ปฏิบัติการเสาค้ำเมฆา

พิกัด: 30°40′N 34°50′E / 30.667°N 34.833°E / 30.667; 34.833
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ปฏิบัติการเสาค้ำเมฆา
ส่วนหนึ่งของ ความขัดแย้งระหว่างกาซา–อิสราเอล
วันที่14–21 พฤศจิกายน ค.ศ.2012
(1 สัปดาห์)
สถานที่
ฉนวนกาซา ฉนวนกาซา
 อิสราเอล
30°40′N 34°50′E / 30.667°N 34.833°E / 30.667; 34.833
ผล

พักรบ, ทั้งคู่อ้างชัยชนะของตนเอง[5][6][7]

  • รายงานจากอิสราเอล ปฏิบัติการนี้ "ทำให้เครื่องยิงจรวดของกลุ่มฮามาสเสียหายอย่างรุนแรง"[8]
  • รายงานจากกลุ่มฮามาส การโจมตีด้วยจรวดนำไปสู่ข้อเสนอการพักรบ[9]
  • หยุดยิงจรวดจากฉนวนกาซาไปอิสราเอล[10]
  • ชาวประมงในกาซาที่อนุญาตให้หาปลาไม่ไกลกว่า 6 ไมล์ทะเล (11 กิโลเมตร; 6.9 ไมล์) [11] ถูกลดลงไปถึง 3 ไมล์ทะเล (5.6 กิโลเมตร; 3.5 ไมล์) หลังวันที่ 22 มีนาคม ค.ศ.2013[12]
คู่สงคราม
 อิสราเอล

ทหารในฉนวนกาซา

ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ

เบนจามิน เนทันยาฮู
นายกรัฐมนตรี
อีฮัด บารัก
กระทรวงกลาโหม
เบ็นนี่ แกนตซ์
หัวหน้าของกองกำลังป้องกันอิสราเอล
อะมีร อีเชล
ผู้บังคับบัญชากองทัพอากาศ

โยรัม โคเฮน
ผู้นำแห่งสำนักงานความมั่นคงแห่งชาติประเทศอิสราเอล (ชินเบต)

อิสมาอิล ฮานีเยฮ์
(นายกรัฐมนตรีของกลุ่มฮามาส)
โมฮาเหม็ด เดอีฟ
(ผู้บัญชาการทหารของกลุ่มIzz ad-Din al-Qassam Brigades)
อาเหม็ด ญาบารี
(รองผู้บัญชาการทหารของกลุ่มIzz ad-Din al-Qassam Brigades)
รอมาฎอน ชัลลาฮ์
(เลขาธิการของกลุ่มญิฮาดอิสลามปาเลสไตน์)

อบูญะมาล[2]
(โฆษกของกลุ่มกองพลอาบู อาลี มุสตาฟา)
กำลัง
ทหารกองหนุนจากภาคใต้ของอิสราเอลกว่า 75,000 นาย[13] ทหารจากIzz ad-Din al-Qassam Brigades 10,000 นาย
ทหารจากญิฮาดอิสลามปาเลสไตน์ 8,000 นาย
ไม่ทราบจำนวนทหารในกลุ่มอื่น
กองกำลังรักษาความปลอดภัย 10,000 นาย[14]
ความสูญเสีย
ทหารถูกฆ่า 2 นาย
บาดเจ็บ 20 นาย

ชาวปาเสสไตน์:
ทหารถูกฆ่า 55 นาย
บาดเจ็บ 29 นาย
[15]

ชาวอิสราเอล:
ทหารถูกฆ่า 120 นาย[16]
ทหารถูกฆ่า 101 นาย (รายงานจากITIC)[17]
ทหารถูกฆ่า 62 นาย (รายงานจากB'Tselem)[18]

ชาวปาเสสไตน์ที่สูญหาย:
ถูกฆ่า 105 คน, บาดเจ็บ 971 คน (รายงานจากฝั่งปาเลสไตน์)[15]
ถูกฆ่า 57 คน (รายงานจากฝั่งอิสราเอล)[16]
ถูกฆ่า 103 คน (ประมาณการจากสหประชาชาติ)[19]
ถูกฆ่า 68 คน (รายงานจากITIC)[17]
ถูกฆ่า 87 คน (รายงานจากB'Tselem)[18]
ชาวปาเลสไตน์ 8 คน ถูกประหารชีวิตโดย the al-Qassam Brigades[20]

