พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ

รับใช้	กองทัพบกสยาม
ชั้นยศ	พันตรี

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ
	พระวรวงศ์เธอ ชั้น 2; พระองค์เจ้าชั้นตรี
องคมนตรี
ดำรงตำแหน่ง	19 กันยายน พ.ศ. 2435
ประสูติ	19 พฤษภาคม พ.ศ. 2404
สิ้นพระชนม์	13 มีนาคม พ.ศ. 2479 (74 ปี)
หม่อม	หม่อมเล็ก หม่อมเจิม ศรียาภัย หม่อมผาด หม่อมนวล หม่อมทรัพย์ และหม่อมถนอม
พระบุตร	18 คน
ราชสกุล	มาลากุล
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์
พระมารดา	หม่อมทรัพย์

มหาอำมาตย์ตรี^[2] นายพันตรี พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ (19 พฤษภาคม พ.ศ. 2404 - 13 มีนาคม พ.ศ. 2479) เป็นพระโอรสใน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์ ประสูติแต่ หม่อมทรัพย์

พระประวัติ[แก้]

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ พระนามเดิม หม่อมเจ้าอลังการ มาลากุล อดีตองคมนตรี อธิบดีกรมส่วย รัฐมนตรี ปลัดทูลฉลองกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ สภานายกรัฐมนตรี บังคับการกรมพระคชบาล และข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลปราจีนบุรี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานพระสุพรรณบัฏ สถาปนาขึ้นเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ ถือศักดินา ๓๐๐๐ เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443 เนื่องในวันฉัตรมงคล^[3] เครื่องยศในเวลารับพระสุพรรณบัฏ หีบหมากเสวยไม้แดงหุ้มทองคำลงยา ตราครุฑ 1 หีบ^[4] ทรงเป็นผู้ให้กำเนิดวงการภาพยนตร์ไทย โดยจัดให้มีการละเล่น ซีนีมาโตแครฟ จากกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ณ โรงละครหม่อมเจ้าอลังการ ข้างประตูสามยอด ถือเป็นครั้งแรกที่มีการจัดการฉายในประเทศไทย และเป็นวิวัฒนาการใหม่ในโลกขณะนั้น^[5]

พระโอรส-พระธิดา[แก้]

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ เสกสมรสกับ หม่อมเล็ก จ.จ.^[6] หม่อมเจิม ศรียาภัย หม่อมผาด หม่อมนวล หม่อมทรัพย์ และหม่อมถนอม ทรงมีพระโอรส-พระธิดา จำนวน 18 คน จากหม่อมทั้งหมดจำนวน 6 คน ดังนี้

