ 4.  กรุงเทพฯ : ชาตรี ศิลปสนอง, 2541.  (พิมพ์แจกเนื่องในงานฌาปนกิจศพ นางสายหยุด  ตะเวทิกุล  ณ เมรุวัดจันทนาราม  จังหวัดจันทบุรี   วันจันทร์ที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2541)
  • อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ หม่อมเจ้าวัฒยากร  เกษมศรี ณ เมรุวัดมกุฎกษัตริยาราม วันที่ 17 ธันวาคม 2517.  กรุงเทพฯ : ไชยเจริญการพิมพ์, 2517.