ชาวอิสราเอลที่สูญหาย:
ถูกฆ่า 4 คน, บาดเจ็บ 219 คน[21]

ปฏิบัติการเสาค้ำเมฆา (ฮีบรู: עַמּוּד עָנָן) เป็นปฏิบัติการของกองกำลังป้องกันอิสราเอลในฉนวนกาซาระหว่างวันที่ 14 ถึง 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555 เริ่มด้วยการสังหารอาเหม็ด จาบารี หัวหน้าฝ่ายทหารของฮามาสในกาซา[22][23][24] ความมุ่งหมายที่แถลงไว้ของปฏิบัติการ คือ เพื่อหยุดการโจมตีด้วยจรวดแบบไม่เลือกซึ่งยิงมาจากกาซา[25][26] และเพื่อรบกวนขีดความสามารถขององค์กรที่พร้อมต่อสู้[27]

รัฐบาลอิสราเอลแถลงว่า ปฏิบัติการดังกล่าวเริ่มต้นขึ้นเพื่อสนองต่อการยิงจรวดจากกาซา และการโจมตีต่อทหารอิสราเอลตรงชายแดนอิสราเอล-กาซา[28][29][30][31][32] ทางการฮามาส ซึ่งปกครองฉนวนกาซา ปฏิเสธข้อว่าฮามาสเป็นผู้รุกราน และแถลงว่า พวกเขาไม่ต้องการเห็นความรุนแรงบานปลาย[33] รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศของฮามาส กาซี ฮาเหม็ด แถลงว่า "เรายังพูดว่า เราเป็นเหยื่อของการยึดครองและเราตกเป็นเป้า" แต่ยังแย้งว่า ฮามาสมีสิทธิคุ้มครองประชาชนของตน ฉะนั้นจึงจะสนองต่อการโจมตีของอิสราเอล โดยแถลงเพิ่มเติมว่า "หากกาซาไม่ปลอดภัย เมืองของคุณก็จะไม่ปลอดภัยเช่นกัน"[33]

ในห้วงของปฏิบัติการ กองกำลังป้องกันอิสราเอลโจมตีกว่า 1,500 จุดในฉนวนกาซา[34] รวมทั้งจุดปล่อยจรวดและจุดเก็บซ่อน ที่บังคับการของฮามาส อาคารกระทรวงมหาดไทยและอาคารราชการอื่น ๆ ที่ฮามาสดำเนินงาน เช่นเดียวกับบ้านและกลุ่มอาคารอพาร์ตเมนต์หลายสิบหลัง[35] มีผู้เสียชีวิตชาวปาเลสไตน์ระหว่าง 158 ถึง 177 คนในปฏิบัติการดังกล่าว ระหว่าง 55 ถึง 120 คนในจำนวนนี้เป็นผู้ร่วมรบ มีชาวปาเลสไตน์ได้รับบาดเจ็บอีก 1,200-1,300 คน และมีครอบครัวชาวปาเลสไตน์ระหว่าง 350 ถึง 700 ครอบครัว พลัดถิ่น[36][37][38][39][16] ไม่ใช่ว่าความสูญเสียชาวปาเลสไตน์ทั้งหมดจำเป็นต้องเกิดจากน้ำมือของอิสราเอล บางคนอาจเสียชีวิตเพราะจรวดปาเลสไตน์ยิงพลาดในฉนวนกาซา[40] ยิ่งไปกว่านั้น ชาวปาเลสไตน์ 8 คนถูกประหารชีวิตอย่างรวบรัดโดยสมาชิกของฝ่ายทหารของฮามาส เพราะถูกกล่าวหาว่าให้ความร่วมมือกับอิสราเอล[41][42]