ในหม่อมเล็ก

หม่อมราชวงศ์ณัฐสฤษดิ์ มาลากุล สมรสกับ นางบุญช่วย มีธิดา 2 คนดังนี้
- หม่อมหลวงหญิงชวลิต ธรมธัช สมรสกับ ขุนเอนก ธรมธัช
- หม่อมหลวงหญิงชุมนุม ประเสริฐศรี
หม่อมราชวงศ์ฐิตะไชย มาลากุล (เสียชีวิตตั้งแต่วัยหนุ่ม และไม่มีทายาท)
หม่อมราชวงศ์หญิงไขฉวี หาสตะนันทน์ สมรสกับ นาวาเอก หลวงประพรรดิ์จักรกิจ ราชนาวี (แสวง หาสตะนันทน์) มีบุตร-ธิดา 8 คนดังนี้
- นางวลีศิริ กรรณสูต
- นายบำเรอ หาสตะนันทน์
- นายสุขุม หาสตะนันทน์
- นางนฤมนต์ (สวง) ศิขรินทร์ สมรสกับ นายอารีย์ ศิขรินทร์
- นางวิบูลย์ศรี (สมบูรณ์) หาสตะนันทน์
- นางวรรณา หาสตะนันทน์
- นายแพทย์สรรเสริญ หาสตะนันทน์
หม่อมราชวงศ์ศรีธวัช มาลากุล สมรสกับ นางทองอยู่ ทัพชูวงศ์ มีบุตร-ธิดา 5 คน และนางถมยา มั่นมณี มีบุตร 3 คนดังนี้
- หม่อมหลวงหญิงจรัสไข อัธยาศัยวิสุทธิ์ เกิดจากนางทองอยู่ สมรสกับ นายเชิด อัธยาศัยวิสุทธิ์
- หม่อมหลวงหญิงอำไพนัต ภาคธูป เกิดจากนางทองอยู่ สมรสกับ นายพัว ภาคธูป
- หม่อมหลวงฉัตรชัย มาลากุล เกิดจากนางทองอยู่ สมรสกับ นางสุคนธ์ มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม โรจนะ)
- นาวาเอก หม่อมหลวงไพบูลย์ มาลากุล ราชนาวี เกิดจากนางทองอยู่ สมรสกับ นาวาเอกหญิง พนิดา มาลากุล ณ อยุธยา ราชนาวี (สกุลเดิม จิตรสมัย)
- หม่อมหลวงพูลศักดิ์ มาลากุล เกิดจากนางทองอยู่ สมรสกับ นางเพลินอารม มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม จิตต์ธรรม)
- หม่อมหลวงภักดี มาลากุล เกิดจากนางถมยา
- หม่อมหลวงปรีชา มาลากุล เกิดจากนางถมยา สมรสกับ นางชฎาภา มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม ภาคีทรง)
- หม่อมหลวงมาโนช มาลากุล เกิดจากนางถมยา สมรสกับ นางสุวัฒนา มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม รัศมีดิษฐ์)
หม่อมราชวงศ์พัฒนา มาลากุล สมรสกับ นางเหมย เดี่ยวเด่น มีบุตร-ธิดา 5 คน นางละม้าย ภูเดช มีบุตร-ธิดา 7 คน นางเที่ยง บ้านกลาง มีบุตร-ธิดา 6 คนดังนี้
- หม่อมหลวงภมร มาลากุล เกิดจากนางเหมย
- หม่อมหลวงพิมล มาลากุล เกิดจากนางเหมย สมรสกับ นางเล็ก มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม รัตนจักร)
- หม่อมหลวงหญิงจงกล มาลากุล เกิดจากนางเหมย สมรสกับ นายประเสริฐ
- หม่อมหลวงหญิงอุบล เสมรสุวรรณ เกิดจากนางเหมย สมรสกับ นายอุดม เสมรสุวรรณ
- หม่อมหลวงวิฑูรย์ มาลากุล เกิดจากนางเหมย สมรสกับ นางถาวร
- หม่อมหลวงโกสุม มาลากุล เกิดจากนางละม้าย สมรสกับ นางสุมิตรา มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม สุคนธมัช)
- หม่อมหลวงโกศล มาลากุล เกิดจากนางละม้าย สมรสกับ นางสุบิน
- หม่อมหลวงพิศาล มาลากุล เกิดจากนางละม้าย สมรสกับ นางอัมพร มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม ศุภวารี)
- หม่อมหลวงหญิงลมุน ศรานุชิต เกิดจากนางละม้าย สมรสกับ นายกังวาล ศรานุชิต
- หม่อมหลวงหญิงดาราวรรณ ฤทธิรักษ์ เกิดจากนางละม้าย สมรสกับ นายชาลี ฤทธิรักษ์
- หม่อมหลวงวุฒิไกร มาลากุล เกิดจากนางละม้าย สมรสกับ นางภัทราภรณ์ มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม ใหญ่ลำยอง)
- หม่อมหลวงไพฑูรย์ มาลากุล เกิดจากนางละม้าย สมรสกับ นางวัลยา มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม กลิ่นกลั่น)
- หม่อมหลวงโกมล มาลากุล เกิดจากนางเที่ยง สมรสกับ นางประชุม มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม ทองอยู่)
- หม่อมหลวงหญิงประยงค์ มาลากุล เกิดจากนางเที่ยง
- หม่อมหลวงหญิงลัดดา ทองเล็ก เกิดจากนางเที่ยง สมรสกับ นายสวัสดิ์ ทองเล็ก
- หม่อมหลวงหญิงทัศนา(มาลี) สุขตลอด เกิดจากนางเที่ยง สมรสกับ นายสนั่น สุขตลอด
- หม่อมหลวงพิชัย มาลากุล เกิดจากนางเที่ยง
- ร้อยตำรวจเอก หม่อมหลวงไตรทิพย์ มาลากุล เกิดจากนางเที่ยง สมรสกับ นางสมปอง
หม่อมราชวงศ์หญิงบรรจง มาลากุล สมรสกับ นายสุดจิตต์ เตมียสูตย์ มีธิดา 2 คน และกับนายแพทย์โพธิ์ นาคะเสถียร มีบุตร-ธิดา 2 คนดังนี้
- เด็กหญิงชยิน เตมียสูตย์ เกิดกับนายสุดจิตต์
- นางบัญญัติ เตมียสูตย์ เกิดกับนายสุดจิตต์
- นายไพบูลย์ นาคะเสถียร เกิดกับนายแพทย์โพธิ์
- หม่อมหลวงรำพึง มาลากุล เกิดกับนายแพทย์โพธิ์ สมรสกับ พันตำรวจเอก สุริยา นาคพงษ์ มีบุตร-ธิดา 4 คนดังนี้
  - นางไพรำ นาคพงษ์
  - นางสุภัทร นาคพงษ์
  - นายสุรยุทธ์ มาลากุล
  - นางรำไพพักตร์ มาลากุล

