ทฤษฎีสมคบคิด

ดวงตาสัพพัญญูบนธนบัตร 1 ดอลลาร์สหรัฐ กลายเป็นหลักฐานของการสมรู้ร่วมคิดเกี่ยวกับผู้ก่อตั้งสหรัฐกับอิลลูมินาตี

ทฤษฎีสมคบคิด หรือ ลัทธิการกบฏ (อังกฤษ: conspiracy theory) คือ เรื่องเล่า บทความที่สร้างขึ้นมาจากความคิดของคน หรือกลุ่มคน โดยนำเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นมาปะติดปะต่อเข้าด้วยกัน ซึ่งอาจมีวัตถุประสงค์ซ่อนเร้นอื่น ๆ เพื่อให้ประโยชน์หรือให้โทษต่อบุคคลหรือกลุ่มบุคคลหนึ่งใดหรืออธิบายเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ลักษณะของทฤษฎีสมคบคิดโดยทั่วไปมีข้อเท็จจริงประกอบอยู่เพียงเล็กน้อยหรือส่วนหนึ่งเพียงเพื่อเสริมให้เกิดความน่าเชื่อถือว่ามีหลักฐานสนับสนุนที่ดูเหมือนเกี่ยวข้องกันเท่านั้น อาจมีเหตุผลสนับสนุนจากความเชื่อส่วนบุคคล ความเชื่อเกี่ยวกับทางศาสนา การเมือง หรือวัฒนธรรมที่แตกต่างไป เรื่องเหล่านี้นักวิชาการจะไม่ใช้อ้างอิง ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณก่อนที่จะเชื่อเรื่องนั้น ๆ สหรัฐมีหน่วยงานที่ดูแลและกลั่นกรองเรื่องเหล่านี้โดยเฉพาะ

เดิมพบได้ในคอลัมน์เล็ก ๆ ของหนังสือพิมพ์ประเภทแทบลอยด์ในต่างประเทศ ปัจจุบันพบได้มากในฟอร์เวิร์ดเมล เว็บไซต์ส่วนบุคคล และบล็อกต่าง ๆ

เอกสารอ่านเพิ่ม

• Aaronovitch, David (2010). Voodoo Histories: The Role of the Conspiracy Theory in Shaping Modern History. Riverhead. ISBN 978-1-59448-895-5.
• Arnold, Gordon B., บ.ก. (2008). Conspiracy Theory in Film, Television, and Politics. Praeger Publishers. p. 200. ISBN 0-275-99462-7.
• Burnett, Thom. Conspiracy Encyclopedia: The Encyclopedia of Conspiracy Theories
• Chase, Alston (2003). Harvard and the Unabomber: The Education of an American Terrorist. New York: W. W. Norton. ISBN 0-393-02002-9.
• Coward, Barry, บ.ก. (2004). Conspiracies and Conspiracy Theory in Early Modern Europe: From the Waldensians to the French Revolution. Ashgate Publishing. ISBN 0-7546-3564-3.
• "Conspiracy Theories" (PDF). CQ Researcher. 19 (37): 885–908. 23 October 2009. ISSN 1056-2036. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-12-15. สืบค้นเมื่อ 2017-02-04.* Cziesche, Dominik; Jürgen Dahlkamp, Ulrich Fichtner, Ulrich Jaeger, Gunther Latsch, Gisela Leske, Max F. Ruppert (2003). "Panoply of the Absurd". Der Spiegel. สืบค้นเมื่อ 6 June 2006.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
• Fleming, Chris and Emma A. Jane. Modern Conspiracy: The Importance of Being Paranoid. New York and London: Bloomsbury, 2014. ISBN 978-1-62356-091-1.
• Harris, Lee. "The Trouble with Conspiracy Theories," เก็บถาวร 2013-01-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน The American, 12 January 2013.
• Hofstadter, Richard. The paranoid style in American politics (1954). online เก็บถาวร 2017-01-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Johnson, George (1983). Architects of Fear: Conspiracy Theories and Paranoia in American Politics. Los Angeles: Jeremy P. Tarcher. ISBN 0-87477-275-3.
• McConnachie, James; Tudge, Robin (2005). The Rough Guide to Conspiracy Theories. Rough Guides. ISBN 978-1-84353-445-7.
• Melley, Timothy (1999). Empire of Conspiracy: The Culture of Paranoia in Postwar America. Ithaca, New York: Cornell University Press. ISBN 0-8014-8606-8.
• Meigs, James B. (2006). "The Conspiracy Industry". Popular Mechanics. Hearst Communications, Inc. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-10-24. สืบค้นเมื่อ 13 October 2006.
• Nefes, Türkay Salim (2012). "'The history of the social constructions of Dönmes'". Journal of Historical Sociology. 25 (3): 413–39. doi:10.1111/j.1467-6443.2012.01434.x.
• Nefes, Türkay Salim (2013). "'Political parties' perceptions and uses of anti-Semitic conspiracy theories in Turkey'". The Sociological Review. 61 (2): 247–64. doi:10.1111/1467-954X.12016.
• Parsons, Charlotte (24 September 2001). "Why we need conspiracy theories". BBC News – Americas. BBC. สืบค้นเมื่อ 26 June 2006.
• Pipes, Daniel (1998). The Hidden Hand: Middle East Fears of Conspiracy. New York: St. Martin's Press. ISBN 0-312-17688-0.
• Pipes, Daniel (1997). Conspiracy: How the Paranoid Style Flourishes and Where It Comes from. New York: The Free Press. ISBN 0-684-87111-4.
• Pigden, Charles (1995). "Popper Revisited, or What Is Wrong With Conspiracy Theories?". Philosophy of the Social Sciences. 25 (1): 3–34. doi:10.1177/004839319502500101.
• Sagan, Carl (1996). The Demon-Haunted World: Science as a Candle in the Dark. New York: The Random House. ISBN 0-394-53512-X.
• Slosson, W. "The 'Conspiracy' Superstition," The Unpopular Review, Vol. VII, N°. 14, 1917.
• Uscinski, Joseph E. and Joseph M. Parent, American Conspiracy Theories (2014) excerpt
• Uscinski, Joseph E. "The 5 Most Dangerous Conspiracy Theories of 2016' POLITICO Magazine (Aug 22, 2016)
• Vankin, Jonathan; John Whalen (2004). The 80 Greatest Conspiracies of All Time. New York: Citadel Press. ISBN 0-8065-2531-2.
• Wood, Gordon S. "Conspiracy and the paranoid style: causality and deceit in the eighteenth century." William and Mary Quarterly (1982): 402–441. in jstor
• Zwierlein,Cornel / Beatrice de Graaf (eds.) Security and Conspiracy in History, 16th to 21st Century. Historical Social Research 38, Special Issue, 2013

แหล่งข้อมูลอื่น

• State Department's Todd Leventhal Discusses Conspiracy Theories, 2009, U.S. Department of State's Bureau of International Information Programs usembassy.gov
• September 11 Conspiracy Theories: Confused stories continue, 2006, usembassy.gov
• Why Rational People Buy Into Conspiracy Theories, Maggie Koerth-Baker, 21 May 2013, NYT.
• Naomi Wolf. "Analysis of the appeal of conspiracy theories with suggestions for more accurate ad hoc internet reporting of them".
• Stuart J. Murray (2009). "Editorial Introduction: 'Media Tropes'". MediaTropes eJournal. 2 (1): i–x.
• Conspiracism, Political Research Associates