กองพลน้อยอัล-กอสซัม (al-Qassam Brigades) และญิฮาดอิสลามปาเลสไตน์ยกระดับการยิงจรวดถล่มนครและเมืองต่าง ๆ ของอิสราเอลหลังการสังหารอาเหม็ด จาบารี กลุ่มพร้อมรบปาเลสไตน์ยิงจรวดกว่า 1,456 ลูกใส่อิสราเอล โดยมีอีก 142 ลูกตกในฉนวนกาซาเอง[43] ในครั้งนี้ เทลอาวีฟถูกถล่มเป็นครั้งแรกนับแต่สงครามอ่าวเปอร์เซียเมื่อ พ.ศ. 2534 และมุ่งเป้าไปยังกรุงเยรูซาเล็ม[44] จรวดดังกล่าวคร่าชีวิตพลเรือนชาวอิสราเอล 4 คน ทหาร 2 นาย และพลเรือนชาวปาเลสไตน์จำนวนหนึ่ง[22][42][45] จนถึงวันที่ 19 พฤศจิกายน ชาวอิสราเอลกว่า 252 คนได้รับบาดเจ็บทางกายในการโจมตีด้วยจรวด[46][47] ระบบป้องกันขีปนาวุธไอเอิร์นโดม (Iron Dome) ของอิสราเอลสกัดกั้นจรวด 421 ลูก อีก 142 ลูกตกในฉนวนกาซาเอง 875 ลูกตกในพื้นที่เปิด และ 58 ลูกโดนพื้นที่เมืองในอิสราเอล[43][48][49] เหตุระเบิดโจมตีต่อรถโดยสารประจำทางเทลอาวีฟซึ่งเป็นเหตุให้มีพลเรือนได้รับบาดเจ็บกว่า 20 คน ได้รับ "คำอวยพร" จากฮามาส[50]

สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร แคนาดา เยอรมนีและประเทศตะวันตกอื่น ๆ แสดงการสนับสนุนสิทธิของอิสราเอลในการป้องกันตนเอง และ/หรือ ประณามการโจมตีด้วยจรวดถล่มอิสราเอลของปาเลสไตน์[51][52][53][54][55][56][57][58][59][60][61] อิหร่าน อียิปต์ ตุรกี ประเทศอาหรับและมุสลิมอีกหลายประเทศประณามปฏิบัติการของอิสราเอล[62][63][64][65] คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติจัดสมัยประชุมฉุกเฉินต่อสถานการณ์ แต่ไม่บรรลุคำวินิจฉัย[66] มีการประกาศการหยุดยิงในวันที่ 21 พฤศจิกายน หลังการเจรจาหลายวันระหว่างฮามาสกับอิสราเอล โดยมีอียิปต์เป็นคนกลาง[67][68][69] ทั้งสองฝ่ายต่างอ้างชัยชนะ อิสราเอลแถลงว่า ตนบรรลุความมุ่งหมายในการตัดความสามารถในการปล่อยจรวดของฮามาส[70] ขณะที่ฮามาสแถลงว่า "ทางเลือกในการบุกครองกาซาหลังชัยชนะนี้หมดไป และจะไม่กลับมาอีก" และขอบคุณอิหร่านกับอียิปต์สำหรับความช่วยเหลือ[71][72]

อ้างอิง[แก้]