ในหม่อมเจิม ศรียาภัย

หม่อมราชวงศ์จรูญรัตน์ มาลากุล สมรสกับ นางสวัสดิ์ มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม หทยานนท์) มีบุตร-ธิดา 2 คนดังนี้
- นาวาเอก หม่อมหลวงเชาวรัตน์ มาลากุล สมรสกับ นางบวร มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม จันทรสูตร)
- หม่อมหลวงหญิงเสรีรัตน์ บุณยเศรษฐ สมรสกับ นายเชาวลิต บุณยเศรษฐ

ในหม่อมผาด

หม่อมราชวงศ์ประเทือง มาลากุล สมรสกับ นางละออ มีบุตร-ธิดา 6 คน และนางสุภาพ มีธิดา 1 คนดังนี้
- หม่อมหลวงประสพไชย มาลากุล เกิดจากนางละออ
- หม่อมหลวงหญิงประสงค์ มาลากุล เกิดจากนางละออ
- หม่อมหลวงหญิงประสิทธิ์ศรี เข้มบุญศรี เกิดจากนางละออ สมรสกับ นายจำลอง เข้มบุญศรี
- หม่อมหลวงประสมศิลป์ มาลากุล เกิดจากนางละออ
- หม่อมหลวงประจวบพันธ์ มาลากุล เกิดจากนางละออ
- หม่อมหลวงประเสริฐศรี มาลากุล เกิดนางนางละออ
- หม่อมหลวงหญิงประชุมพร มาลากุล เกิดจากนางสุภาพ

ในหม่อมนวล

หม่อมราชวงศ์หญิงแฉล้ม มาลากุล สมรสกับ พันตรี นายแพทย์หลวงฉัตรพลรักษ์ (ฉัตร พงศ์ศักดิ์) มีบุตร 1 คนดังนี้
- นายฉัตรดนัย ฉัตรพลรักษ์ สมรสกับ นางสายสัมพันธ์ ฉัตรพลรักษ์ บุตรีเอกอัครราชทูตสุนทร สุวรรณสาร และนางจำนรรจ์ สุวรรณสาร (สกุลเดิม วสันตสิงห์) มีบุตร-ธิดา 2 คนดังนี้
  - นางสาวกัญญาภิรมย์ (อาภาภิรมย์) ฉัตรพลรักษ์
  - นายพิชญ ฉัตรพลรักษ์

