พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นเอก
ประสูติ	22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2400
สิ้นพระชนม์	29 มีนาคม พ.ศ. 2417 (17 ปี)
พระบุตร	หม่อมเจ้าชาย (ไม่ปรากฏพระนาม)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา

นายร้อยตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย (22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2400 – 29 มีนาคม พ.ศ. 2417) เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา เป็นพระโสทรเชษฐาในสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี, สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า, สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และเป็นพระมาตุลาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระประวัติ

พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย (ขวาสุด) ทรงฉายพร้อมกับพระโสทรอนุชาและพระโสทรกนิษฐภคินี คือ (จากซ้าย) พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา, พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์, พระองค์เจ้าเทวัญอุไทยวงศ์

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย ประสูติเมื่อวันอาทิตย์ เดือน 3 แรม 13 ค่ำ ปีมะโรง อัฐศก จุลศักราช 1218 ตรงกับวันที่ 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2399 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2400) เป็นพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ที่ประสูติแต่สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา (เจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานพระนาม อุณากรรณ เนื่องจากเมื่อเจ้าจอมมารดาเปี่ยมเข้ามาอยู่ในวัง ได้เล่นละครเรื่องอิเหนาเป็นตัวอุณากรรณ (นางบุษบาปลอมตัวเป็นชาย) พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย มีพระโสทรกนิษฐภคินีและพระโสทรอนุชารวม 5 พระองค์ ได้แก่

• สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
• สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี
• สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
• สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
• สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงซื้อที่ดินบริเวณต้นถนนเจริญกรุง เพื่อสร้างวังพระราชทานแก่พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย แต่เสด็จสวรรคตเสียก่อน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงโปรดเกล้าฯ ให้พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชยเสด็จไปประทับที่วังเก่าของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูบดีราชหฤทัย อยู่ริมแม่น้ำใกล้กับป้อมมหาฤกษ์ บริเวณโรงเรียนราชินี และสร้างวังใหม่ให้บนที่ดินพระราชทาน เมื่อปี พ.ศ. 2413 เรียกกันว่าวังสะพานถ่าน พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชยประทับอยู่ที่วังนี้ไม่นานก็สิ้นพระชนม์ และวังนี้ตกทอดมาสู่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ เมื่อพระองค์เจ้าเทวัญอุไทยวงศ์ทรงย้ายไปประทับที่วังเทวะเวสม์ ในสมัยรัชกาลที่ 6 วังนี้ได้อยู่ในความดูแลของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ และได้รื้อวังสร้างเป็นตลาดขายอาหาร ชื่อว่า ตลาดบำเพ็ญบุญ และเป็นโรงเรือนให้เช่าแสดงมหรสพ (ปัจจุบันคือ ศูนย์การค้าดิโอลด์สยามพลาซา)

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย ทรงรับราชการเป็นนายร้อยตรีทหารมหาดเล็ก สิ้นพระชนม์เมื่อวันอาทิตย์ เดือน 5 ขึ้น 12 ค่ำ ปีระกา เบญจศก จุลศักราช 1235 ตรงกับวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2416 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2417) สิริพระชันษา 17 ปี

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชยมีพระโอรส 1 องค์ คือ

• หม่อมเจ้าชาย (ไม่ปรากฏพระนาม) ประสูติเมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2416 และสิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2417 ขณะชันษาเพียง 1 ปี

ด้วยเหตุนี้ เมื่อครั้งสมัยรัชกาลที่ 6 ที่มีการพระราชทานนามสกุลแก่พระราชวงศ์ จึงไม่มีการพระราชทานนามสกุลให้กับสายสกุลของพระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย เนื่องจากไม่มีผู้ที่สืบสกุลหลงเหลือแล้ว

พระเกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

พระอิสริยยศ

• 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2400 – 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 : พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย
• 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 – 29 มีนาคม พ.ศ. 2416 : พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย
• 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 : พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย

พระยศ

นายร้อยตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย
รับใช้	กรมทหารมหาดเล็ก
ชั้นยศ	ร้อยตรี

พระยศทหาร

• นายร้อยตรี

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย

16. (=22.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช                       17. (=23.) พระอัครชายา (หยก)               4. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                             18. ทอง ณ บางช้าง               9. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระรูปศิริโสภาคย์มหานาคนารี               2. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                                   20. เศรษฐีจีนฮกเกี้ยนแซ่ตัน               10. เงิน แซ่ตัน                       21. น้องสาวของท่านผู้หญิงชำนาญบริรักษ์ (น้อย)               5. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                             22. (=16.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก               11. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์                       23. (=17.) พระอัครชายา (หยก)               1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย                                         6. หลวงอาสาสำแดง (แตง)                             3. สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา                                   7. ท้าวสุจริตธำรง (นาค)

อ้างอิง

หนังสือ

• Jeffy Finestone , แปลโดยชาคริต ชุ่มวัฒนะ. สมุดพระรูปพระราชโอรส พระราชธิดาและพระราชนัดดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4). กรุงเทพ : โลมาโฮลดิ้ง, พ.ศ. 2543. หน้า หน้าที่. ISBN 974-871-488-2
• บรรเจิด อินทุจันทร์ยง. ราชสกุลพระบรมราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : องค์การค้าของคุรุสภา, พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2539. หน้า หน้าที่. ISBN 974-005-650-8