  1. "IDF believes Hamas, Islamic Jihad will honor cease-fire". Jerusalem Post. 2012-11-22. สืบค้นเมื่อ 2013-06-03.
  2. 2.0 2.1 "PFLP says fighters will continue to strike Israel". Ma'an News Agency. 17 November 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-11-08. สืบค้นเมื่อ 17 November 2012.
  3. "Occupied Quds City Targeted by Palestinian Missile". Fars News Agency. 2012-11-20. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 16 December 2012. สืบค้นเมื่อ 2013-06-03.
  4. "Fatah: We also fought against Israel in Pillar of Defense". Jerusalem Post. 24 November 2012. สืบค้นเมื่อ 24 November 2012.
  5. Londoño, Ernesto; Birnbaum, Michael (21 November 2012). "After Israel, Hamas reach Gaza cease-fire, both sides claim victory". The Washington Post. สืบค้นเมื่อ 22 November 2012.
  6. Kalman, Matthew; Sengupta, Kim (21 November 2012). "Fragile truce deal hailed as a victory on both sides". London: The Independent. สืบค้นเมื่อ 21 November 2012.
  7. Ahren, Raphael (21 November 2012). "Israel says it 'fulfilled all its goals,' while Hamas hails an 'exceptional victory'". The Times of Israel. สืบค้นเมื่อ 21 November 2012.
  8. Lyon, Alistair, บ.ก. (21 November 2012). "Israel's battle damage report says Hamas crippled". Jewish Journal. Reuters. สืบค้นเมื่อ 22 November 2012.
  9. Balmer, Crispian (21 November 2012). "Analysis: Relief at Gaza ceasefire can't mask its frailty". Reuters. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-09-24. สืบค้นเมื่อ 2013-06-03.
  10. Ravid, Barak (2012-11-22). "Israel's Pillar of Defense achieved its goals". Haaretz. สืบค้นเมื่อ 2013-06-03.
  11. "Israel eases restrictions on Gaza fishing – Middle East – Al Jazeera English". Aljazeera.com. 25 Nov 2012. สืบค้นเมื่อ 2013-06-03.
  12. Williams, Dan (22 March 2013). "Hamas appeals to Egypt after Israel halves Gaza fishing zone". Reuters. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-09-24. สืบค้นเมื่อ 2013-06-03.
  13. "Rocket fired from Gaza lands near Jerusalem". Al Jazeera English. 4 October 2011. สืบค้นเมื่อ 20 November 2012.
  14. "The main armed groups in Gaza". gulfnews.com. 19 November 2012. สืบค้นเมื่อ 24 November 2012.
  15. 15.0 15.1 "The total numbers of victims". Palestinian Center for Human Rights. 24 November 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-02. สืบค้นเมื่อ 24 November 2012.
  16. 16.0 16.1 16.2 "After eight days of fighting, ceasefire is put to the test". Times of Israel. 21 November 2012. สืบค้นเมื่อ 22 November 2012.
  17. 17.0 17.1 "Operation Pillar Of Defence" (PDF). Intelligence and Terrorism Information Center. 16 December 2012. สืบค้นเมื่อ 24 December 2012.
  18. 18.0 18.1 "Operation Pillar Of Defence Report". B'tselem. 8 May 2013. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 May 2013. สืบค้นเมื่อ 9 May 2012.
  19. "Gaza baby 'only knew how to smile'". BBC News. 25 November 2012. สืบค้นเมื่อ 25 November 2012.
  20. "Hamas executes six suspected informants for Israel on Gaza street". The Guardian. Associated press. 20 November 2012. สืบค้นเมื่อ 20 November 2012.
  21. "Israel under fire – November 2012". Ministry of Foreign Affairs, Israel. 22 November 2012. สืบค้นเมื่อ 23 November 2012.
  22. 22.0 22.1 "Day 2: 300+ Rockets Fired at Israel Since Start of Operation Pillar of Defense" (live updates). Algemeiner. 15 November 2012. สืบค้นเมื่อ 15 November 2012.
  23. Lappin, Yaakov (14 November 2012). "Israeli air strike kills top Hamas commander Jabari". The Jerusalem Post. สืบค้นเมื่อ 14 November 2012.
  24. Kalman, Matthew (15 November 2012). "Massed Israeli troops poised for invasion of Gaza". The Independent. UK. สืบค้นเมื่อ 15 November 2012.
  25. Stephanie Nebehay (20 November 2012). "UN rights boss, Red Cross urge Israel, Hamas to spare civilians". Reuters. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-01-20. สืบค้นเมื่อ 20 November 2012.
  26. Al-Mughrabi, Nidal (16 November 2012). "Jerusalem and Tel Aviv under rocket fire, Netanyahu warns Gaza". Chicago Tribune. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-09. สืบค้นเมื่อ 2012-12-05.
  27. "Israeli air strike kills top Hamas commander Jabari". The Jerusalem Post. สืบค้นเมื่อ 14 November 2012.
  28. "Operation Pillar of Defense – Selected statements". Mfa.gov.il. 20 November 2012. สืบค้นเมื่อ 20 November 2012.
  29. "Gaza groups pound Israel with over 100 rockets". The Jersualem Post. 12 November 2012.
  30. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ pound
  31. "Gaza border: Anti-tank missile hit IDF jeep". LiveLeak.com. สืบค้นเมื่อ 20 November 2012.
  32. "Israel: Tunnel Explodes on Gaza Border – ABC News". Abcnews.go.com. 10 November 2012. สืบค้นเมื่อ 20 November 2012.
  33. 33.0 33.1 "Q&A: Israel-Gaza violence". BBC News. 20 November 2012.
  34. "LIVE BLOG: Day 8 of Israel-Gaza conflict 2012". Haaretz. 22 November 2012. สืบค้นเมื่อ 3 December 2012.