ในหม่อมทรัพย์

หม่อมราชวงศ์หญิงชลอ มาลากุล

ในหม่อมถนอม

หม่อมราชวงศ์หญิงแข เชื้อสุวรรณ สมรสกับ นายรัตน เชื้อสุวรรณ มีธิดา 1 คนดังนี้
- นางลิขิต ชัยพินิจ สมรสกับ นายวินัย ชัยพินิจ
หม่อมราชวงศ์ประยูร มาลากุล สมรสกับ นางสว่าง วรรณมิตร มีธิดา 1 คน นางสีนวล มาลากุล มีบุตร-ธิดา 4 คน และนางอุทัย มีบุตร 1 คนดังนี้
- หม่อมหลวงหญิงเสถียร แจ่มจันทร์ เกิดจากนางสว่าง สมรสกับ นายบุญลือ แจ่มจันทร์
- หม่อมหลวงอุทัย มาลากุล เกิดจากนางสีนวล สมรสกับ นางบุญสม มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม มณฑาลพ)
- หม่อมหลวงประทีป มาลากุล เกิดจากนางสีนวล สมรสกับ นางรวม มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม สาเจริญ) มีบุตร-ธิดา 2 คนดังนี้
  - นายธนาพชร มาลากุล
  - นางสุนันทา มาลากุล สมรสกับ นายอำนาจ โสมากุล มีบุตร-ธิดา 3 คนดังนี้
    - นางสาวนงลักษณ์ มาลากุล
    - นายคุณานนท์ มาลากุล
    - นางสาวจันทิมา มาลากุล
- หม่อมหลวงบุญเทียม มาลากุล เกิดจากนางสีนวล สมรสกับ นางสมปอง
- หม่อมหลวงหญิงสัญญาลักษณ์ เทียนทอง เกิดจากนางสีนวล สมรสกับ นายพิมล เทียนทอง
- หม่อมหลวงประทีบ มาลากุล เกิดจากนางอุทัย
หม่อมราชวงศ์สมพงษ์ มาลากุล สมรสกับ นางประทุม มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม ศรีใหม่) มีบุตร-ธิดา 7 คนดังนี้
- หม่อมหลวงหญิงสมทบ นามสว่าง สมรสกับ นายบุญมา นามสว่าง
  - นางสาวพนิตตา นามสว่าง
- หม่อมหลวงหญิงสายปัญญา จิรวรรณธร สมรสกับ นายวิเชียร จิรวรรณธร
  - นางสาววรรณธร จิรวรรณธร
  - นางจิรวรรณ จิรวรรณธร
  - นางสาวส่องศรี จิรวรรณธร
- หม่อมหลวงสุพจน์ มาลากุล
- หม่อมหลวงสัมพันธ์ มาลากุล สมรสกับ นางปราณีต
- หม่อมหลวงสกุล มาลากุล สมาชิกวุฒิสภา^[7] สมรสกับ นางอ้อมจิตต์ มาลากุล ณ อยุธยา
  - นางสาวจารุเนตร มาลากุล ณ อยุธยา
  - เด็กหญิงอรชพร มาลากุล ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงหญิงกรุณา วงษ์พันธ์ สมรสกับ เรือโท ไพบูลย์ วงษ์พันธ์
  - นายมานพ มาลากุล ณ อยุธยา
  - นางสาวพิชญา วงษ์พันธ์
- หม่อมหลวงปกป้อง มาลากุล สมรสกับ นางวันเพ็ญ มาลากุล ณ อยุธยา
  - นางสาวปัญจพร มาลากุล ณ อยุธยา
  - นางสาวปรียาพร มาลากุล ณ อยุธยา
หม่อมราชวงศ์หญิงสมถวิล เขียวลายเลิศ สมรสกับ นายประธาน เขียวลายเลิศ มีธิดา 1 คนดังนี้
- นางรุ่งเรือง เขียวลายเลิศ
หม่อมราชวงศ์เจริญ มาลากุล สมรสกับ นางสำเนียง มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม เปรมสมิทธ์) มีบุตร-ธิดา 9 คนดังนี้
- หม่อมหลวงณรงค์ มาลากุล สมรสกับ นางทองดี มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม คำดวง) มีบุตร 3 คนดังนี้
  - นายดิเรก มาลากุล ณ อยุธยา
  - นายวิรัตน์ มาลากุล ณ อยุธยา
  - นายธงชัย มาลากุล ณ อยุธยา
- ร้อยตรี หม่อมหลวงปรีชา มาลากุล สมรสกับ นางเบญจมาศ มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม สุขโข) มีบุตร 3 คนดังนี้
  - นายปัญญพัฒน์ มาลากุล ณ อยุธยา สมรสกับ นางสาวอรัญญา เดชาละมัย
  - นายปรัชญา มาลากุล ณ อยุธยา
  - สิบเอก ปริญญา มาลากุล ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงบรรจบ มาลากุล สมรสกับ นางสุกัญญา มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม นิยมจันทร์) มีธิดา 4 คนดังนี้
  - นางสาวสุจิรา มาลากุล ณ อยุธยา
  - นางสาวจุติพร มาลากุล ณ อยุธยา
  - นางสาวนฤมล มาลากุล ณ อยุธยา
  - ด.ญ.จิตรานุช มาลากุล ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงหญิงศรีประจันทร์ มาลากุล
- หม่อมหลวงหญิงศรีสุดา มาลากุล
- ร้อยโท หม่อมหลวงศักดา มาลากุล สมรสกับ นางศรีนวล มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม พึ่งพา) มีบุตร 3 คนดังนี้
  - นายภานุพงศ์ มาลากุล ณ อยุธยา
  - นายจิรวัฒน์ มาลากุล ณ อยุธยา
  - นายจิรวุฒิ มาลากุล ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงหญิงสุทิน อรรถปักษ์ สมรสกับ นายราเชษฐ์ อรรถปักษ์ มีธิดา 1 คนดังนี้
  - ด.ญ.สวรรญา อรรถปักษ์
- หม่อมหลวงประชา มาลากุล สมรสกับ นางวันเพ็ญ มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม อำไพโชติ) มีบุตร 1 คนดังนี้
  - นายเกรียงไกร มาลากุล ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงหญิงสมจิตร พัฒนา สมรสกับ จ่าสิบเอก ศุภกิตติ์ พัฒนา มีบุตร 1 คนดังนี้
  - นายสัญฐิติ พัฒนา
หม่อมราชวงศ์หญิงขจิตร์ เจริญชื่น สมรสกับ ร้อยตรี เดชา เจริญชื่น มีบุตรธิดา 2 คนดังนี้
- นางพรรณงาม สัพพะเลข สมรสกับ นายจำรัส สัพพะเลข
- นายชาคริต เจริญชื่น
หม่อมราชวงศ์หญิงละเวียด ปานไหล่ สมรสกับ นายศิริ ปานไหล่ มีบุตรธิดา 3 คนดังนี้
- นายนคร ปานไหล่
- นายอดิศร ปานไหล่
- นางสุดสนอง ปานไหล่

พระเกียรติยศ[แก้]

พระอิสริยยศ[แก้]

หม่อมเจ้าอลังการ (19 พฤษภาคม พ.ศ. 2404 – 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443)
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ (25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443 – 13 มีนาคม พ.ศ. 2479)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[8]
พ.ศ. 2436 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)^[9]
พ.ศ. 2423 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 5 เบญจมาภรณ์มงกุฎไทย (บ.ม.)^[10]
พ.ศ. 2441 – เหรียญราชินี (ส.ผ.)^[11]

อ้างอิง[แก้]

เชิงอรรถ

↑ การพระราชพิธีศรีสัจปานกาล พระราชทานพระชัยวัฒน์ องค์เล็ก แลเครื่องราชอิสริยาภรณ์ แลตั้งองคมนตรี (หน้า ๒๐๑)
↑ ประกาศพระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศแก่ข้าราชการ กระทรวงมหาดไทย (หน้า ๙๙๔)
↑ "สถาปนาพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าอลังการ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-08-15. สืบค้นเมื่อ 2021-04-17.
↑ เครื่องยศที่ได้รับพระราชทานเวลารับพระสุพรรณบัตร แลสุพรรณบัตร
↑ ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2544. 490 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-222-648-2
↑ จตุตถจุลจอมเกล้า
↑ "แต่งตั้งสมาชิกวุฒิสภา". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-09-29. สืบค้นเมื่อ 2022-04-16. {{cite web}}: ตรวจสอบค่า |url= (help)
↑ ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ
↑ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 10 หน้า 417
↑ พระราชทานตราเครื่องราชอิสริยยศ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 1 หน้า 542
↑ "พระราชทานเหรียญราชินี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. หน้า 15 (ตอน 26): หน้า 283. 25 กันยายน ร.ศ. 117. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[1] การพระราชพิธีศรีสัจปานกาล พระราชทานพระชัยวัฒน์ องค์เล็ก แลเครื่องราชอิสริยาภรณ์ แลตั้งองคมนตรี (หน้า ๒๐๑)

[2] ประกาศพระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศแก่ข้าราชการ กระทรวงมหาดไทย (หน้า ๙๙๔)

[3] "สถาปนาพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าอลังการ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-08-15. สืบค้นเมื่อ 2021-04-17.

[4] เครื่องยศที่ได้รับพระราชทานเวลารับพระสุพรรณบัตร แลสุพรรณบัตร

[5] ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2544. 490 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-222-648-2

[6] จตุตถจุลจอมเกล้า

[7] "แต่งตั้งสมาชิกวุฒิสภา". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-09-29. สืบค้นเมื่อ 2022-04-16. {{cite web}}: ตรวจสอบค่า |url= (help)

[8] ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ

[9] พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 10 หน้า 417

[10] พระราชทานตราเครื่องราชอิสริยยศ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 1 หน้า 542

[11] "พระราชทานเหรียญราชินี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. หน้า 15 (ตอน 26): หน้า 283. 25 กันยายน ร.ศ. 117. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]