  35. "Factbox: Gaza targets bombed by Israel". reuters.com. 21 November 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-11-21. สืบค้นเมื่อ 24 November 2012.
  36. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ bodycountb
  37. "Escalation in Hostilities, Gaza and southern Israel" (PDF). Situation Report. United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 26 November 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-03. สืบค้นเมื่อ 28 November 2012.
  38. "The Gaza campaign by numbers". AFP. 23 November 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-12-17. สืบค้นเมื่อ 3 December 2012.
  39. "The total numbers of victims of the Israeli offensive on the Gaza Strip". Palestinian Centre for Human Rights. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-02. สืบค้นเมื่อ 3 December 2012.
  40. "Israeli forces prepare for war as troops mass on Gaza border". Telegraph. สืบค้นเมื่อ 18 November 2012.
  41. Mistaken Lull, Simple Errand, Death in Gaza, New York Times, 16 November 2012
  42. 42.0 42.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ toi7b
  43. 43.0 43.1 Ban Ki-moon, UN Secretary General (21 November 2012). "Secretary-General's remarks to the Security Council [as delivered]". Tel Aviv. สืบค้นเมื่อ 22 November 2012. Overall, in that same time period, more than 1,456 rockets have been fired from Gaza into Israel. 142 have fallen inside Gaza itself. Approximately 409 were intercepted by the Iron Dome anti-missile system. (...) Since Israel's targeted assassination from the air, on 14 November, of Ahmed Jaabari, chief of Hamas' military wing, and with Israel's offensive in Gaza in its eighth day, the Israel Defense Forces publicly reported that it has conducted strikes at more than 1,450 targets in Gaza.
  44. Lappin, Yaakov; Lazaroff, Tovah (15 November 2012). "Gaza rocket hits area south of Tel Aviv for first time". The Jerusalem Post.}
  45. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ gu18
  46. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ sixteen
  47. 70 Israelis injured in rocket attacks in last 24 hours, Jerusalem Post 15 November 2012
  48. "Operation Pillar of Defense: Summary of Events". Israel Defense Foces. 22 November 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-04-17. สืบค้นเมื่อ 24 November 2012.
  49. Levinson, Charles (26 November 2012). "Israel's Iron Dome Defense Battled to Get Off the Ground". The Wall Street Journal. สืบค้นเมื่อ 26 November 2012. {{cite news}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |coauthors= ถูกละเว้น แนะนำ (|author=) (help)
  50. "Israel-Gaza crisis: 'Bomb blast' on bus in Tel Aviv". BBC. 21 November 2012. สืบค้นเมื่อ 21 November 2012.
  51. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ ashton
  52. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ us
  53. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ uk
  54. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ france
  55. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ australia
  56. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ belgium
  57. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ bulgaria
  58. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ canada
  59. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ czech
  60. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ netherlands
  61. "Russia condemns 'disproportionate' strikes on Gaza". The Daily Star. LB. 15 November 2012. สืบค้นเมื่อ 15 November 2012.
  62. "At the UN, Pakistan slams Israel's offensive in Gaza". The Express Tribune. PK. 15 November 2012. สืบค้นเมื่อ 16 November 2012.
  63. "Morocco Strongly Condemns Israeli Raids on Gaza". Rabat, BH. Bahrain News Agency. 15 November 2012. สืบค้นเมื่อ 15 November 2012.
  64. "Sudanese president condemns Israeli strikes on Gaza". Global Times. CN. 15 November 2012. สืบค้นเมื่อ 15 November 2012.
  65. "Lebanese president: Israeli attack on Gaza obstructs peace". NOW Lebanon. 15 November 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-10-12. สืบค้นเมื่อ 15 November 2012.
  66. "Gaza toll rises as UN calls for end to the bloodshed". The Daily Telegraph. UK. 15 November 2012. สืบค้นเมื่อ 15 November 2012.
  67. "Cease-Fire Between Israel and Hamas Takes Effect". The New York Times. สืบค้นเมื่อ 22 November 2012.
  68. Owen, Paul. "Israel-Gaza: truce talks ongoing in Cairo – live updates". The Guardian. สืบค้นเมื่อ 19 November 2012.
  69. Iron Dome protects Tel Aviv as army warns of long fight ahead, Times of Israel 17 November 2012
  70. Israel dealt Hamas ‘a heavy blow' and is prepared to resume offensive if need be, Netanyahu says, Times of Israel 22-11-2012
  71. Gaza leader Haniyeh thanks Iran for helping make Israel ‘scream with pain', Times of Israel 22-11-2012
  72. Hamas claims victory as ceasefire starts | The Chronicle Herald

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]